ထရမ့်အစိုးရရဲ့အမေရိကန်ရောက်မြန်မာနိုင်ငံသားများအပေါ် ယာယီအကာအကွယ် ပေးမှုအဆင့် ရုပ်သိမ်းခြင်းဆိုတာ ဘာလဲ ၊ ဘာတွေဆက်ဖြစ်နိုင်လဲ (ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး)
131
Htay Oung (NP News) - နိုဝင်ဘာ ၃ဝ
အမေရိကန်ရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားများရဲ့ တရားဝင်ယာယီခိုလှုံခွင့်အဆင့်အတန်းကို ဒေါ်နယ် ထရမ့်အစိုးရက တနင်္လာနေ့မှာ ရုပ်သိမ်းလိုက်ကြောင်း၊ မြန်မာ SSPC အစိုးရကစီစဉ်နေတဲ့ရွေးကောက်ပွဲ တွေကို တိုးတက်မှုအဖြစ် သက်သေပြလိုက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့ စစ်ဘေးဒဏ်သင့်သူတို့ရဲ့နိုင်ငံကို ဘေးကင်းစွာအိမ်ပြန်လို့ရနိုင် ကြောင်း ဆင်ခြေပေး ထားတယ်လို့ “ရိုက်တာ” (24 November 2025) ကရေးပါတယ်။
ဒီသတင်းဟာ အမေရိကန်အစိုးရ ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးဌာန DHS နိုင်ငံသားဖြစ်မှုနဲ့ လူဝင်မှု ကြီးကြပ်ရေးဌာနရဲ့ “ယာယီ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခံ အဆင့်အတန်း TPS အတွက် မြန်မာနိုင်ငံသားများကို သတ်မှတ်ထားချက်မှ ပယ်ဖျက်ခြင်း” ကြေညာချက် (CIS No. 2839-25; DHS Docket No. USCIS-2021-0005» RIN 1615- ZB88)အရ ဖြစ်ပါတယ်။
Temporary Protected Status (TPS) အစီအစဉ် အပြည့်အစုံတစ်ခုလုံးကိုစတင်ခဲ့တာ နှစ်ပေါင်း (၃၀)ကျော် ရှိခဲ့ပါပြီ။ “(၁၉၉၀)ပြည့်နှစ် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးအက်ဥပဒေ”ကို ကွန်ဂရက် လွှတ်တော်ကပြဋ္ဌာန်းစဉ်ကတည်းက TPS အစီအစဉ် ပါဝင်နေပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချိန် အမေရိကန်မှာ ရောက်ရှိနေထိုင်နေကြတဲ့ တချို့နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ မူရင်းနိုင်ငံတွေမှာ ပြည်တွင်းစစ်၊ သဘာဝဘေး သို့မဟုတ် တခြားအရေးပေါ် အခြေအနေတွေကြောင့် ဘေး ကင်းစွာ ပြန်သွားနိုင်ခြင်းမရှိတဲ့ အခါ ယာယီခိုလှုံခွင့်ပေးဖို့ ရည်ရွယ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
TPS မှာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကိုထည့်သွင်း တာဟာ (၂၀၂၁)ခုနှစ် ဂျိုးဘိုင်ဒန်အစိုးရက စတင်ခဲ့ တာဖြစ်ပြီး၊ အဲဒီနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ အစိုးရအပြောင်းအလဲနဲ့ နောက်ဆက်တွဲ လူ့အခွင့်အရေးချိုး ဖောက်မှု တွေ၊ နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်အခြေအနေတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားအနေနဲ့ ဘေးကင်းစွာ နေရပ်ပြန်နိုင် ခြင်းမရှိဘူးလို့ DHS က ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ရပ်ပြဋ္ဌာန်းပြီး လက်ရှိအမေရိကန်နိုင်ငံထွန်းပေါ်လာခဲ့တာ နှစ်ပေါင်း (၂၃၀) ကျော်ပါပြီ။ (၄၇)ဦးမြောက်သမ္မတဖြစ်တဲ့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်အထိ လမ်းစဉ်မူဝါဒချင်းမတူညီသည့်တိုင် ယခင်အစိုးရ အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့တဲ့ ဥပဒေ-ဥပဒေ ကဲ့သို့ အာဏာတည်စေတဲ့အမိန့်တွေကို မျက်နှာပြောင် တိုက်ပြီးပယ်ဖျက်ခြင်းမျိုး အလွန်နည်းပါတယ်။ အကျေအလည်ဆွေးနွေးပြီး တိုင်းပြည်အတွက်အကျိုး ရှိမယ်ဆိုရင် ဆက်သုံးခြင်းဓလေ့ဟာ ပါတီစုံဒီမိုက ရေစီဖက်ဒရယ်တိုင်းပြည်တွေအတွက် အလွန်အတု ယူစရာကောင်းပါတယ်။ တိုင်းပြည်အတွက် ဝန်ထုပ် ဝန်ပိုးသာဖြစ်စေမယ်လို့ယူဆရင် ကိုယ့်ပါတီရဲ့အဆို ကိုကန့်ကွက်တဲ့ တခြားပါတီဘက်က ထောက်ခံမဲပေး တတ်မှုဟာ မှတ်သားစရာကောင်းပါတယ်။ TPS မှာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေကိုထည့်သွင်းခဲ့တဲ့ ဂျိုးဘိုင်ဒန် လက်ထက်ဥပဒေဟာ ယခုနှစ် နိုဝင်ဘာ (၂၅)ရက်မှာ သက်တမ်းတိုးဖို့လိုအပ်လာတာကြောင့် အဲဒီရက် မတိုင်မီ ဆုံးဖြတ်ပုံရပါတယ်။
အမေရိကန်ဟာ ကမ္ဘာ့စစ်ရေး-စီးပွားရေး နံပါတ်(၁)နေရာမှာဗိုလ်စွဲနိုင်ဖို့ အစိုးရအဆက်ဆက်ဟာ လက်ဖွာဖွာနဲ့ ငွေသုံးကြမ်းခဲ့ပါတယ်။ (၂၀၂၅) ခု နှစ် နိုဝင်ဘာလဆန်းအထိ အမေရိကန်ရဲ့ နိုင်ငံအစိုး ရချင်းပေးဆပ်ရမယ့်ကြွေးမြီဟာ ဒေါ်လာ(၇ ဒသမ ၅)ထရီလျံ တိုင်းပြည်အနေနဲ့ချေးယူတဲ့အတွက် အမေရိကန်ပြည်သူတို့ပေးဆပ်ရမယ့်ကြွေးမြီဟာ (၃၀ ဒသမ ၅၉)ထရီလျံနဲ့ စုစုပေါင်း (၃၈ ဒသမ ဝ၉) ထရီလျံအထိ ကြောက်ခမန်းလိလိ လည်ပင်းခိုက်နေပါတယ်။
အမေရိကန်လွတ်လပ်ရေးကြေညာစာတမ်းမှာ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တဲ့ ဂျော့ဝါရှင်တန်ဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံရေး သမားတို့သမိုင်းမှာ ချမ်းသာကြွယ်ဝဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ယာခင်းပေါင်း(၁၀,ဝဝဝ)နီးပါးနဲ့ အာဖရိကလူမည်းကျွန်ရာချီပိုင် ဆိုင်သူဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတဖြစ်လာမယ့် ဂျော့ဝါရှင်တန်ဟာ ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီခေတ်စစ်အရာရှိတစ်ဦးဖြစ်ပြီး အမေရိကန် တော်လှန်ရေးစစ်ပွဲကာလ(၁၇၇၅)ခုနှစ် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအဖြစ် ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ကျင်လည်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ သမ္မတမဖြစ်မီ ချမ်းသာ ကြွယ်ဝမှုနဲ့ ယှဉ်ရင် ဂျော့ဝါရှင်တန်ဟာ တောသူဋ္ဌေး အဆင့်သာ ရှိပါတယ်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ ပင်တာဂွန် စစ်ဌာနချုပ်လက်အောက်ခံ မဟုတ်တဲ့ စစ်ပုံစံ ပုဂ္ဂလိ ကျောင်းမှ အထက်တန်း အောင်မြင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး စစ်သားမျိုးရိုးမရှိ၊ အခြား အမေရိကန်သမ္မတ သောမတ် ဂျက်ဖာဆန်၊ ဂျွန်အက်ဖ်ကနေဒီတို့လို လူကုံထံနိုင်ငံ ရေးမျိုးရိုးမှဆင်းသက်လာသူလည်းမဟုတ်ပါ။ အိမ်ခြံမြေ၊ ဖျော်ဖြေရေးလုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်ရင်း ချမ်းသာ သူဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးသူဌေးကြီး (၄၀ဝ)မှာ (၂၁၀)ဦးမြောက်အဆင့်ရှိပါတယ်။ အမေရိကန်သမ္မ တများစာရင်းမှာ ရာထူးမတိုင်မီ သူ့လိုချမ်းသာသူ တစ်ယောက်မှမရှိပါ။
ထရမ့်ရဲ့ (၂၀၁၆)ခုနှစ် ပထမကြိမ် မဲဆွယ် စည်းရုံးစဉ်ဆောင်ပုဒ်ဟာ “အမေရိကကို ကြီးကြယ် မြင့်မြတ်အောင် နောက်တစ်ကြိမ်လုပ်ဆောင်ရေး” Make America Great Again (MAGA) ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်တွင်းအလုပ်အကိုင်များ တိုးတက်ဖော် ဆောင်ရေး၊ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးပြန်လည်ညှိနှိုင်းရေး၊ ပခုံးချင်းယှဉ်လာတဲ့တရုတ်နိုင်ငံကို စီးပွား ရေးအရ စိန်ခေါ်ရေး၊ နိုင်ငံတကာကာကွယ်ရေး၊ လုံခြုံရေးမှာ အမေရိကန်ကချည်း အိတ်စိုက်နေရာမှ မဟာ မိတ်နိုင်ငံ များကလည်း ငွေကြေးပိုမိုထည့်ဝင်ရန်တိုက် တွန်းရေး၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးမှာ မက္ကဆီကိုနယ်စပ် တံတိုင်းတည် ဆောက်ရေး၊ ဥပဒေမဲ့ မွတ်စလင်ရွှေ့ ပြောင်းသွားလာသူများကိုထိန်းချုပ်ရေး၊ အများပြည် သူလုံခြုံရေးအတွက် တရား ဥပဒေစိုးမိုးမှုအခွင့်အာ ဏာ ပိုမိုပေးအပ်ရေးတို့ပါဝင်ပါတယ်။
ဒုတိယအကြိမ် (၂၀၂၀၊ ၂၀၂၄) ခုနှစ် မဲဆွယ်စည်းရုံတဲ့အခါ ယခင် MAGA မှာ Again တစ်လုံးပိုထည့်ပြီး “အမေရိကကို ကြီးကြယ်မြင့်မြတ်အောင် နောက်ထပ် နောက်ထပ်လုပ်ဆောင်ရေး” အပြင် ‘အမေရိကန်ဦးစားပေး’ American First ကိုထည့်သွင်းလာပါတယ်။ ပြည်တွင်းကုန်ဈေးနှုန်းမြင့် တက်မှုကိုထိန်းချုပ်ပြီး အခွန်နှုန်းထားများ ထပ်မံ လျှော့ချရန်၊ ယူကရိန်းစစ်ပွဲမှာ အမေရိကန်ရဲ့ပါဝင်မှု ကိုလျှော့ချပြီး တရုတ်ကို ပိုမိုခက်ထန်စွာဆက်ဆံရန်၊ နယ်စပ် ပြဿနာနဲ့ ခိုလှုံခွင့်ရှာဖွေသူတွေကို ပိုမိုတင်း ကြပ်စွာကိုင်တွယ်ရန် ပြည်နယ်များကို လုပ်ကိုင်ခွင့် ပိုမိုပေးအပ်ပြီး ဖက်ဒရယ်ဥပဒေများကို ပြန်လည်သုံး သပ်ရန်နဲ့ ရှေးရိုးစဉ်လာအမေရိကန်တန်ဖိုးများကို ကာကွယ်ရန်ဖြစ်ပါတယ်။
အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ဦးစားပေးမူဝါဒမှာ နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ချိတ်ဆက်ထားပြီး မဟာမိတ် အရေးထက် အမေရိကန်အတွက် အကျိုးစီးပွားကိုရှေးရှုလာပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထရမ့် အစိုးရ DHS ဌာနရဲ့ TRS မှ မြန်မာနိုင်ငံသားများကို ရပ်ဆိုင်းလိုက်ခြင်းဟာ သူရဲ့မဲဆွယ်ကတိအတိုင်း အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းဖြစ်လို့ ဘာမှပြော စရာမရှိပါ။ ဒါပေမဲ့ ဒီမိုကရေစီမီးရှူးတန်ဆောင် ကမ္ဘာ့စူပါအင်အားကြီးနိုင်ငံကြီးရဲ့ အစိုးရက မြန်မာ SSPC အစိုးရ ကို သာသာထိုးထိုး ချီးမွမ်းခန်းဖွင့်ခဲ့ပါတယ်။
နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနဲ့ အေးချမ်းသာယာ ရေးကော်မရှင် SSPC က နိုင်ငံတော်အရေးပေါ်အခြေအနေကို အဆုံး သတ်ခဲ့ကြောင်း၊ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမယ့်အစီအစဉ်တွေ၊ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူ ညီချက် အောင်မြင်မှုတွေနဲ့ ပိုမိုကောင်းမွန်လာတဲ့ ဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်တွေက အများပြည်သူ ဝန်ဆောင်မှုကို ပေးအပ်လျက်ရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို အထောက်အကူပြုတာ အပါအဝင် အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့တည်ငြိမ်ရေးမှာ သိသာ ထင်ရှားတဲ့တိုးတက်မှုတွေကိုရရှိခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် ပြည်တွင်း လုံခြုံရေးဌာန DHS ဝန်ကြီးကပြော ပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ အတွက် မြန်မာ အစိုးရကို အမေရိကန် DHA က တရားဝင်ချီးကျူးဂုဏ်ပြုခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံက ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးသူအဖြစ် အများသိထားကြတဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတွေကို အတိတ်ကာလ (၂၀၁၀)ပြည့်နှစ် အလွန် မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူး ပြောင်းရေး နိုင်ငံရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု၊ ငြိမ်းချမ်းရေးကြိုးပမ်းမှု တွေနဲ့နှိုင်းယှဉ်ပြီး အပေါင်းလက္ခဏာအမြင်ပြောဆို ခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန် DHS ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့လို နေပြည်တော်ကို တစ်ချိန်လုံးဝေဖန်နေတဲ့အဖွဲ့အ စည်းတွေ၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေအတွက် အနာရှိ တဲ့လက်နဲ့ ဆားအိုးထဲနှိုက်မိသလို ဖြစ်သွားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိမြေပြင်ပကတိအခြေအနေမှာ အမေရိကန်ရောက် မြန်မာတွေကို TPS ရုပ်သိမ်းရ လောက်အောင် မတည်ငြိမ်၊ မလုံခြုံသေးဘူးလို့ ငြင်း ခုန်ကြပါတယ်။ ထုံးစံအတိုင်း (၂၀၁၇)ခုနှစ် ဘင်္ဂါလီ ကိစ္စတွေပါ မဆီမဆိုင်ဆွဲထည့်ပြီး ဂျီနိုဆိုက်တောင်ဖြစ် နေတာ ပြန်သွားသူတွေအတွက် စိုးရိမ်စရာရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နောက်ဆုံး ထရမ့်အစိုးရ နိုင်ငံခြားရေးဌာနက မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လုံခြုံရေးအခြေအနေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကြောင့် အမေရိကန် နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့ ခရီးသွားလာခြင်းမပြုရန် တိုက်တွန်းခဲ့ဖူးကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာကျင်းပမယ့်ရွေး ကောက်ပွဲတွေဆိုတာ တရုတ်-ရုရှား ဩဇာခံ စစ်တပ် အစိုးရပေါ်ပေါက်လာရေး အကွက်ဆင်ခြင်းသာဖြစ် တယ်လို့ အောက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားရေးရာ အရှေ့အာရှနဲ့ ပစိဖိတ်ဆပ်ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ယောင်ကင်မ်ရဲ့ မကြာသေးမီက ပြောဆိုချက်တွေကိုကိုးကားပြီး ရီပတ် ဘလစ်ကန်အမတ်တွေကိုယ်တိုင် အချိန်မတန်သေး ကြောင်းသိပါတယ်လို့ ပြောဆိုလာကြပါတယ်။
ထရမ့်အစိုးရ DHS ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို Reuters, AP, AFP လို သတင်းမီဒီယာကြီးတွေက နှစ်ဖက်အခြေအနေ အကြောင်း မျှတစွာဖော်ပြကြပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အခြေအနေဟာ တည်ငြိမ်အေး ချမ်းမယ့်အလားအလာမရှိသေး ကြောင်း ခေါင်းစဉ် တပ်ပြီး သတင်းဖော်ပြကြတာလည်တွေ့ရှိရပါတယ်။
အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်၊ အမိန့်၊ ပေါ်လစီကို သမ္မတနဲ့ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာန သာလျှင် ပယ်ဖျက် နိုင်ပါတယ်။ ဥပဒေနဲ့မညီရင် ယေဘုယျအားဖြင့် ခရိုင်တရားရုံး၊ အယူခံတရားရုံးနဲ့ တရားလွှတ်တော်ချုပ်တို့က ပယ်ဖျက်/ဟန့်တားနိုင်ပါတယ်။ ယခင် ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို အဲဒီလိုနည်းနဲ့ ပယ်ဖျက်/ပြင်ဆင်ခဲ့ကြဖူးပါ တယ်။ သို့မဟုတ် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်က ဥပဒေအသစ်တစ်ရပ်နဲ့ ဖျက်သိမ်းခြင်းသော်လည်းကောင်း DHS ရဲ့ ဘတ်ဂျက်ကိုကန့်သတ်ပြီး အလုပ်မလုပ်နိုင်အောင် တားဆီးနိုင်ပါတယ်။
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် TPS မှ မြန်မာနိုင်ငံသား တွေကိုပယ်ဖျက်တာဟာ ယခင် သမ္မတဘိုင်ဒန်လက် ထက် အမေရိကန်ရောက် မြန်မာဒုက္ခသည် Refugee ရော Asylum ခိုလှုံခွင့်တောင်းခံစဉ် ယာယီနေထိုင်ခွင့် ရရှိထားသူများ၊ Parole ခေါ် “အရေးပေါ်အကြောင်း တစ်ခုခုကြောင့် တရားဝင်ဗီဇာမရှိသော်လည်း လူဝင် မှုကြီးကြပ်ရေးဥပဒေအရ ယာယီနေထိုင်ခွင့်ရရှိထား သူများ”ပါ ထပ်မံစစ်ဆေးခံရပြီး ပြန်ပို့ခံရဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီလူတွေဟာ အရေအတွက် (၄)သောင်း ခန့်ရှိနေပြီး တစ်သိန်းကျော်လည်းဖြစ်နိုင်တယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရက ပြန်လည်လက်ခံရန် သဘောတူသည့်တိုင် ကာယကံရှင်များက ငြင်းဆို လျှင် အမေရိကန်ပြင်ပ အာဖရိကလို တတိယနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံကို ပို့ဆောင်ခံရနိုင်ပါတယ်။
အမေရိကန်အစိုးရ DHS ရဲ့ TP အစီအ စဉ်ဟာ (၁၉၅၁)ခုနှစ် နိုင်ငံတကာဒုက္ခသည်များဆိုင် ရာကွန်ဗင်းရှင်းနဲ့ (၁၉၆၇)ခုနှစ် ပရိုတိုကောလ်ကို တိုက်ရိုက်အခြေခံခြင်းမရှိဘဲ အမေရိကန်ရဲ့ လူသား ချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ပြည်တွင်းရေး သက်သက်သာဖြစ်ပါတယ်။ ကွန်ဗင်းရှင်းပါ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အရ Refugee ဆိုတာ လူမျိုး၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာ၊ အမျိုး သားရေး၊ နိုင်ငံရေးအမြင်ကြောင့် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရ မှာကိုကြောက်ရွံ့ပြီး မိမိနိုင်ငံပြင်ပကိုထွက်ပြေးနေရ သူတွေကိုဆိုလိုခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဒုက္ခသည်တွေ ကို ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရမယ်လို့ယုံကြည်ရတဲ့နိုင်ငံ တွေကို Non-Refoulement ပြန်မပို့နိုင်ပါ။ Refugee, Asylum Seeker တွေဟာ အဲဒီဥပဒေအရ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ် နာဇီဂျာမနီလက်တွင်းမှ ဂျူးလူမျိုး (၆)သန်းကိုလက်ခံနိုင်တဲ့တိုင်းပြည်မရှိဘဲ နှိပ်စက်သတ် ဖြတ်ခံရတဲ့အဖြစ်မျိုးမှကာကွယ်ရန် ရည်ရွယ်ချက်အလွန်ကောင်းမွန်ပေမယ့် အားနည်းချက်တွေရှိနေပါတယ်။ တကယ် တော့ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံကြီးများ၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဩစတြေးလျ၊ နယူးဇီလန်လို ချမ်းသာတဲ့ တိုင်းပြည်တွေမှာ နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်ခွင့်နဲ့ ဘဝသစ်ထူထောင်ခွင့် ရရှိဖို့ဆိုတာ အလွန်ခဲယဉ်းပါတယ်။ အနည်းဆုံး ပညာ အရည်အချင်းနဲ့ အသက်မွေးပညာရပ်မှာ ကျွမ်းကျင်မှု တစ်ခုခုတော့ ရှိနေဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ စာမေးပွဲအပါ အဝင် အရည်အချင်းစစ်ဆေးမှုတစ်ခုခုကိုတော့ မလွဲ မသွေဖြတ်သန်းရပါလိမ့်မယ်။
အဲဒါတွေ ဘာတစ်ခုမှမလိုဘဲ ကိုယ့်တိုင်း ပြည်ပြန်သွားရင် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်ခံရမယ်ပြောရုံနဲ့ ဒုက္ခသည် ကွန်ဗင်းရှင်းအရ အဲဒီတိုင်းပြည်က လက် ခံထားရမယ့်ကိန်းဆိုက်သွားခြင်းပါ။ ပြန်သွားရင် ထောင်ကျလောက်ကြောင်း မိခင်တိုင်းပြည်ကို လူကြား အောင်ကလော်ဆဲပြရုံပဲလိုအပ်ပါတယ်။ မူလတည်းက ခိုလှုံခွင့်ရရှိရေးသာဖြစ်တာကြောင့် ရောက်ပြီးမှ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဟုတ်လည်းဆဲ မဟုတ်လည်းဆဲ ဆဲပြ နေရုံပါပဲ။ ဒီလိုနည်းနဲ့ အဆဲသန်သူတွေဟာ ချမ်းသာ တဲ့အနောက်နိုင်ငံကြီးမှာ ဘဝသစ်ထူထောင်နေကြ သလောက် မိခင်တိုင်းပြည်မှာ ဆဲရင်းဆဲရင်း ကမ္ဘာ့အလယ်မှာ မျက်နှာမွဲဆင်းရဲသွားကြပါတယ်။ ဒီလိုနည်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအနောက်တံခါးမှာ လူမျိုးလိမ်နာမည်ကို လည်း ပရိုမိုးရှင်း လုပ်နိုင်ခဲ့ကြတယ်။
(၁၉၅၁)ခုနှစ်ကွန်ဗင်းရှင်းကို ကမ္ဘာ့ (၁၄၅)နိုင်ငံက သဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုးထားပြီး (၁၉၆၇)ခုနှစ်မှာ (၁၄၇)နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့ပေမယ့် ယခုအခါ အမှန်တကယ်လက်ခံနေကြတာ ဝင်ရောက်လို သူအရေအတွက်နဲ့ယှဉ်ရင် အလွန်နည်းပါတယ်။ ယခု နောက်ပိုင်း အရှေ့တောင်အာရှရေပြင်မှာဆို လူမျိုး လိမ်ဘုတ်တွေ့တဲ့အခါ ကွန်ဗင်းရှင်းမှာ လက်မှတ်ထိုး မထားဘူးပြောပြီး ပင်လယ်ထဲ ပြန်တွန်းလွှတ်နေကြပါပြီ။ ကိုယ့်တိုင်းပြည်အနီးထိရောက်မလာအောင် ခပ်ဝေးဝေးတည်းက တားဆီးဖို့ကြိုးစားနေကြတယ်။
ဆိုခဲ့ပြီးတဲ့အတိုင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဟာ အောင်မြင်တဲ့ ဘီလျံနာသူဌေးဖြစ်ပြီး ပေါင်မုန့်မှာ ထောပတ်ကို ဘယ်ဘက်ကသုတ်ထားမှန်းသိတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ (၆)ကြိမ်တိုင် ဒေဝါလီခံ ရဖူးပေမယ့် ကြွေးမြီမရှိ အောင်လုပ်တတ်သူဖြစ်ပါတယ်။ ထရမ့်အစိုးရရဲ့ TPS မှမြန်မာများကိုပယ် ဖျက်ခြင်းဟာ အတည်ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင် အမေရိကန်နိုင် ငံရဲ့မဲဆန္ဒရှင်များ၊ တရားရုံးများက တည်ဆဲဥပဒေ များအရ အဖြေပေးပါလိမ့်မယ်။
Zawgyi Version:
ထရမ့္အစိုးရရဲ႕အေမရိကန္ေရာက္ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအေပၚ ယာယီအကာအကြယ္ ေပးမႈအဆင့္ ႐ုပ္သိမ္းျခင္းဆိုတာ ဘာလဲ ၊ ဘာေတြဆက္ျဖစ္ႏိုင္လဲ (ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး)
Htay Oung (NP News) - ႏိုဝင္ဘာ ၃ဝ
အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ႕ တရားဝင္ယာယီခိုလႈံခြင့္အဆင့္အတန္းကို ေဒၚနယ္ ထရမ့္အစိုးရက တနလၤာေန႔မွာ ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာ SSPC အစိုးရကစီစဥ္ေနတဲ့ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေတြကို တိုးတက္မႈအျဖစ္ သက္ေသျပလိုက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ စစ္ေဘးဒဏ္သင့္သူတို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံကို ေဘးကင္းစြာအိမ္ျပန္လို႔ရႏိုင္ ေၾကာင္း ဆင္ေျခေပး ထားတယ္လို႔ “႐ိုက္တာ” (24 November 2025) ကေရးပါတယ္။
ဒီသတင္းဟာ အေမရိကန္အစိုးရ ျပည္တြင္းလုံၿခဳံေရးဌာန DHS ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈနဲ႔ လူဝင္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးဌာနရဲ႕ “ယာယီ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ခံ အဆင့္အတန္း TPS အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားကို သတ္မွတ္ထားခ်က္မွ ပယ္ဖ်က္ျခင္း” ေၾကညာခ်က္ (CIS No. 2839-25; DHS Docket No. USCIS-2021-0005» RIN 1615- ZB88)အရ ျဖစ္ပါတယ္။
Temporary Protected Status (TPS) အစီအစဥ္ အျပည့္အစုံတစ္ခုလုံးကိုစတင္ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀)ေက်ာ္ ရွိခဲ့ပါၿပီ။ “(၁၉၉၀)ျပည့္ႏွစ္ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးအက္ဥပေဒ”ကို ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္ကျပ႒ာန္းစဥ္ကတည္းက TPS အစီအစဥ္ ပါဝင္ေနၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ အေမရိကန္မွာ ေရာက္ရွိေနထိုင္ေနၾကတဲ့ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ မူရင္းႏိုင္ငံေတြမွာ ျပည္တြင္းစစ္၊ သဘာဝေဘး သို႔မဟုတ္ တျခားအေရးေပၚ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ေဘး ကင္းစြာ ျပန္သြားႏိုင္ျခင္းမရွိတဲ့ အခါ ယာယီခိုလႈံခြင့္ေပးဖို႔ ရည္႐ြယ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။
TPS မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြကိုထည့္သြင္း တာဟာ (၂၀၂၁)ခုႏွစ္ ဂ်ိဳးဘိုင္ဒန္အစိုးရက စတင္ခဲ့ တာျဖစ္ၿပီး၊ အဲဒီႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အစိုးရအေျပာင္းအလဲနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳး ေဖာက္မႈ ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြ၊ စစ္ေဘးဒုကၡသည္အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအေနနဲ႔ ေဘးကင္းစြာ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ ျခင္းမရွိဘူးလို႔ DHS က ဆုံးျဖတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒတစ္ရပ္ျပ႒ာန္းၿပီး လက္ရွိအေမရိကန္ႏိုင္ငံထြန္းေပၚလာခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း (၂၃၀) ေက်ာ္ပါၿပီ။ (၄၇)ဦးေျမာက္သမၼတျဖစ္တဲ့ ေဒၚနယ္ထရမ့္အထိ လမ္းစဥ္မူဝါဒခ်င္းမတူညီသည့္တိုင္ ယခင္အစိုးရ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ ဥပေဒ-ဥပေဒ ကဲ့သို႔ အာဏာတည္ေစတဲ့အမိန႔္ေတြကို မ်က္ႏွာေျပာင္ တိုက္ၿပီးပယ္ဖ်က္ျခင္းမ်ိဳး အလြန္နည္းပါတယ္။ အေက်အလည္ေဆြးေႏြးၿပီး တိုင္းျပည္အတြက္အက်ိဳး ရွိမယ္ဆိုရင္ ဆက္သုံးျခင္းဓေလ့ဟာ ပါတီစုံဒီမိုက ေရစီဖက္ဒရယ္တိုင္းျပည္ေတြအတြက္ အလြန္အတု ယူစရာေကာင္းပါတယ္။ တိုင္းျပည္အတြက္ ဝန္ထုပ္ ဝန္ပိုးသာျဖစ္ေစမယ္လို႔ယူဆရင္ ကိုယ့္ပါတီရဲ႕အဆို ကိုကန႔္ကြက္တဲ့ တျခားပါတီဘက္က ေထာက္ခံမဲေပး တတ္မႈဟာ မွတ္သားစရာေကာင္းပါတယ္။ TPS မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြကိုထည့္သြင္းခဲ့တဲ့ ဂ်ိဳးဘိုင္ဒန္ လက္ထက္ဥပေဒဟာ ယခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ (၂၅)ရက္မွာ သက္တမ္းတိုးဖို႔လိုအပ္လာတာေၾကာင့္ အဲဒီရက္ မတိုင္မီ ဆုံးျဖတ္ပုံရပါတယ္။
အေမရိကန္ဟာ ကမာၻ႔စစ္ေရး-စီးပြားေရး နံပါတ္(၁)ေနရာမွာဗိုလ္စြဲႏိုင္ဖို႔ အစိုးရအဆက္ဆက္ဟာ လက္ဖြာဖြာနဲ႔ ေငြသုံးၾကမ္းခဲ့ပါတယ္။ (၂၀၂၅) ခု ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလဆန္းအထိ အေမရိကန္ရဲ႕ ႏိုင္ငံအစိုး ရခ်င္းေပးဆပ္ရမယ့္ေႂကြးၿမီဟာ ေဒၚလာ(၇ ဒသမ ၅)ထရီလ်ံ တိုင္းျပည္အေနနဲ႔ေခ်းယူတဲ့အတြက္ အေမရိကန္ျပည္သူတို႔ေပးဆပ္ရမယ့္ေႂကြးၿမီဟာ (၃၀ ဒသမ ၅၉)ထရီလ်ံနဲ႔ စုစုေပါင္း (၃၈ ဒသမ ဝ၉) ထရီလ်ံအထိ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ လည္ပင္းခိုက္ေနပါတယ္။
အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္းမွာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တဲ့ ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရး သမားတို႔သမိုင္းမွာ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ ယာခင္းေပါင္း(၁၀,ဝဝဝ)နီးပါးနဲ႔ အာဖရိကလူမည္းကြၽန္ရာခ်ီပိုင္ ဆိုင္သူျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတျဖစ္လာမယ့္ ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္ဟာ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီေခတ္စစ္အရာရွိတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲကာလ(၁၇၇၅)ခုႏွစ္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးအျဖစ္ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်င္လည္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ သမၼတမျဖစ္မီ ခ်မ္းသာ ႂကြယ္ဝမႈနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္ဟာ ေတာသူေ႒း အဆင့္သာ ရွိပါတယ္။ ေဒၚနယ္ထရမ့္ဟာ ပင္တာဂြန္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္လက္ေအာက္ခံ မဟုတ္တဲ့ စစ္ပုံစံ ပုဂၢလိ ေက်ာင္းမွ အထက္တန္း ေအာင္ျမင္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး စစ္သားမ်ိဳး႐ိုးမရွိ၊ အျခား အေမရိကန္သမၼတ ေသာမတ္ ဂ်က္ဖာဆန္၊ ဂြၽန္အက္ဖ္ကေနဒီတို႔လို လူကုံထံႏိုင္ငံ ေရးမ်ိဳး႐ိုးမွဆင္းသက္လာသူလည္းမဟုတ္ပါ။ အိမ္ၿခံေျမ၊ ေဖ်ာ္ေျဖေရးလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ရင္း ခ်မ္းသာ သူျဖစ္ၿပီး ကမာၻ႔အခ်မ္းသာဆုံးသူေဌးႀကီး (၄၀ဝ)မွာ (၂၁၀)ဦးေျမာက္အဆင့္ရွိပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼ တမ်ားစာရင္းမွာ ရာထူးမတိုင္မီ သူ႔လိုခ်မ္းသာသူ တစ္ေယာက္မွမရွိပါ။
ထရမ့္ရဲ႕ (၂၀၁၆)ခုႏွစ္ ပထမႀကိမ္ မဲဆြယ္ စည္း႐ုံးစဥ္ေဆာင္ပုဒ္ဟာ “အေမရိကကို ႀကီးၾကယ္ ျမင့္ျမတ္ေအာင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္လုပ္ေဆာင္ေရး” Make America Great Again (MAGA) ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းအလုပ္အကိုင္မ်ား တိုးတက္ေဖာ္ ေဆာင္ေရး၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္ေရးျပန္လည္ညႇိႏႈိင္းေရး၊ ပခုံးခ်င္းယွဥ္လာတဲ့တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို စီးပြား ေရးအရ စိန္ေခၚေရး၊ ႏိုင္ငံတကာကာကြယ္ေရး၊ လုံၿခဳံေရးမွာ အေမရိကန္ကခ်ည္း အိတ္စိုက္ေနရာမွ မဟာ မိတ္ႏိုင္ငံ မ်ားကလည္း ေငြေၾကးပိုမိုထည့္ဝင္ရန္တိုက္ တြန္းေရး၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးမွာ မကၠဆီကိုနယ္စပ္ တံတိုင္းတည္ ေဆာက္ေရး၊ ဥပေဒမဲ့ မြတ္စလင္ေ႐ႊ႕ ေျပာင္းသြားလာသူမ်ားကိုထိန္းခ်ဳပ္ေရး၊ အမ်ားျပည္ သူလုံၿခဳံေရးအတြက္ တရား ဥပေဒစိုးမိုးမႈအခြင့္အာ ဏာ ပိုမိုေပးအပ္ေရးတို႔ပါဝင္ပါတယ္။
ဒုတိယအႀကိမ္ (၂၀၂၀၊ ၂၀၂၄) ခုႏွစ္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံတဲ့အခါ ယခင္ MAGA မွာ Again တစ္လုံးပိုထည့္ၿပီး “အေမရိကကို ႀကီးၾကယ္ျမင့္ျမတ္ေအာင္ ေနာက္ထပ္ ေနာက္ထပ္လုပ္ေဆာင္ေရး” အျပင္ ‘အေမရိကန္ဦးစားေပး’ American First ကိုထည့္သြင္းလာပါတယ္။ ျပည္တြင္းကုန္ေဈးႏႈန္းျမင့္ တက္မႈကိုထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး အခြန္ႏႈန္းထားမ်ား ထပ္မံ ေလွ်ာ့ခ်ရန္၊ ယူကရိန္းစစ္ပြဲမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ပါဝင္မႈ ကိုေလွ်ာ့ခ်ၿပီး တ႐ုတ္ကို ပိုမိုခက္ထန္စြာဆက္ဆံရန္၊ နယ္စပ္ ျပႆနာနဲ႔ ခိုလႈံခြင့္ရွာေဖြသူေတြကို ပိုမိုတင္း ၾကပ္စြာကိုင္တြယ္ရန္ ျပည္နယ္မ်ားကို လုပ္ကိုင္ခြင့္ ပိုမိုေပးအပ္ၿပီး ဖက္ဒရယ္ဥပေဒမ်ားကို ျပန္လည္သုံး သပ္ရန္နဲ႔ ေရွး႐ိုးစဥ္လာအေမရိကန္တန္ဖိုးမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ျဖစ္ပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ဦးစားေပးမူဝါဒမွာ ႏိုင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈနဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ထားၿပီး မဟာမိတ္ အေရးထက္ အေမရိကန္အတြက္ အက်ိဳးစီးပြားကိုေရွးရႈလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထရမ့္ အစိုးရ DHS ဌာနရဲ႕ TRS မွ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္ျခင္းဟာ သူရဲ႕မဲဆြယ္ကတိအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းျဖစ္လို႔ ဘာမွေျပာ စရာမရွိပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီမီးရႉးတန္ေဆာင္ ကမာၻ႔စူပါအင္အားႀကီးႏိုင္ငံႀကီးရဲ႕ အစိုးရက ျမန္မာ SSPC အစိုးရ ကို သာသာထိုးထိုး ခ်ီးမြမ္းခန္းဖြင့္ခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္လုံၿခဳံေရးနဲ႔ ေအးခ်မ္းသာယာ ေရးေကာ္မရွင္ SSPC က ႏိုင္ငံေတာ္အေရးေပၚအေျခအေနကို အဆုံး သတ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ေ႐ြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္အစီအစဥ္ေတြ၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူ ညီခ်က္ ေအာင္ျမင္မႈေတြနဲ႔ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာတဲ့ ေဒသႏၲရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေတြက အမ်ားျပည္သူ ဝန္ေဆာင္မႈကို ေပးအပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို အေထာက္အကူျပဳတာ အပါအဝင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔တည္ၿငိမ္ေရးမွာ သိသာ ထင္ရွားတဲ့တိုးတက္မႈေတြကိုရရွိခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္ ျပည္တြင္း လုံၿခဳံေရးဌာန DHS ဝန္ႀကီးကေျပာ ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့ အတြက္ ျမန္မာ အစိုးရကို အေမရိကန္ DHA က တရားဝင္ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးသူအျဖစ္ အမ်ားသိထားၾကတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကို အတိတ္ကာလ (၂၀၁၀)ျပည့္ႏွစ္ အလြန္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူး ေျပာင္းေရး ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႀကိဳးပမ္းမႈ ေတြနဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး အေပါင္းလကၡဏာအျမင္ေျပာဆို ခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ DHS ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕လို ေနျပည္ေတာ္ကို တစ္ခ်ိန္လုံးေဝဖန္ေနတဲ့အဖြဲ႕အ စည္းေတြ၊ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြအတြက္ အနာရွိ တဲ့လက္နဲ႔ ဆားအိုးထဲႏႈိက္မိသလို ျဖစ္သြားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိေျမျပင္ပကတိအေျခအေနမွာ အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာေတြကို TPS ႐ုပ္သိမ္းရ ေလာက္ေအာင္ မတည္ၿငိမ္၊ မလုံၿခဳံေသးဘူးလို႔ ျငင္း ခုန္ၾကပါတယ္။ ထုံးစံအတိုင္း (၂၀၁၇)ခုႏွစ္ ဘဂၤါလီ ကိစၥေတြပါ မဆီမဆိုင္ဆြဲထည့္ၿပီး ဂ်ီႏိုဆိုက္ေတာင္ျဖစ္ ေနတာ ျပန္သြားသူေတြအတြက္ စိုးရိမ္စရာရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး ထရမ့္အစိုးရ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လုံၿခဳံေရးအေျခအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသားေတြအေနနဲ႔ ခရီးသြားလာျခင္းမျပဳရန္ တိုက္တြန္းခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက်င္းပမယ့္ေ႐ြး ေကာက္ပြဲေတြဆိုတာ တ႐ုတ္-႐ုရွား ဩဇာခံ စစ္တပ္ အစိုးရေပၚေပါက္လာေရး အကြက္ဆင္ျခင္းသာျဖစ္ တယ္လို႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ အေရွ႕အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ဆပ္ေကာ္မတီဥကၠ႒ ေယာင္ကင္မ္ရဲ႕ မၾကာေသးမီက ေျပာဆိုခ်က္ေတြကိုကိုးကားၿပီး ရီပတ္ ဘလစ္ကန္အမတ္ေတြကိုယ္တိုင္ အခ်ိန္မတန္ေသး ေၾကာင္းသိပါတယ္လို႔ ေျပာဆိုလာၾကပါတယ္။
ထရမ့္အစိုးရ DHS ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို Reuters, AP, AFP လို သတင္းမီဒီယာႀကီးေတြက ႏွစ္ဖက္အေျခအေန အေၾကာင္း မွ်တစြာေဖာ္ျပၾကေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕အေျခအေနဟာ တည္ၿငိမ္ေအး ခ်မ္းမယ့္အလားအလာမရွိေသး ေၾကာင္း ေခါင္းစဥ္ တပ္ၿပီး သတင္းေဖာ္ျပၾကတာလည္ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္၊ အမိန႔္၊ ေပၚလစီကို သမၼတနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာဝန္ႀကီးဌာန သာလွ်င္ ပယ္ဖ်က္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပေဒနဲ႔မညီရင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ခ႐ိုင္တရား႐ုံး၊ အယူခံတရား႐ုံးနဲ႔ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္တို႔က ပယ္ဖ်က္/ဟန႔္တားႏိုင္ပါတယ္။ ယခင္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြကို အဲဒီလိုနည္းနဲ႔ ပယ္ဖ်က္/ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကဖူးပါ တယ္။ သို႔မဟုတ္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္က ဥပေဒအသစ္တစ္ရပ္နဲ႔ ဖ်က္သိမ္းျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း DHS ရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္ကိုကန႔္သတ္ၿပီး အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ တားဆီးႏိုင္ပါတယ္။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ TPS မွ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ေတြကိုပယ္ဖ်က္တာဟာ ယခင္ သမၼတဘိုင္ဒန္လက္ ထက္ အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာဒုကၡသည္ Refugee ေရာ Asylum ခိုလႈံခြင့္ေတာင္းခံစဥ္ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ ရရွိထားသူမ်ား၊ Parole ေခၚ “အေရးေပၚအေၾကာင္း တစ္ခုခုေၾကာင့္ တရားဝင္ဗီဇာမရွိေသာ္လည္း လူဝင္ မႈႀကီးၾကပ္ေရးဥပေဒအရ ယာယီေနထိုင္ခြင့္ရရွိထား သူမ်ား”ပါ ထပ္မံစစ္ေဆးခံရၿပီး ျပန္ပို႔ခံရဖြယ္ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီလူေတြဟာ အေရအတြက္ (၄)ေသာင္း ခန႔္ရွိေနၿပီး တစ္သိန္းေက်ာ္လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ သိရွိရပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရက ျပန္လည္လက္ခံရန္ သေဘာတူသည့္တိုင္ ကာယကံရွင္မ်ားက ျငင္းဆို လွ်င္ အေမရိကန္ျပင္ပ အာဖရိကလို တတိယႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံကို ပို႔ေဆာင္ခံရႏိုင္ပါတယ္။
အေမရိကန္အစိုးရ DHS ရဲ႕ TP အစီအ စဥ္ဟာ (၁၉၅၁)ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံတကာဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ ရာကြန္ဗင္းရွင္းနဲ႔ (၁၉၆၇)ခုႏွစ္ ပ႐ိုတိုေကာလ္ကို တိုက္႐ိုက္အေျခခံျခင္းမရွိဘဲ အေမရိကန္ရဲ႕ လူသား ခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ျပည္တြင္းေရး သက္သက္သာျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ဗင္းရွင္းပါ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္အရ Refugee ဆိုတာ လူမ်ိဳး၊ ကိုးကြယ္ရာဘာသာ၊ အမ်ိဳး သားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ေၾကာင့္ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရ မွာကိုေၾကာက္႐ြံ႕ၿပီး မိမိႏိုင္ငံျပင္ပကိုထြက္ေျပးေနရ သူေတြကိုဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီဒုကၡသည္ေတြ ကို ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရမယ္လို႔ယုံၾကည္ရတဲ့ႏိုင္ငံ ေတြကို Non-Refoulement ျပန္မပို႔ႏိုင္ပါ။ Refugee, Asylum Seeker ေတြဟာ အဲဒီဥပေဒအရ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယကမာၻစစ္ နာဇီဂ်ာမနီလက္တြင္းမွ ဂ်ဴးလူမ်ိဳး (၆)သန္းကိုလက္ခံႏိုင္တဲ့တိုင္းျပည္မရွိဘဲ ႏွိပ္စက္သတ္ ျဖတ္ခံရတဲ့အျဖစ္မ်ိဳးမွကာကြယ္ရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္အလြန္ေကာင္းမြန္ေပမယ့္ အားနည္းခ်က္ေတြရွိေနပါတယ္။ တကယ္ ေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၊ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ဩစေၾတးလ်၊ နယူးဇီလန္လို ခ်မ္းသာတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ေနထိုင္အလုပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္နဲ႔ ဘဝသစ္ထူေထာင္ခြင့္ ရရွိဖို႔ဆိုတာ အလြန္ခဲယဥ္းပါတယ္။ အနည္းဆုံး ပညာ အရည္အခ်င္းနဲ႔ အသက္ေမြးပညာရပ္မွာ ကြၽမ္းက်င္မႈ တစ္ခုခုေတာ့ ရွိေနဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ စာေမးပြဲအပါ အဝင္ အရည္အခ်င္းစစ္ေဆးမႈတစ္ခုခုကိုေတာ့ မလြဲ မေသြျဖတ္သန္းရပါလိမ့္မယ္။
အဲဒါေတြ ဘာတစ္ခုမွမလိုဘဲ ကိုယ့္တိုင္း ျပည္ျပန္သြားရင္ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရမယ္ေျပာ႐ုံနဲ႔ ဒုကၡသည္ ကြန္ဗင္းရွင္းအရ အဲဒီတိုင္းျပည္က လက္ ခံထားရမယ့္ကိန္းဆိုက္သြားျခင္းပါ။ ျပန္သြားရင္ ေထာင္က်ေလာက္ေၾကာင္း မိခင္တိုင္းျပည္ကို လူၾကား ေအာင္ကေလာ္ဆဲျပ႐ုံပဲလိုအပ္ပါတယ္။ မူလတည္းက ခိုလႈံခြင့္ရရွိေရးသာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေရာက္ၿပီးမွ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဟုတ္လည္းဆဲ မဟုတ္လည္းဆဲ ဆဲျပ ေန႐ုံပါပဲ။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ အဆဲသန္သူေတြဟာ ခ်မ္းသာ တဲ့အေနာက္ႏိုင္ငံႀကီးမွာ ဘဝသစ္ထူေထာင္ေနၾက သေလာက္ မိခင္တိုင္းျပည္မွာ ဆဲရင္းဆဲရင္း ကမာၻ႔အလယ္မွာ မ်က္ႏွာမြဲဆင္းရဲသြားၾကပါတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္တံခါးမွာ လူမ်ိဳးလိမ္နာမည္ကို လည္း ပ႐ိုမိုးရွင္း လုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။
(၁၉၅၁)ခုႏွစ္ကြန္ဗင္းရွင္းကို ကမာၻ႔ (၁၄၅)ႏိုင္ငံက သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးထားၿပီး (၁၉၆၇)ခုႏွစ္မွာ (၁၄၇)ႏိုင္ငံျဖစ္လာခဲ့ေပမယ့္ ယခုအခါ အမွန္တကယ္လက္ခံေနၾကတာ ဝင္ေရာက္လို သူအေရအတြက္နဲ႔ယွဥ္ရင္ အလြန္နည္းပါတယ္။ ယခု ေနာက္ပိုင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွေရျပင္မွာဆို လူမ်ိဳး လိမ္ဘုတ္ေတြ႕တဲ့အခါ ကြန္ဗင္းရွင္းမွာ လက္မွတ္ထိုး မထားဘူးေျပာၿပီး ပင္လယ္ထဲ ျပန္တြန္းလႊတ္ေနၾကပါၿပီ။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အနီးထိေရာက္မလာေအာင္ ခပ္ေဝးေဝးတည္းက တားဆီးဖို႔ႀကိဳးစားေနၾကတယ္။
ဆိုခဲ့ၿပီးတဲ့အတိုင္း ေဒၚနယ္ထရမ့္ဟာ ေအာင္ျမင္တဲ့ ဘီလ်ံနာသူေဌးျဖစ္ၿပီး ေပါင္မုန႔္မွာ ေထာပတ္ကို ဘယ္ဘက္ကသုတ္ထားမွန္းသိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ (၆)ႀကိမ္တိုင္ ေဒဝါလီခံ ရဖူးေပမယ့္ ေႂကြးၿမီမရွိ ေအာင္လုပ္တတ္သူျဖစ္ပါတယ္။ ထရမ့္အစိုးရရဲ႕ TPS မွျမန္မာမ်ားကိုပယ္ ဖ်က္ျခင္းဟာ အတည္ျဖစ္ႏိုင္ မျဖစ္ႏိုင္ အေမရိကန္ႏိုင္ ငံရဲ႕မဲဆႏၵရွင္မ်ား၊ တရား႐ုံးမ်ားက တည္ဆဲဥပေဒ မ်ားအရ အေျဖေပးပါလိမ့္မယ္။