ကူဝိတ်နိုင်ငံကိုအုပ်ချုပ်နေတဲ့ ဘုရင်ကြီးအကြောင်းတစေ့တစောင်း (အထုပ္ပတ္တိ)
344
ဂျန်ဇက် (NP News) - သြဂုတ်လ ၂၈
ကူဝိတ်နိုင်ငံဟာ အာရှတိုက်အနောက်ပိုင်း ရှိ နိုင်ငံငယ်လေးဖြစ်ပြီး လူဦးရေ (၂)သန်းကျော်ရှိတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်ပေမယ့် ကမ္ဘာ့ရေနံထုတ်လုပ်မှုအများဆုံး နိုင် ငံတွေထဲမှာပါဝင်လျက်ရှိနေပါတယ်။ ကူဝိတ်နိုင်ငံဟာ အီရန်နိုင်ငံနဲ့နယ်စပ်ချင်းထိစပ်နေသလို ဆော်ဒီအာ ရေဗျနိုင်ငံတို့နဲ့ နယ်စပ်ချင်းထိစပ်နေပါတယ်။ ဒါ အပြင် ကူဝိတ်နိုင်ငံဟာ အာရေဗီယံပင်လယ်၊ အစွန် ပိုင်းမှာတည်ရှိနေတဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ရေနံထုတ်လုပ်မှု အများဆုံးနိုင်ငံတွေပါဝင်လျက်ရှိနေပါတယ်။ ကူဝိတ် နိုင်ငံကို လက်ရှိအချိန်မှာဘုရင်ဖြစ်သူ မီရှယ် အယ် အာမက် အယ်ဂျာဘာ အယ်ဆာဘတ်က အုပ်ချုပ်နေ လျက်ရှိနေပါတယ်။ ကူဝိတ်နိုင်ငံရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး စနစ်အရ ဘုရင်ဖြစ်သူဟာ နိုင်ငံမှာအမြင့်ဆုံး အာဏာရှိသူဖြစ်ပြီး အယ်ဆာဘတ်ဟာ (၂၀၂၃)ခုနှစ် မှာကူဝိတ်နိုင်ငံရဲ့ဘုရင်အဖြစ် စတင်တာဝန်ယူခဲ့ပါ တယ်။ ၎င်းဟာ လက်ရှိအချိန်မှာအသက် (၈၄)နှစ် အရွယ်ရှိနေပြီး ကူဝိတ်နိုင်ငံ သမိုင်းမှာ အသက်အကြီး ဆုံး ဘုရင်ဖြစ်ခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းကို (၁၉၄၀) ပြည့်နှစ်မှာ ကူဝိတ်ဘုရင်ကြီး အယ်ဂျာဘာ အယ်ဆာဘတ်ကမွေးဖွားခဲ့ပြီး ကူဝိတ်နိုင်ငံမှာ အခြေခံပညာ တက်ရောက်သင်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ အထက်တန်းအောင်မြင်ခဲ့ပြီးနောက် ဗြိတိန် နိုင်ငံရှိ Hendon ရဲကောလိပ်ကို တက်ရောက်ခဲ့ကာ (၁၉၆၀)ပြည့်နှစ်မှာ ရဲကောလိပ်ကနေ ဘွဲ့ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဘွဲ့ရရှိခဲ့ပြီးနောက် ကူဝိတ်နိုင်ငံ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဌာနရဲ့ ထောက်လှမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဌာနမှာ (၁၉၆၇)ခုနှစ်ကနေ (၁၉၈၀)ပြည့်နှစ်အထိ တာဝန်ထမ်းဆောင် ခဲ့ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ ကူဝိတ်ထောက်လှမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဌာနမှာ တာဝန်ယူချိန်အတွင်း ထောက်လှမ်း ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ ပိုမိုတိုးတက်လာအောင် ကြီး ကြပ်စီမံခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ တာဝန်ယူချိန်အတွင်းအဆင့်မြင့်ရာထူးတွေရယူခဲ့ပြီး ကူဝိတ်အမျိုးသားလုံခြုံရေးအဖွဲ့ ဒုတိယအကြီးအကဲ အဖြစ်တာဝန်ယူခဲ့သလို အဓိကအရေးပါတဲ့ တာဝန် တွေကိုရယူခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဆာဘတ်ရဲ့အစ် ကိုဝမ်းကွဲဖြစ်သူ (၂၀ဝ၆)ခုနှစ်ကဘုရင်ဖြစ်လာချိန်မှာ ဆာဘတ်ဟာ ကူဝိတ်တော်ဝင်မိသားစုရဲ့ အဓိက အရေးပါတဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ချသူသုံးဦးထဲမှာ တစ်ဦးပါ ဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ နိုင်ငံရေးအငြင်းပွားမှု တွေရှောင်ရှားနိုင်ဖို့နဲ့ တော်ဝင်မိသားစုအတွင်းဆက် ဆံရေးကိုထိန်းသိမ်းနိုင်အောင် အဓိကအရေးပါတဲ့ ရာထူးတွေကို ငြင်းဆန်ပယ်ချခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ ၎င်းရဲ့အစ်ကိုဖြစ်တဲ့ဘုရင်ဖြစ်သူ ကျန်းမာရေးမကောင်းဖြစ်လာချိန်မှာ ဩဇာအာဏာ ပိုကြီးလာသူဖြစ်ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ (၂၀၂၀)ပြည့်နှစ်မှာ ကူဝိတ်တော်ဝင်မိသားစုရဲ့အိမ်ရှေ့စံမင်းသား တစ်ပါးဖြစ်လာခဲ့ပြီး အစ်ကိုဝမ်းကွဲဖြစ်သလို ကူဝိတ်ဘုရင်ကြီး Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah နာဝက်အယ်အာမက် အယ်ဂျာဘာအယ် ဆာဘတ် ကွယ်လွန်ချိန်မှာ ကူဝိတ်နိုင်ငံရဲ့ဘုရင်ကြီး ဖြစ်လာခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းဟာ ကူဝိတ်နိုင်ငံ ရဲ့ စစ်ရေးလုံခြုံရေးနယ်ပယ်မှာ တာဝန်ယူခဲ့သူဖြစ်တဲ့ အတွက် တိကျမှုရှိတဲ့ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်ပါတယ်။ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီးနောက် ဆာဘတ်ဟာ ကူဝိတ် အစိုးရအဖွဲ့ကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ကိုယ်ကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုမြင့်မားတဲ့ ဘုရင်တစ်ပါး လည်းဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းဟာ ဘုရင်အဖြစ်တာဝန်ယူခဲ့ ပြီးနောက်ပိုင်း နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း အစိုးရအဖွဲ့ များကိုမကြာခဏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်း၊ ဖျက်သိမ်းပြီး ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ဥပဒေပြဌာန်းရေးလွှတ်တော်ကို ဖျက်သိမ်းခြင်းတွေကိုလုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ သူ့ရဲ့ စည်း မျဉ်းနှင့် ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းကို ပြသတာမျိုးဖြစ်တယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဘုရင်ဆာဘတ်ဟာ စစ်ရေး နဲ့ လုံခြုံရေးနယ်ပယ်မှာ တာဝန်ယူခဲ့သဖြင့် အတွင်း ရေး၊ လုံခြုံရေး ကိစ္စတွေမှာ အလွန်သတိထားတတ်သူ ဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံရေး သုံးသပ်သူတွေကကူဝိတ်ဘုရင် ဆာဘတ်ဟာ “အပြုအမူအရ အပြည့်အဝ လက်တွေ့ ကျပြီး တိကျတဲ့သဘောထားရှိသူ" လို့ သတ်မှတ်ကြ ပါတယ်။ ၎င်းဟာ ကူဝိတ်ဘုရင်မဖြစ်ခင်တည်းက ကူဝိတ်တော်ဝင်မိသားစုအတွင်းမှာ သူရဲ့သုံးသပ် ချက်တွေကို အထူးအလေးထားဆောင်ရွက်ကြရပါ တယ်။ ၎င်းဟာ ကူဝိတ်ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာတာဝန်ယူခဲ့သူဖြစ်တဲ့အတွက် အကြမ်းဖက်မှု၊ အဆိုးအပျက်ကိစ္စတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းရှိ ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း အစိုးရအဖွဲ့ကို မကြာခဏပြုပြင်ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းဖြစ် ရာ အုပ်ချုပ်မှုပိုင်းပိုမိုကောင်းမွန်စေဖို့နဲ့ အလုပ်လုပ်ရာ မှာ တိတိကျကျလုပ်ကိုင်တတ်သူတစ်ဦး ဖြစ်တယ် ဆိုတာပေါ်လွင်နေပါတယ်။
ကူဝိတ်ရဲ့စီးပွားရေးဟာ အထူးသဖြင့် ရေနံ ပေါ်မူတည်နေသေးတဲ့အတွက်၊ သူရဲ့စွမ်းဆောင် ရည်တစ်ခုက စီးပွားရေးအမျိုးမျိုးကို သာမန်အခြေ အနေကနေ အဆင့်မြှင့်ဖို့ ကြိုးစားမှုဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရအဖွဲ့ ဖျက်သိမ်းပြောင်းလဲမှုတွေကို မကြာ ခဏလုပ်ဆောင်တဲ့အတွက် ၎င်းကို ဝေဖန်ပြစ် တင်မှုတွေရှိခဲ့ပေမယ့် ကူဝိတ်ဘုရင်ကြီးဟာ ဝေဖန်မှု တွေကိုဂရုမစိုက်ဘဲ လုပ်စရာရှိတာတွေကိုအာရုံစိုက် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး သူရဲ့စွမ်းဆောင်ရည်ကတော့ ခိုင်မာစွာ ဆုံးဖြတ်နိုင်စွမ်းရှိတာကို ပြသနိုင်ခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါ တယ်။ ကူဝိတ်ဘုရင်ကြီးဟာ လက်ရှိအချိန်မှာအသက် (၈၀)ကျော်အရွယ်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့အတွက် အတွေ့ ကြုံရင့်ကျက်ပြီးအလုပ်လုပ်ရာမှာ တိကျပြတ်သားတဲ့ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ဒေသအတွင်းနိုင်ငံ တွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို အထူးဂရုပြုလုပ်ကိုင်ခဲ့သလို မဟာမိတ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့လည်း ကောင်းမွန်တဲ့ဆက်ဆံရေးရရှိအောင် ပိုမိုကြိုးပမ်း အားထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ကူဝိတ်နိုင်ငံဟာ အရှေ့အလယ် ပိုင်းဒေသအတွင်းနိုင်ငံတွေထဲမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံ ရဲ့မဟာမိတ်နိုင်ငံဖြစ်ရာ ဆာဘတ် ဘုရင်ဖြစ်လာချိန် မှာလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံ ရေးကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆာဘတ်ဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံအပြင် တရုတ်၊ ရုရှားစတဲ့ ကမ္ဘာအင်အားကြီးနိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ကြိုးပမ်းနိုင် ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ ကူဝိတ်နိုင်ငံဟာ ဘုရင်စနစ်ကျင့်သုံး တဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်တွင်းအုပ်ချုပ်ပုံတွေကဝေဖန်ပြစ်တင်စရာတွေရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ကူဝိတ်နိုင်ငံ မှာ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ လူအခွင့်ရေးအပြည့်အဝမရဘူး လို့ ဝေဖန်ပြစ်တင်မှုတွေလည်းရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီးနောက် နှစ်အနည်း ငယ်အကြာမှာ အစိုးရအဖွဲ့တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ လွှတ် တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေကြား တင်းမာမှုများကြောင့် (၂၀၂၄) ခုနှစ်မှာ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုဖျက်သိမ်း ခဲ့သလို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မတွေကိုလည်း ပြင်ဆင်ဆိုင်းငံ့တာတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
ကူဝိတ်နိုင်ငံမှာ အငြင်းပွားမှုတွေရှိနေတဲ့ အတွက် ဘုရင်ဆာဘတ်ဟာ လက်ရှိအချိန်အထိ အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုဆိုင်းငံ့ထားဆဲဖြစ်ရာ ဝေဖန် မှုတွေလည်း မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ဘုရင်ဆာဘတ်ဟာ လွှတ်တော်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီးနောက် လွှတ်တော်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မပါဘဲ အိမ်ရှေ့မင်းသားကို တစ်ဦး တည်းဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ခန့်အပ်တာတွေလည်းလုပ် ဆောင်ခဲ့ရာ ၎င်းဟာ အာဏာရှင်တစ်ဦးအဖြစ် ဝေဖန် ပြစ်တင်မှုတွေရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ၎င်းဟာ ကူဝိတ်နိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီအလေ့အထတွေလိုက်နာဖို့နဲ့ စုစည်းညီ ညွတ်မှုတွေရှိကြဖို့ လိုလားသူဖြစ်ပြီးနိုင်ငံသားတွေ ကိုလည်း တိုက်တွန်းတောင်းဆိုတာတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ ကူဝိတ်ဘုရင်ကြီးဆာဘတ်က " နိုင်ငံအတွင်း ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုတွေ ဆက်လက်လုပ်ကိုင်သွားမှာဖြစ် တယ်။ အကျင့်ပျက်လာဘ်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေး၊ နိုင်ငံ့ အကျိုးစီးပွား၊ တည်ငြိမ်ရေးတွေကို ဦးစားပေးလုပ် ကိုင်မှာဖြစ်သလို နိုင်ငံလုံခြုံရေးကို ထိပ်တိုက်တွေ့ ဆုံဖို့ ကြိုးပမ်းသူတွေနဲ့ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှာဖြစ်တယ်၊ မဟုတ်မမှန်သတင်းတွေပျံ့နှံ့အောင်ကြိုးပမ်းသူ၊ အ စိုးရအဖွဲ့အတွင်း သွေးခွဲသူတွေကိုလည်း ပြင်းထန် တဲ့ပြစ်ဒဏ်တွေပေးမှာဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံသားတွေအ နေနဲ့ နိုင်ငံတည်ငြိမ်ရေးနဲ့လုံခြုံရေးအတွက် တာဝန်ရှိ တယ်" လို့ပြောပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ ပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရဲ့ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ အိမ်ရာ လုပ်ငန်းတွေ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဦးစားပေးလုပ် ကိုင်ခဲ့ပြီး သက်ဆိုင်ရာအေဂျင်စီတွေကို သတ်မှတ် ထားတဲ့ စည်းကမ်းနဲ့အညီလုပ်ကိုင်ဖို့ စောင့်ကြည့် အရေးယူမယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဆာဘတ် ဘုရင်ဖြစ်လာ ခဲ့ပြီးနောက် ကူဝိတ်နိုင်ငံအတွင်း ဥပဒေ အမျိုးမျိုးပြင် ဆင်ပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့် ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ မရေမရာဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် သံတမန်ရေးစွမ်းဆောင်ရည် ပိုင်းမှာတော့ အသိမှတ်ပြုခံနေရပါတယ်။ ကူဝိတ်ဟာ အာရပ်ကမ္ဘာထဲမှာ အငြင်းပွားမှုတွေကို ညှိနှိုင်းတဲ့နိုင်ငံ အဖြစ် နာမည်ရထားပြီး ဆာဘတ်ဘုရင်ဖြစ်လာချိန် မှာလည်း အဲဒီမဟာဗျူဟာကို ဆက်လက်လိုက်နာပါ တယ်။ ကူဝိတ်ဘုရင်ကြီး ဆာဘတ်ဟာ ဆော်ဒီအာရေ ဗျ၊ ကာတာ၊ ယူအေအီး စတဲ့နိုင်ငံတွေကြား အငြင်းပွား မှုတွေပြေလည်အောင် ကြားဝင်ညှိနှိုင်းပေးသလို အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကို ပိုမို ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ အမေရိကန်နဲ့ မဟာမိတ်ပေါင်းသင်းမှုကို အလေးထားသူဖြစ်ပြီး အမေရိကန်တပ်တွေ ကူဝိတ် နိုင်ငံမှာ ဆက်လက်တပ်စွဲထားခြင်းကို ခွင့်ပြု ပေး ထားသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဆာဘတ်ဟာ ပင်လယ် ကွေ့နိုင်ငံများ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့မှာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကြား အငြင်းပွားမှုတွေရှိလာချိန် ညှိနှိုင်းပေါင်းစည်းမှုတွေကို အဓိကလုပ်ဆောင်ပေး နေသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဇနီးနှစ်ဦးနဲ့ သားသမီး (၁၂)ဦးရှိနေတဲ့ ဘုရင်ကြီး ဆာဘတ်ဟာ နိုင်ငံတကာငြိမ်း ချမ်းရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို လုပ် ကိုင်မှုတွေကြောင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့စည်းတွေက ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့များ၊ ဆုများချီးမြှင့်ခံထားရ သူဖြစ်ရာ ပြင်သစ်၊ အီဂျစ်၊ တူကီယဲနိုင်ငံတွေ အပါအ ဝင် နိုင်ငံပေါင်း (၁၀) နိုင်ငံရဲ့ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဘွဲ့တွေ၊ ဆုတွေ ရရှိထားသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဆာဘတ်ဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့ဆက်ဆံ ရေးကို ပိုမိုကောင်းမွန်အောင်တည်ဆောက်ထားသလို ရုရှား၊ တရုတ်နိုင်ငံတို့နဲ့ ဆက်ဆံရေးကိုလည်း ဟန်ချက်ညီအောင် ထိန်းသိမ်းတည်ဆောက်ထားတဲ့ ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဆာဘတ်ဟာ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ သံတမန်ဆက် ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားရသလို၊ အာရှတိုက်အတွင်း ရှိ နိုင်ငံတွေနဲ့ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ပိုမိုကောင်းမွန် အောင် တည်ဆောက်ထားပါတယ်။ ဘုရင်ကြီး ဆာဘတ်လက်ထက်မှာ ကူဝိတ်နိုင်ငံဟာ လက်ရှိအ ချိန်မှာ တစ်ရက်ကို ရေနံစိမ်းစည်ပေါင်း (၃)သန်း ကျော်ထုတ်လုပ်ထားနိုင်ရာ နိုင်ငံ့စီးပွားရေး ယခင် ထက် ပိုမိုကောင်းမွန်လျက်ရှိနေပါတယ်။ ဆာဘတ် ဟာဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကို ရေနံအပေါ်မှီခိုတဲ့ အစီအမံတွေချမှတ်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိအချိန်မှာ တစ်ရက်ကို ရေနံစည်ပေါင်း (၃)သန်းခန့် ထုတ်လုပ်မှုတွေကနေ အနာဂတ်မှာ ရေနံစည်ပေါင်း (၄)သန်းအထိ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ မဟာဗျူဟာတွေ ချမှတ်ထားသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ မည်သို့ပင်ဆိုနေစေကာမူ ကူဝိတ်နိုင်ငံဟာ ဒေသအ တွင်း နိုင်ငံတွေထဲမှာ နိုင်ငံ့စီးပွားရေး ပိုမိုတိုးတက်လာ ခဲ့သလို ဒေသအတွင်းနိုင်ငံတွေထဲမှာလည်း အဓိက အရေးပါတဲ့နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိနေရာ ဘုရင်ကြီးဆာဘတ်ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည် ကောင်းမွန်မှု တွေကြောင့်ဆိုရမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
Zawgyi Version:
ကူဝိတ္ႏိုင္ငံကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ဘုရင္ႀကီးအေၾကာင္းတေစ့တေစာင္း
(အထုပၸတၱိ)
ဂ်န္ဇက္ (NP News) - ၾသဂုတ္လ ၂၈
ကူဝိတ္ႏိုင္ငံဟာ အာရွတိုက္အေနာက္ပိုင္း ရွိ ႏိုင္ငံငယ္ေလးျဖစ္ၿပီး လူဦးေရ (၂)သန္းေက်ာ္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ေပမယ့္ ကမာၻ႔ေရနံထုတ္လုပ္မႈအမ်ားဆုံး ႏိုင္ ငံေတြထဲမွာပါဝင္လ်က္ရွိေနပါတယ္။ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံဟာ အီရန္ႏိုင္ငံနဲ႔နယ္စပ္ခ်င္းထိစပ္ေနသလို ေဆာ္ဒီအာ ေရဗ်ႏိုင္ငံတို႔နဲ႔ နယ္စပ္ခ်င္းထိစပ္ေနပါတယ္။ ဒါ အျပင္ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံဟာ အာေရဗီယံပင္လယ္၊ အစြန္ ပိုင္းမွာတည္ရွိေနတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ေရနံထုတ္လုပ္မႈ အမ်ားဆုံးႏိုင္ငံေတြပါဝင္လ်က္ရွိေနပါတယ္။ ကူဝိတ္ ႏိုင္ငံကို လက္ရွိအခ်ိန္မွာဘုရင္ျဖစ္သူ မီရွယ္ အယ္ အာမက္ အယ္ဂ်ာဘာ အယ္ဆာဘတ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေန လ်က္ရွိေနပါတယ္။ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အရ ဘုရင္ျဖစ္သူဟာ ႏိုင္ငံမွာအျမင့္ဆုံး အာဏာရွိသူျဖစ္ၿပီး အယ္ဆာဘတ္ဟာ (၂၀၂၃)ခုႏွစ္ မွာကူဝိတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ဘုရင္အျဖစ္ စတင္တာဝန္ယူခဲ့ပါ တယ္။ ၎ဟာ လက္ရွိအခ်ိန္မွာအသက္ (၈၄)ႏွစ္ အ႐ြယ္ရွိေနၿပီး ကူဝိတ္ႏိုင္ငံ သမိုင္းမွာ အသက္အႀကီး ဆုံး ဘုရင္ျဖစ္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၎ကို (၁၉၄၀) ျပည့္ႏွစ္မွာ ကူဝိတ္ဘုရင္ႀကီး အယ္ဂ်ာဘာ အယ္ဆာဘတ္ကေမြးဖြားခဲ့ၿပီး ကူဝိတ္ႏိုင္ငံမွာ အေျခခံပညာ တက္ေရာက္သင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ အထက္တန္းေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ၿဗိတိန္ ႏိုင္ငံရွိ Hendon ရဲေကာလိပ္ကို တက္ေရာက္ခဲ့ကာ (၁၉၆၀)ျပည့္ႏွစ္မွာ ရဲေကာလိပ္ကေန ဘြဲ႕ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ဘြဲ႕ရရွိခဲ့ၿပီးေနာက္ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး ဌာနရဲ႕ ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ လုံၿခဳံေရးဌာနမွာ (၁၉၆၇)ခုႏွစ္ကေန (၁၉၈၀)ျပည့္ႏွစ္အထိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ကူဝိတ္ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ လုံၿခဳံေရးဌာနမွာ တာဝန္ယူခ်ိန္အတြင္း ေထာက္လွမ္း ေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ ပိုမိုတိုးတက္လာေအာင္ ႀကီး ၾကပ္စီမံခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာ တာဝန္ယူခ်ိန္အတြင္းအဆင့္ျမင့္ရာထူးေတြရယူခဲ့ၿပီး ကူဝိတ္အမ်ိဳးသားလုံၿခဳံေရးအဖြဲ႕ ဒုတိယအႀကီးအကဲ အျဖစ္တာဝန္ယူခဲ့သလို အဓိကအေရးပါတဲ့ တာဝန္ ေတြကိုရယူခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆာဘတ္ရဲ႕အစ္ ကိုဝမ္းကြဲျဖစ္သူ (၂၀ဝ၆)ခုႏွစ္ကဘုရင္ျဖစ္လာခ်ိန္မွာ ဆာဘတ္ဟာ ကူဝိတ္ေတာ္ဝင္မိသားစုရဲ႕ အဓိက အေရးပါတဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်သူသုံးဦးထဲမွာ တစ္ဦးပါ ဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ႏိုင္ငံေရးအျငင္းပြားမႈ ေတြေရွာင္ရွားႏိုင္ဖို႔နဲ႔ ေတာ္ဝင္မိသားစုအတြင္းဆက္ ဆံေရးကိုထိန္းသိမ္းႏိုင္ေအာင္ အဓိကအေရးပါတဲ့ ရာထူးေတြကို ျငင္းဆန္ပယ္ခ်ခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ၎ရဲ႕အစ္ကိုျဖစ္တဲ့ဘုရင္ျဖစ္သူ က်န္းမာေရးမေကာင္းျဖစ္လာခ်ိန္မွာ ဩဇာအာဏာ ပိုႀကီးလာသူျဖစ္ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ (၂၀၂၀)ျပည့္ႏွစ္မွာ ကူဝိတ္ေတာ္ဝင္မိသားစုရဲ႕အိမ္ေရွ႕စံမင္းသား တစ္ပါးျဖစ္လာခဲ့ၿပီး အစ္ကိုဝမ္းကြဲျဖစ္သလို ကူဝိတ္ဘုရင္ႀကီး Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah နာဝက္အယ္အာမက္ အယ္ဂ်ာဘာအယ္ ဆာဘတ္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွာ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ဘုရင္ႀကီး ျဖစ္လာခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၎ဟာ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံ ရဲ႕ စစ္ေရးလုံၿခဳံေရးနယ္ပယ္မွာ တာဝန္ယူခဲ့သူျဖစ္တဲ့ အတြက္ တိက်မႈရွိတဲ့ဘုရင္တစ္ပါးျဖစ္ပါတယ္။ဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ဆာဘတ္ဟာ ကူဝိတ္ အစိုးရအဖြဲ႕ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး ကိုယ္ကိုယ္ကို ယုံၾကည္မႈျမင့္မားတဲ့ ဘုရင္တစ္ပါး လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၎ဟာ ဘုရင္အျဖစ္တာဝန္ယူခဲ့ ၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း အစိုးရအဖြဲ႕ မ်ားကိုမၾကာခဏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း၊ ဖ်က္သိမ္းၿပီး ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းျခင္း၊ ဥပေဒျပဌာန္းေရးလႊတ္ေတာ္ကို ဖ်က္သိမ္းျခင္းေတြကိုလုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာ သူ႔ရဲ႕ စည္း မ်ဥ္းႏွင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းကို ျပသတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဘုရင္ဆာဘတ္ဟာ စစ္ေရး နဲ႔ လုံၿခဳံေရးနယ္ပယ္မွာ တာဝန္ယူခဲ့သျဖင့္ အတြင္း ေရး၊ လုံၿခဳံေရး ကိစၥေတြမွာ အလြန္သတိထားတတ္သူ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရး သုံးသပ္သူေတြကကူဝိတ္ဘုရင္ ဆာဘတ္ဟာ “အျပဳအမူအရ အျပည့္အဝ လက္ေတြ႕ က်ၿပီး တိက်တဲ့သေဘာထားရွိသူ" လို႔ သတ္မွတ္ၾက ပါတယ္။ ၎ဟာ ကူဝိတ္ဘုရင္မျဖစ္ခင္တည္းက ကူဝိတ္ေတာ္ဝင္မိသားစုအတြင္းမွာ သူရဲ႕သုံးသပ္ ခ်က္ေတြကို အထူးအေလးထားေဆာင္႐ြက္ၾကရပါ တယ္။ ၎ဟာ ကူဝိတ္ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတာဝန္ယူခဲ့သူျဖစ္တဲ့အတြက္ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ အဆိုးအပ်က္ကိစၥေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းရွိ ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း အစိုးရအဖြဲ႕ကို မၾကာခဏျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခဲ့ျခင္းျဖစ္ ရာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈပိုင္းပိုမိုေကာင္းမြန္ေစဖို႔နဲ႔ အလုပ္လုပ္ရာ မွာ တိတိက်က်လုပ္ကိုင္တတ္သူတစ္ဦး ျဖစ္တယ္ ဆိုတာေပၚလြင္ေနပါတယ္။
ကူဝိတ္ရဲ႕စီးပြားေရးဟာ အထူးသျဖင့္ ေရနံ ေပၚမူတည္ေနေသးတဲ့အတြက္၊ သူရဲ႕စြမ္းေဆာင္ ရည္တစ္ခုက စီးပြားေရးအမ်ိဳးမ်ိဳးကို သာမန္အေျခ အေနကေန အဆင့္ျမႇင့္ဖို႔ ႀကိဳးစားမႈျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕ ဖ်က္သိမ္းေျပာင္းလဲမႈေတြကို မၾကာ ခဏလုပ္ေဆာင္တဲ့အတြက္ ၎ကို ေဝဖန္ျပစ္ တင္မႈေတြရွိခဲ့ေပမယ့္ ကူဝိတ္ဘုရင္ႀကီးဟာ ေဝဖန္မႈ ေတြကိုဂ႐ုမစိုက္ဘဲ လုပ္စရာရွိတာေတြကိုအာ႐ုံစိုက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး သူရဲ႕စြမ္းေဆာင္ရည္ကေတာ့ ခိုင္မာစြာ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းရွိတာကို ျပသႏိုင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါ တယ္။ ကူဝိတ္ဘုရင္ႀကီးဟာ လက္ရွိအခ်ိန္မွာအသက္ (၈၀)ေက်ာ္အ႐ြယ္ရွိသူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့အတြက္ အေတြ႕ ႀကဳံရင့္က်က္ၿပီးအလုပ္လုပ္ရာမွာ တိက်ျပတ္သားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ေဒသအတြင္းႏိုင္ငံ ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို အထူးဂ႐ုျပဳလုပ္ကိုင္ခဲ့သလို မဟာမိတ္ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔လည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ဆက္ဆံေရးရရွိေအာင္ ပိုမိုႀကိဳးပမ္း အားထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံဟာ အေရွ႕အလယ္ ပိုင္းေဒသအတြင္းႏိုင္ငံေတြထဲမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ရဲ႕မဟာမိတ္ႏိုင္ငံျဖစ္ရာ ဆာဘတ္ ဘုရင္ျဖစ္လာခ်ိန္ မွာလည္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ေကာင္းမြန္တဲ့ ဆက္ဆံ ေရးကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆာဘတ္ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအျပင္ တ႐ုတ္၊ ႐ုရွားစတဲ့ ကမာၻအင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းႏိုင္ ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံဟာ ဘုရင္စနစ္က်င့္သုံး တဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပည္တြင္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံေတြကေဝဖန္ျပစ္တင္စရာေတြရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံ မွာ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ လူအခြင့္ေရးအျပည့္အဝမရဘူး လို႔ ေဝဖန္ျပစ္တင္မႈေတြလည္းရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ႏွစ္အနည္း ငယ္အၾကာမွာ အစိုးရအဖြဲ႕တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ လႊတ္ ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြၾကား တင္းမာမႈမ်ားေၾကာင့္ (၂၀၂၄) ခုႏွစ္မွာ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုဖ်က္သိမ္း ခဲ့သလို ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပုဒ္မေတြကိုလည္း ျပင္ဆင္ဆိုင္းငံ့တာေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
ကူဝိတ္ႏိုင္ငံမွာ အျငင္းပြားမႈေတြရွိေနတဲ့ အတြက္ ဘုရင္ဆာဘတ္ဟာ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုဆိုင္းငံ့ထားဆဲျဖစ္ရာ ေဝဖန္ မႈေတြလည္း ျမင့္တက္ခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္ဆာဘတ္ဟာ လႊတ္ေတာ္ကိုဖ်က္သိမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မပါဘဲ အိမ္ေရွ႕မင္းသားကို တစ္ဦး တည္းဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ခန႔္အပ္တာေတြလည္းလုပ္ ေဆာင္ခဲ့ရာ ၎ဟာ အာဏာရွင္တစ္ဦးအျဖစ္ ေဝဖန္ ျပစ္တင္မႈေတြရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ၎ဟာ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီအေလ့အထေတြလိုက္နာဖို႔နဲ႔ စုစည္းညီ ၫြတ္မႈေတြရွိၾကဖို႔ လိုလားသူျဖစ္ၿပီးႏိုင္ငံသားေတြ ကိုလည္း တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုတာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ ကူဝိတ္ဘုရင္ႀကီးဆာဘတ္က " ႏိုင္ငံအတြင္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ဆက္လက္လုပ္ကိုင္သြားမွာျဖစ္ တယ္။ အက်င့္ပ်က္လာဘ္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး၊ ႏိုင္ငံ့ အက်ိဳးစီးပြား၊ တည္ၿငိမ္ေရးေတြကို ဦးစားေပးလုပ္ ကိုင္မွာျဖစ္သလို ႏိုင္ငံလုံၿခဳံေရးကို ထိပ္တိုက္ေတြ႕ ဆုံဖို႔ ႀကိဳးပမ္းသူေတြနဲ႔ထိပ္တိုက္ေတြ႕ဆုံမွာျဖစ္တယ္၊ မဟုတ္မမွန္သတင္းေတြပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္ႀကိဳးပမ္းသူ၊ အ စိုးရအဖြဲ႕အတြင္း ေသြးခြဲသူေတြကိုလည္း ျပင္းထန္ တဲ့ျပစ္ဒဏ္ေတြေပးမွာျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံသားေတြအ ေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔လုံၿခဳံေရးအတြက္ တာဝန္ရွိ တယ္" လို႔ေျပာပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့ ၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ အိမ္ရာ လုပ္ငန္းေတြ ပိုမိုဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ဦးစားေပးလုပ္ ကိုင္ခဲ့ၿပီး သက္ဆိုင္ရာေအဂ်င္စီေတြကို သတ္မွတ္ ထားတဲ့ စည္းကမ္းနဲ႔အညီလုပ္ကိုင္ဖို႔ ေစာင့္ၾကည့္ အေရးယူမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဆာဘတ္ ဘုရင္ျဖစ္လာ ခဲ့ၿပီးေနာက္ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံအတြင္း ဥပေဒ အမ်ိဳးမ်ိဳးျပင္ ဆင္ေျပာင္းလဲမႈေတြေၾကာင့္ ျပည္ပရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ မေရမရာျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ သံတမန္ေရးစြမ္းေဆာင္ရည္ ပိုင္းမွာေတာ့ အသိမွတ္ျပဳခံေနရပါတယ္။ ကူဝိတ္ဟာ အာရပ္ကမာၻထဲမွာ အျငင္းပြားမႈေတြကို ညႇိႏႈိင္းတဲ့ႏိုင္ငံ အျဖစ္ နာမည္ရထားၿပီး ဆာဘတ္ဘုရင္ျဖစ္လာခ်ိန္ မွာလည္း အဲဒီမဟာဗ်ဴဟာကို ဆက္လက္လိုက္နာပါ တယ္။ ကူဝိတ္ဘုရင္ႀကီး ဆာဘတ္ဟာ ေဆာ္ဒီအာေရ ဗ်၊ ကာတာ၊ ယူေအအီး စတဲ့ႏိုင္ငံေတြၾကား အျငင္းပြား မႈေတြေျပလည္ေအာင္ ၾကားဝင္ညႇိႏႈိင္းေပးသလို အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ မဟာမိတ္ဆက္ဆံေရးကို ပိုမို ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ အေမရိကန္နဲ႔ မဟာမိတ္ေပါင္းသင္းမႈကို အေလးထားသူျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္တပ္ေတြ ကူဝိတ္ ႏိုင္ငံမွာ ဆက္လက္တပ္စြဲထားျခင္းကို ခြင့္ျပဳ ေပး ထားသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆာဘတ္ဟာ ပင္လယ္ ေကြ႕ႏိုင္ငံမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရးအဖြဲ႕မွာ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံေတြၾကား အျငင္းပြားမႈေတြရွိလာခ်ိန္ ညႇိႏႈိင္းေပါင္းစည္းမႈေတြကို အဓိကလုပ္ေဆာင္ေပး ေနသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဇနီးႏွစ္ဦးနဲ႔ သားသမီး (၁၂)ဦးရွိေနတဲ့ ဘုရင္ႀကီး ဆာဘတ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာၿငိမ္း ခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ ကိုင္မႈေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕စည္းေတြက ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ႕မ်ား၊ ဆုမ်ားခ်ီးျမႇင့္ခံထားရ သူျဖစ္ရာ ျပင္သစ္၊ အီဂ်စ္၊ တူကီယဲႏိုင္ငံေတြ အပါအ ဝင္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၁၀) ႏိုင္ငံရဲ႕ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ႕ေတြ၊ ဆုေတြ ရရွိထားသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ဆာဘတ္ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံနဲ႔ဆက္ဆံ ေရးကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေအာင္တည္ေဆာက္ထားသလို ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတို႔နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကိုလည္း ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ထိန္းသိမ္းတည္ေဆာက္ထားတဲ့ ဘုရင္တစ္ပါးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆာဘတ္ဟာ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္၊ ဖိလစ္ပိုင္နဲ႔ သံတမန္ဆက္ ဆံေရးကို ထိန္းသိမ္းထားရသလို၊ အာရွတိုက္အတြင္း ရွိ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ သံတမန္ဆက္ဆံေရး ပိုမိုေကာင္းမြန္ ေအာင္ တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ ဘုရင္ႀကီး ဆာဘတ္လက္ထက္မွာ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံဟာ လက္ရွိအ ခ်ိန္မွာ တစ္ရက္ကို ေရနံစိမ္းစည္ေပါင္း (၃)သန္း ေက်ာ္ထုတ္လုပ္ထားႏိုင္ရာ ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရး ယခင္ ထက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္လ်က္ရွိေနပါတယ္။ ဆာဘတ္ ဟာဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရးကို ေရနံအေပၚမွီခိုတဲ့ အစီအမံေတြခ်မွတ္လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိအခ်ိန္မွာ တစ္ရက္ကို ေရနံစည္ေပါင္း (၃)သန္းခန႔္ ထုတ္လုပ္မႈေတြကေန အနာဂတ္မွာ ေရနံစည္ေပါင္း (၄)သန္းအထိ တိုးျမႇင့္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ မဟာဗ်ဴဟာေတြ ခ်မွတ္ထားသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေနေစကာမူ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံဟာ ေဒသအ တြင္း ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ႏိုင္ငံ့စီးပြားေရး ပိုမိုတိုးတက္လာ ခဲ့သလို ေဒသအတြင္းႏိုင္ငံေတြထဲမွာလည္း အဓိက အေရးပါတဲ့ႏိုင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္လ်က္ရွိေနရာ ဘုရင္ႀကီးဆာဘတ္ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ ေကာင္းမြန္မႈ ေတြေၾကာင့္ဆိုရမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။