ရှင်မဖြူကျိန်စာသင့် ဘီဂမ် ရှိတ်ဟာစီနာဝါဇစ် (ဆောင်းပါး)
3105
ဇာမဏီစံမောင် (NP News) - စက်တင်ဘာ ၁၃
(၁၈)ရာစုအစ ပင်လယ်ကဆိုသည့် (၁၈၂၄) ခုနှစ်မှ ယနေ့ (၂၀၂၄) ခုနှစ်အထိ နှစ်ပေါင်း (၂၀ဝ) ပြည့်မြောက်သည့်ကာလတွင် ချစ်စွာသောစာရှုသူတို့ ကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံကြီးများမှခေါင်းဆောင်များ၏ အရည်အချင်းကိုလိုက်မီလာသော အာရှတိုက်နိုင်ငံရေးခေါင်း ဆောင်များသည် ထိုထိုသောအင်အားကြီးနိုင်ငံကြီး များကို မိမိတို့နိုင်ငံတော်အကျိုးစီးပွားနှင့် အမျိုးသား လုံခြုံရေးအတွက် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် တန်းတူဆက်ဆံပြကာ လုပ်နိုင်စွမ်းခဲ့သည်။
အထူးသဖြင့် လားဇပ်ကားနဲ့သံလွင်ပင် စာအုပ်ဖန်တီးရှင် သောမတ်စ်ဖရိုက်မင်းက ရွှေရောင် ကိုယ်ကျပ်အင်္ကျီဟု တင်စားခေါ်ဝေါ်လိုက်သည့် Globalution Sprit and Protocol အမျိုးသားရေးအကျိုးစီးပွားအခြေခံ မိတ်ဝတ်မပျက် အသိစိတ်တည်း။ အမှန်တရားကိုမြတ်နိုးသည့် လူငယ်လူရွယ် Generation Z တို့၏ ထက်မြက်တက်ကြွသော မဟုတ်မခံသည့်တော်လှန်စိတ်ကိုအသုံးချပြီး နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ထိပါးလာအောင်လုပ်နိုင်သည့် နိုင်ငံစုံကော်ပိုရေးရှင်းဈေးကွက် ပဓာနဆရာကြီးများ၏ (၁၂) ကြိုးမကသော အရှေ့နောက်နိုင်ငံရေးအောက် လမ်းနည်းများကို ကြိုတင်သတိထားမိကြဖို့ အမေရိ ကန်နိုင်ငံသား သတင်းစာဆရာ သောမတ်စ်ဖရိုက်မင်း က စစ်မှန်သောသတင်းသမားပီပီ ဖွင့်ချ အသိပေးသွား ခဲ့သည်မှာ နှစ် (၃၀)ကျော်ခဲ့ပြီ။ မြန်မာ့ခေါင်းဆောင်တို့ မြင်ကြပါစ။
ဘီဂမ်ရှိတ်ဟာစီနာဝါဇစ် ဘယ်သူလဲ
သူ့ကို (၁၉၄၇)ခုနှစ်တွင် Bengal အရှေ့ ပိုင်းရှိ Tungipara မှ ဘင်္ဂါလီမွတ်စလင် Sheikh မိသားစုမှမွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏ဖခင်မှာ ဘင်္ဂါလီ အမျိုးသားရေးဝါဒီ၊ လွတ်လပ်ရေးခေါင်းဆောင်Sheikh Mujibur Rahman ဖြစ်ပြီး သူ၏မိခင်မှာ Begum Fazilatunnesa Mujib ဖြစ်သည်။ သူ့တွင် မိသားစု၏ ဖခင်နှင့်မိခင် နှစ်ဖက်စလုံးမှ တစ် ဆင့် အီရတ်-အာရပ်မျိုးရိုးရှိပြီး သူ၏မျိုးရိုးသည် ဘဂ္ဂဒက်မြို့မှ မွတ်စလင်တရားဟောဆရာSheikh Abdul Awal Darwish ၏ တိုက်ရိုက် သားစဉ်မြေးဆက်ဖြစ်သည်။ ဟာစီနာသည် ငယ်စဉ်ကလေးဘဝ က မိခင်၊ အဘွားတို့နှင့်Tungipara တွင်ကြီးပြင်းခဲ့ သည်။ မိသားစုသည် ဒါကာသို့ပြောင်း ရွှေ့လာသော အခါတွင် ၎င်းတို့သည် Segunbagicha ရပ်ကွက် တွင်နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ဟာစီနာ၏ဖခင်သည် (၁၉၅၄) ခုနှစ်တွင် အစိုးရဝန်ကြီးဖြစ်လာသောအခါ မိသားစုသည် 3 Minto Road တွင်နေထိုင်ခဲ့သည်။ (၁၉၅၀)ပြည့်နှစ်များတွင် သူ၏ဖခင်သည် ၎င်း၏နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများမှလွဲ၍ Alpha Insurance Company တွင်လည်းအလုပ်လုပ်ခဲ့သည်။ (၁၉၆၀)ပြည့်နှစ်များတွင် မိသားစုသည်Dhanmondi ရှိ Road 32 တွင် ဖခင်ဖြစ်သူတည်ဆောက်ထားသော အိမ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ခဲ့သည်။ အင်တာဗျူးများ နှင့် မိန့်ခွန်းများစွာတွင် ဟာဆီနာသည် သူ၏ဖခင်ကို ပါကစ္စတန်အစိုးရက နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားအဖြစ် ချုပ်နှောင်ထားစဉ်ကြီးပြင်းလာရသည့်အကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။
ဘီဂမ်ရှိတ်ဟာစီနာဝါဇစ်၏ ဘဝအချိန် အကျဉ်းချုပ်
ရှိတ်ဟာစီနာသည် (၁၉၉၆)ခုနှစ် ရွေး ကောက်ပွဲတွင် သူ၏ အဝါမီလိဂ်ပါတီ အနိုင်ရပြီး နောက် ပထမဆုံးအကြိမ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလ(၂၉)ရက် (၂၀ဝ၈)ခုနှစ်-Awami League သည် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင် ရရှိပြီး ဟာစီနာသည် ဒုတိယအကြိမ် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ် လာသည်။
ဖေဖော်ဝါရီ (၂၀ဝ၉)ခုနှစ် - အရန်တပ်ဖွဲ့ ဖြစ်သော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ရိုင်ဖယ်နယ်ခြားစောင့်တပ် များသည် မိမိအထက်အရာရှိရာဂဏန်းမျှကို သုတ်သင်ပြီးပုန်ကန်ခဲ့ရာ လူပေါင်း (၇၄)ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ စုံစမ်းရေးကော်မရှင်ဖွဲ့ပြီး စစ်ခုံရုံး က ပုန်ကန်သူများ ကို သေဒဏ်ချမှတ်သည်။
ဇွန်လ (၂၀၁၁)ခုနှစ် - ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပြင်ဆင်ရေး (၁၅) ကြိမ်မြောက် အတည်ပြုခဲ့ သည်။ ၎င်းသည် ရွေးကောက်ပွဲများနှင့် အစိုးရအကူး အပြောင်းကာလအတွင်းအုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် ကြားနေ အိမ်စောင့်အစိုးရများကိုဖယ်ရှားခြင်းအပါအဝင် သိ သာထင်ရှားသောအပြောင်းအလဲများကို ဆောင် ကြဉ်းပေးပါသည်။ လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတသည့် ရွေး ကောက်ပွဲအတွက် အိမ်စောင့်စနစ်ကိုထားရှိရန်အရေး ကြီးကြောင်း အတိုက်အခံများကပြောလာသည်။
ဖေဖော်ဝါရီ (၂၀၁၃)ခုနှစ် - Shahbagh ၊ Dhaka တွင် လူထုဆန္ဒပြပွဲများသည် (၁၉၇၁) ခုနှစ် ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်လွတ်မြောက်ရေးစစ်ပွဲအတွင်း ရက်စက်ကြမ်း ကြုတ်မှုများကျူးလွန်သူများကို သေဒဏ်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။
အောက်တိုဘာလ (၂၀၁၃) ခုနှစ် -Rana Plaza အဆောက်အအုံပြိုကျပြီး လူပေါင်း (၁၀ဝဝဝ) ကျော် သေဆုံးကာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်စီးပွားရေး၏ အဓိကကျ သော အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းတွင် ဘေးကင်းလုံခြုံမှုမရှိခြင်းကိုမီးမောင်းထိုးပြသည်။
ဇန်နဝါရီ (၅) ရက် (၂၀၁၄) - အဓိက အတိုက်အခံပါ တီနှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များက သပိတ်မှောက်ခဲ့သည့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် အဝါမီလိဂ်က အနိုင်ရသည်။ ဟာစီနာသည် ဒုတိယသက်တမ်း ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီ (၂၀၁၄-၂၀၁၅)ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲအပြီးတွင် အတိုက်အခံ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မျိုးချစ်ပါတီ၏တောင်းဆိုမှုများကြောင့် နိုင်ငံရေး မငြိမ်သက်မှုများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာသည်။
ဒီဇင်ဘာ (၃၀) ရက် (၂၀၁၈)ခုနှစ် - အဝါမီလိဂ်သည် မဲလိမ်ကြောင်းစွပ်စွဲမှုများကြားတွင် အထွေထွေရွေး ကောက်ပွဲ၌အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဟာစီနာသည် ထောက်ခံမဲ(၉၆) ရာခိုင်နှုန်းဖြင့်အနိုင်ရပြီးနောက် တတိယအကြိမ် မြောက်သက်တမ်းကို ရယူခဲ့သည်။
မတ် (၂၀၂၀) ခုနှစ် - COVID-19 ကပ်ရောဂါကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၏စီးပွားရေး အဆင် မပြေ။ ကန့်သတ်ကြီးကြပ် Locked Down က ဈေးနှုန်းတက်စေပြီး လူနေမှုစရိတ်ကို အကျပ်အ တည်းဖြစ်လာစေသည်။
ဒီဇင်ဘာ (၂၀၂၁)ခုနှစ် - အမေရိကန်သည် ဘင်္ဂ လားဒေ့ရှ်၏ အထူးအရန်တပ်ဖွဲ့၊Rapid Action Battalion နှင့် ၎င်း၏ လက်ရှိနှင့် ယခင် အရာရှိ ခုနစ်ဦးတို့ကို (၂၀ဝ၉) ခုနှစ်ကတည်းက ရာနှင့်ချီ သောပျောက်ဆုံးမှုနှင့် တရားလက်လွတ်သတ်ဖြတ်မှု များတွင် ပါဝင်ပတ်သက်သည်ဟု အမေရိကန်က လူ့ အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ချမှတ် ခဲ့သည်။
(၂၀၂၂)ခုနှစ် - ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသည် ပြည်တွင်း အသားတင်ထုတ်ကုန်တိုးတက်မှုနှုန်း (၇ ဒသမ ၂) ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ပြီး ၎င်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် တိုးတက်မှု အမြန်ဆုံးစီးပွားရေးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။ အ ထည်ချုပ်ပို့ကုန်နှင့် ငွေလွှဲလုပ်ငန်းများချဲ့ထွင်ရန် တွန်းအားပေးသည်။ သို့သော်လည်း ချမ်းသာကြွယ်ဝမှု ကွာဟချက်တိုးလာပြီး လူဦးရေ၏ (၁၀) ရာခိုင်နှုန်း အချမ်းသာဆုံးသူများသည် စုစုပေါင်းဝင်ငွေ၏ (၄၁) ရာခိုင်နှုန်းကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။
ဇန်နဝါရီလ (၂၀၂၄)- အတိုက်အခံများက သပိတ်မှောက်သည့်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဟာဆီနာသည် လေး ကြိမ်မြောက်သက်တမ်းကို အနိုင်ရသည်။
(၂၀၂၄) ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ဟာစီနာသည် နယူးဒေလီ သို့ နိုင်ငံတော်အလည်အပတ်သွားရောက်ခဲ့ပြီး ဘင်္ဂ လားဒေ့ရှ်နှင့်အိန္ဒိယတို့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပိုင်နက် ကိုဖြတ်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ပိုင်းသို့ ရထား စင်္ကြံဖြတ်သန်းခွင့်အပါအဝင် နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီ ချက်ဆယ်ခုကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ယင်း ကြောင့် ဟာစီနာသည် "နိုင်ငံကို အိန္ဒိယသို့ရောင်း စားသည်"ဟုစွပ်စွဲကာ နိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာ နှင့်ပတ်သက်၍ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့် ပြန့် ဝေဖန်မှုများဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လ (၂၀၂၄)ခုနှစ် ကျောင်းသားများ (၁၉၇၁)လွတ်လပ် ရေးစစ်ပွဲတွင် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြသူများ၏သားစဉ်မြေး ဆက်များအတွက် အစိုးရအလုပ်ခွဲတမ်း၏သုံးပုံတစ်ပုံ သော အစိုးရအလုပ် ခွဲတမ်းကိုဆန့်ကျင်သောဆန္ဒပြပွဲများစတင်ခဲ့သည်။ အစိုးရကဖြိုခွင်းပြီး အာဏာရ ပါတီနှင့်ဆက်နွှယ်သည့်အဖွဲ့များ၏ တိုက်ခိုက်မှုများ ကြောင့် ဆန္ဒပြပွဲများပြင်းထန်လာခဲ့သည်။
ဇူလိုင်လ(၂၉) (၂၀၂၄)ခုနှစ် - ဆန္ဒပြပွဲများ ပြန် လည်စတင်ပြီး ဟာစီနာနုတ်ထွက်ရေးအတွက် တောင်းဆိုမှုများကြီးထွားလာသည်။
ဩဂုတ်လ(၄)ရက် (၂၀ဝ၄)ခုနှစ် - ဆန္ဒပြပွဲများအ တွင်း လူ(၁၀ဝ) နီးပါးသေဆုံးခဲ့ပြီး စုစုပေါင်းသေ ဆုံးသူ (၃၀ဝ) နီးပါးအထိရှိခဲ့သည်။
ဩဂုတ်လ(၅)ရက် (၂၀၂၄) ခုနှစ်-ဟာစီနာ ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ပြီး တိုင်းပြည်မှထွက်ပြေးသည်။ ဆန္ဒပြသူများသည် ဝန်ကြီးချုပ်နေအိမ်ကို ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ကြ သည်။
၂၀ဝ၉ ခုနှစ်တွင်စတင်ခဲ့သော သူ၏ ဒုတိ ယအာဏာမှာ အထင်ကြီးလောက်စရာ စီးပွားရေးတိုး တက်မှုဖြင့် အမှတ်အသားပြုခဲ့သည်။ သူဟာ သဘော ားတင်းမာတဲ့ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်လာပြီး သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေကိုနှိမ်နင်းခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံခဲ့ရသည်။ သူ၏ (၁၅) နှစ်ကြာအုပ်ချုပ်မှုသည် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကြောင့်လည်း လူသိများသည်။ ပျောက်ဆုံးမှုနှင့် တရားလက် လွတ်သတ်ဖြတ်မှုများနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည့် ထိပ် တန်းအမြန်လှုပ်ရှားမှုတပ်ရင်း(အထူးတပ်ဖွဲ့)အပေါ် အမေရိကန်က ပိတ်ဆို့အ ရေးယူမှုများချမှတ်ခဲ့ သည်။
အရှေ့နဲ့အနောက်ကြားက ကစားသမားကောင်း ဟာစီနာ
“အမေရိကန်လိုချင်တဲ့ စိန့်မာတင်ကျွန်း ပေးရင် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးမှာ ဆက်ရှိနေမှာဖြစ်ကြောင်း ဟာဆီနာပြော”
အမေရိကန်လိုချင်တဲ့ စိန့်မာတင်ကျွန်းပေး လိုက်ရင်၊ လွှမ်းမိုးခွင့်ပေးလိုက်မယ်ဆိုရင် ကျွန်မအ နေနဲ့ အာဏာဆက်ရှိနေမှာဖြစ်ပါတယ်။ နယ်ချဲ့အ ခြေခံဝါဒတွေရဲ့ လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှုကိုမခံကြပါနဲ့လို့ ကျွန်မရဲ့နိုင်ငံသားတွေကို ကျွန်မတောင်းပန်ပါတယ်” ဟု ဟာဆီနာ၏ မပြောဖြစ်ခဲ့သောမိန့်ခွန်းထဲမှစကား များကို မီဒီယာများတွင်ဖော်ပြထား၏။
“ကျွန်မသာ တိုင်းပြည်ထဲမှာဆက်နေခဲ့ မယ်ဆိုရင် အသက်တွေ ပိုပြီးဆုံးရှုံးမှာဖြစ်သလို ရင်း မြစ်တွေ ပိုပြီးဖျက်ဆီးခံရမှာဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းပြည်က ထွက်ခွာသွားဖို့ အလွန့်အလွန်ခက်ခဲပင်ပန်းစွာ ကျွန်မ ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့ရတာပါ။ ပြည်သူတွေရွေးချယ်လို့ ကျွန်မ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့ရတာပါ။ ပြည်သူတွေ ဟာ ကျွန်မရဲ့အင်အားပါပဲ”ဟု ဟာစီနာပြောသော နောက်ဆုံးနှုတ်ဆက်စကားလည်း သတိရစရာဖြစ်ခဲ့ပါသည်။
၎င်းတို့အစိုးရကိုဖြုတ်ချရန် လျှို့ဝှက်ပူး ပေါင်းကြံစည်နေပြီး လူဖြူအုပ်စုတစ်စုဟာ ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်နိုင်ငံအပြင်ဘက်၌ ခရစ်ယာန်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ တည်ထောင်ရန်ကြိုးပမ်းနေကြောင်း မေလအတွင်း က ဟာစီနာကပြောခဲ့သည်။ ၎င်းအနေဖြင့် နိုင်ငံတစ် နိုင်ငံကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင်း၌ လေတပ်အခြေ စိုက်စခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်ခွင့်ပေးလိုက်ပါက မည်သည့်ပြဿနာမျှ ကြုံရမည်ဟုတ်ကြောင်း ဟာစီ နာကပြောသည်။
အနောက်ပါကစ္စတန်နိုင်ငံနှင့် အရှေ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံကိုခွဲပြီး ဗြိတိသျှတို့လွတ်လပ်ရေး ပေးခဲ့သည့်အကျိုးဆက်မှတစ်ဆင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံဖြစ်ပေါ်လာရန် အသက်ပေးခဲ့ကြရသည့် ဘင်္ဂါလီ မုတ္တဘီဟိနီ မျိုးချစ်တပ်မတော်သားများနှင့် လွတ်လပ် ရေးစစ်ပွဲကာလ စစ်မှုထမ်းဟောင်းများ၏သားသမီး များကို အလုပ်အကိုင်ခွဲတမ်းတွေချပေးခဲ့ခြင်းအပေါ် အကြောင်းပြုပြီးဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဆန္ဒပြပွဲများကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၌ လူပေါင်း (၄၀ဝ) ကျော် သေဆုံး ခဲ့ပြီး ရှိတ်ဟာစီနာ နိုင်ငံတွင်းကထွက်ပြေးခဲ့ရသည်။ လက်ရှိ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လူထုကတော့ အနောက်မှိုင်းဝ နေသည့်လူငယ်များကြားတွင် ဟာစီနာက လူဆိုး တည်း။ (သို့သော် စာရေးသူအမြင်အရ အရှေ့အ နောက်ကဆရာကြီးများကို မျက်လှည့်ပြနိုင်သူတည်း)
သမိုင်းထဲက ရှင်မဖြူ သည် ရာဇဝင်ရှိခဲ့သည်
(၁၈၂၄) ခုနှစ် အင်္ဂလိပ်မြန်မာပထမစစ်ပွဲ မတိုင်မီက ဗမာပိုင် ရှင်မဖြူကျွန်း(ခ)စိန့်မာတင်ကျွန်း (အုန်း ကျွန်း)ပြဿနာ-မြန်မာနှင့်ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သူပိုင်ကိုယ် ပိုင်အငြင်းပွားခဲ့ပြီး မြန်မာတို့ စိန့်မာတင်ကျွန်း (အုန်း ကျွန်း)ကို လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးခဲ့ရခြင်း၏ လွန်ခဲ့သည့် အရပ်သားအစိုးရခေတ်မှ လတ်တလော ဆယ်စုနှစ် ဖြစ်စဉ်အစကိုဖော်ပြရသော် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် အတွင်း၌ရှိသည့် စိန့်မာတင်ကျွန်း အနောက်ဘက် ရေမိုင်(၅၀)ခန့်၌ တောင်ကိုရီးယား ဒေဝူးကုမ္ပဏီအ နေဖြင့် နအဖအစိုးရနှင့် သဘောတူပူးပေါင်းကာ ဟိုက် ဒရိုကာဗွန်ရှာဖွေရေးလုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာ့ တပ်မတော် (ရေတပ်)၏စစ်သင်္ဘောနှစ်စင်းဖြင့် ကာကွယ်ပေးခဲ့သည်။ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံကလည်း ၎င်းတို့ပိုင်သည်ဆိုကာ ထိုနေရာသို့ ရေတပ်စစ် သင်္ဘောလေးစင်း စေလွှတ်ခဲ့သည်။
မြန်မာနှင့်ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့ ရှင်မဖြူကျွန်း (ခ)စိန့်မာတင်ကျွန်း(အုန်းကျွန်း)ရှိရာဒေသကိုသူပိုင် ကိုယ်ပိုင်ငြင်းခုံကြရင်းစစ်ရေးတင်းမာလာခဲ့သည်။ (၂၀ဝ၈)ခုနှစ်အောက်တိုဘာတွင် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူး ကြီးမောင်အေးသည်ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းသို့ သွားရောက်စစ်ဆေးခဲ့ပြီး လိုအပ်ပါကတိုက်မိန့်ကို ထုတ်ပြန်ထားခဲ့သည်။
(၂၀ဝ၈) ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ(၁၆/၁၇)၌ နှစ်နိုင်ငံအစိုးရအဖွဲ့ကိုယ်စားလှယ်များညှိနှိုင်းကြ သော်လည်း မပြေလည်ဘဲ အစည်းအဝေးပွဲပျက်သွားခဲ့ သည်။ သို့သော် တရုတ်နိုင်ငံကကြားဝင်၍ နှစ်နိုင်ငံ တပ်အားလုံးကိုဆုတ်ခိုင်းခဲ့သည်။ တရုတ်ကဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်နှင့်ပတ်သက်၍ ရေပိုင်နက်ကိစ္စတွင် အာမခံ ချက်ပေးခဲ့သည်။ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရှာဖွေရေးအတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က တရုတ်ကိုခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်။ ထို့ပြင် စစ်တကောင်းဆိပ်ကမ်း၌ တရုတ် ရေတပ်သင်္ဘောများ ကိုပါ ဆိုက်ကပ်ခွင့်ပြုပေးခဲ့သည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဝန်ကြီးချုပ် ရှိတ်ဟာစီနာ သည် မြန်မာ့တပ်မတော်(ရေတပ်)ဆုတ်ခွာသွားပြီး နောက် တရုတ်အစိုးရလမ်းညွှန်ချက်အတိုင်းပင် အ ချိန်မဆိုင်းတော့ဘဲ(တစ်ပတ်အတွင်း) ရှင်မဖြူကျွန်း (ခ)စိန့်မာတင်ကျွန်း(အုန်းကျွန်း)ကို ၎င်းတို့ပိုင် ကြောင်း နယ်သာလန်နိုင်ငံ၌ဖွင့်လှစ်ထားသည့်နိုင်ငံတကာရေပိုင်နက်ဆိုင်ရာခုံရုံး (The Hauge)သို့ ဦး တိုက်လျှောက်ထားခဲ့သည်။ ကမ်းဦးရေတိမ်ပိုင်းမှရေမိုင်(၂၀ဝ)ထိတိုင်းတာရာ၌Terminal point ကို နိုင်ငံနယ်နိမိတ်ထိစပ်သည့်နေရာတွင် တိုင်းတာရ ခြင်းဖြစ်သည်။ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရသည် (၂၀ဝ၉)မှစတင်၍ TheHaugeရုံးချိန်းကို ပုံမှန်တက်ပြီး ယင်းတို့ဖြစ်စေချင်သည့်အနေအထားကို ဖန်တီးနိုင် ခဲ့ချိန် မိမိတို့ရွှေမြန်မာတွေက တုတ်တုတ်မျှမလှုပ်သေးပါ။ အင်တာနေရှင်နယ်အမြင်ကိုလည်း နားမလည်ကြ။ ရွာလည်နေတုန်းပါ။
မြန်မာအစိုးရကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် တပ်မ တော်(ရေ) ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီးသူရသက်ဆွေနှင့်သံအ မတ်ကြီးဦးမျိုးမြင့်သန်းတို့ပါဝင်ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် မရမာလူမျိုး ဗိုလ်ချုပ် ဟာဘစ်နှင့်စစ်ဦးစီးချုပ်ဗိုလ်ချုပ်အူဒင်တို့ ပါဝင်ခဲ့ သည်။ မြို့နှင့်မရမာတို့ကိုလည်း ဘင်္ဂါလီလူများစုများ ကြားတွင် စစ်ဗိုလ်ချုပ်အဆင့်ထိပေးထားလေသည်။
(၂၀၁၂)ခုနှစ် မတ်လ(၁၄)ရက် (ဒေါ် အောင်ဆန်းစုကြည် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရန်(၁၆)ရက်အလိုတွင်The Hauge ရှိ နိုင်ငံတကာရေပိုင်နက်ဆိုင်ရာ ခုံရုံး က ရှင်မဖြူ(ခ)စိန့်မာတင်ကျွန်း(အုန်းကျွန်း)ကို ဘင်္ဂ လားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို အနိုင်ပေး၊ အပိုင်ပေးခဲ့ပါတော့ သည်။ဒေါ်စုလည်း သတိထားမိပုံမပေါ်။ ထိုအရေးအခင်း တွင် အစအဆုံးပါဝင်ခဲ့သော ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း) သူရသက်ဆွေသည်(ကိုကိုးကျွန်းပြည်သူ့ လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်)သူ၏လူမှုကွန်ရက် ဖေ့စ်ဘွတ်စာ မျက်နှာထက်၌Win-Win Situation ဟုရေးခဲ့သည်။
ဟာစီနာပြောခဲ့သည့် လတ်တလောရှင်မဖြူ ကျွန်း ၏ ကံကြမ္မာ
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၏ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဟာစီ နာသည် အမေရိကန်ကို အကြီးအကျယ် စွပ်စွဲချက် တင်ထားသည့်အတိုင်း ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တွင် မဟာဗျူဟာမြောက်တည်ရှိနေသည့် ရှင်မဖြူကျွန်း ခေါ် စိန့်မာတင်ကျွန်းသည် အမေရိကန် စစ်စခန်းချရန် ဆွဲဆောင်မှုရှိသော မြေကွက်တစ်ခုဖြစ်လာသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးမှနုတ်ထွက်ပြီးနောက် ရက်အနည်းငယ် အကြာတွင်Ex-PM Sheikh Hasina က အမေရိ ကန်ပြည်ထောင်စု၏ သူ့အပေါ်ချဉ်းကပ်ဖိအားပေး သည့်လျှို့ဝှက်ချက်ကိုဖွင့်ချလိုက်သည်။ စိန့်မာတင် ကျွန်းသည်သေးငယ်သောမြေကွက်ငယ်တစ်ခုအဖြင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးအနေအထားအရတည်နေပါသည်။ ဗြိတိသျှတို့မသိမ်းပိုက်မီက မြန်မာပိုင်နက်ဖြစ်ပြီး ရှင်မ ဖြူကျွန်းဟုခေါ်သော စိန့်မာတင်ကျွန်းအကြောင်း သိရန်အချက်များမှာ စိန့်မာတင်ကျွန်းသည် Narikel Jinjira(Colnuti Dwip (Caruchini Dwip) ဟု ရည်ညွှန်းသည်။ အကျယ်(၃)ကီလိုမီတာသာရှိပြီး ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် တည် ရှိသည်။ ၎င်းသည် Cox}s BazarTankaf ကျွန်းဆွယ်၏အစွန်အဖျား၏ (၉) ကီလိုမီတာအကွာတွင် တည်ရှိသည်။ ထိုကျွန်း၏စီးပွားရေးမှာ ငါးဖမ်းခြင်း၊ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးခြင်း၊ အုန်းသီးစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ပင် လယ်ရေမှော်ရိတ်သိမ်းခြင်းလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သည့် ဒေသခံ ဘင်္ဂါလီလူမျိုး(၃၇၀ဝ)ခန့် ကျွန်းပေါ်တွင်အခြေချနေသည်။
ထုတ်ကုန်အများစုကို မြန်မာနိုင်ငံ ရခိုင်ပြည်နယ်သို့တင်ပို့ရောင်းချသည်။ ရှင်မဖြူကျွန်း(ခ)စိန့်မာတင်ကျွန်းပေါ်တွင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ကို စိုးမိုးနိုင်ရန် မဟာဗျူဟာမြောက် အမေရိကန်လေတပ် အခြေစိုက်စခန်းတည်ဆောက်ရန် အမေရိကန်က တောင်းဆိုမှုများကို ယခင်ကပြုလုပ်ခဲ့သည်။ Khal- eda Zia ၏ BNP ဘင်္ဂါလီအမျိုးသားပါတီသည် လည်း အမေရိကန်သို့ ကျွန်းကိုရောင်းရန်စီစဉ်ထား သည်ဟု စွပ်စွဲခံရဖူးသည်။
သို့သော် အိမ်ဖြူတော်က ပြောဆိုမှုများကို ဟာစီနာအရင်ကအာဏာရခဲ့သူ ဘင်္ဂါလီလွတ်မြောက် ရေးခေါင်းဆောင်နှင့် ဘင်္ဂါလီအမျိုးသားပါတီ၏ခေါင်း ဆောင်ကြီး အလီဘူတို၏သမီးဖြစ်သူ ဝန်ကြီး ချုပ် ဟောင်း ခါလီဒါဇီယာကလည်း အကြိမ်ကြိမ်ငြင်းဆိုခဲ့ သည်။ "စစ်တကောင်းမှာရှိတဲ့ စိန့်မာတင်ကျွန်းမှာ စစ်ရေးအခြေစိုက်စခန်း အစီအစဉ်အမေရိကန်ကမ ရှိဘူး"ဟု အမေရိကန်သံအမတ်MaryAnnPeters ကပြောကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန်သည် ဒါကာတွင် မဟာဗျူဟာမြောက် စစ်ရေးဆက်ဆံမှုကိုစိတ်ဝင် စားကြောင်း သူကအလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ ကျွန်း၏ခိုင်မာသော မဟာဗျူဟာမြောက် အားသာ ချက်ကိုရရှိထားသည်။
စိန့်မာတင်ကျွန်းတွင် စစ်ရေးအရ စစ်တပ် အခြေစိုက်စခန်းတစ်ခု အမေရိကန်တည်ထောင်ပါက တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်းတို့၏ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အတွက်အဓိက အသုံးပြုနေသည့် မလက္ကာရေလက် ကြားကို ခြိမ်းခြောက်မှုများ အလိုအလျောက် ရောက်ရှိ လာမည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့်မြန်မာလှုပ်ရှားမှု များသာ မက မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကျောက်ဖြူရေနက်ဆိပ်ကမ်း လုပ် ဆောင်မှုများနှင့် ရေနံပိုက်လိုင်းစီမံကိန်းကြီးကိုပါ အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ရန် ဖြစ်လာနိုင်သည်။
အိန္ဒိယပစိဖိတ်ဒေသများစွာတွင် တရုတ် နိုင်ငံသည် ၎င်း၏လွှမ်းမိုးမှုကို အခိုင်အမာပြောဆို ခြင်းကြောင့် ပေကျင်း၏တည်ရှိမှုကိုတန်ပြန်ရန် ခိုင် မာသောအခြေစိုက်စခန်းများ အမေရိကန်အတွက် လိုအပ်လာသည်။ စိတ်ဝင်စားစရာမှာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သည် ရှင်မဖြူကျွန်းပိုင်ဆိုင်မှုကိုတောင်းဆိုသော သမိုင်းမှတ်တမ်းရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်နယ်စပ် နတ် မြစ်ဝတွင် တည်ရှိမှုသမိုင်းကို ပြန်လည်ကြည့်ရှုရန် လိုအပ်သည်။
ရှင်မဖြူကျွန်းသည်မြန်မာနိုင်ငံနှင့် (၁၈၂၄)ခုနှစ် ပထမအင်္ဂလိပ်မြန်မာစစ်ပွဲပြီးနောက် ကွဲကွာနေပြီး ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဆက်လက်ရှိနေသည်။ (၁၉၄၇) ခုနှစ် အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတို့ စတင်ပိုင်းခြားချိန်အထိ ဗြိတိသျှ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်နေဆဲဖြစ် သည်။ (၁၉၇၁)ခုနှစ် အနောက်ပါကစ္စတန်မှ ဘင်္ဂ လားဒေ့ရှ် လွတ်မြောက်ရေးစစ်ပွဲအပြီးတွင် ဒါကာ သည် ကျွန်းကိုထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ (၁၉၄၇)ခုနှစ်တွင်ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အရှေ့နှင့် မြန်မာတို့အငြင်းပွားနေသည့် ရှင်မဖြူကျွန်း(ခ)စိန့်မာတင်ကျွန်းသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်မြေ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လိမ့်မည်ဟုDaily Star သတင်းစာကဖော်ပြခဲ့သည်။
အရပ်သားစစ်စစ် မြန်မာတို့အာဏာရချိန် ဟာစီနာနဲ့ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့သူ
(၂၀၁၈)ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံက ရှင်မဖြူ ကျွန်းကို မြေပုံ၌ထည့်သွင်းရေးဆွဲခြင်းကို ဒေါ်အောင် ဆန်းစုကြည် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတာဝန်ယူနေချိန် တွင် မြန်မာနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက "အမှား"ဟု ဖော်ပြပြီး ပြန်ဖျက်လိုက်သည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အရှေ့ ကုလသမဂ္ဂဒုက္ခသည်စခန်းများတွင်နေပြီး တရားမဝင်ရွှေ့ပြောင်းနေသည့်ဘင်္ဂါလီများသည် ကျွန်းကို အသုံးပြုကာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှ ဘင်္ဂါလီဒုက္ခသည်များကို စီးပွားဖြစ်လူကုန်ကူးသူ အသွင်ပြောင်းဘင်္ဂါလီ လူ မှောင်ခိုဂိုဏ်းလှေများသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ် အော် မှ မြန်မာ့ပင်လယ်ရေပိုင်နက်ကို တရားမဝင်ခိုးဖြတ် ကာ ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ အင် ဒိုနီးရှားနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ဦးတည်သွားနေသည်။ မြန်မာ့အချုပ်အခြာ အာဏာအတွက် မိမိပိုင်နက်ကိုစောင့်ရှောက်နေရသည့် မြန် မာ့တပ်မတော်အစိုးရသည် ဒေသတွင်းသင်္ဘောနှင့် ရေတပ်ကိုတပ်ဖြန့်သည်ဟု စွပ်စွဲခံရပြန်သည်။ ကမ္ဘာ့ တစ်ဝန်းလုံးက ဟာစီနာကြောင့် အနောက်ဆရာကြီး လူဖြူတို့အကြံကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိသွားပြီဖြစ် သော်လည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ဤကိစ္စ နှင့်ကင်းရှင်းကြောင်း ယခုစာရေးနေစဉ် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲလုပ်နေသည်။ (ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)
zawgyi version
ရွင္မျဖဴက်ိန္စာသင့္ ဘီဂမ္ ရွိတ္ဟာစီနာဝါဇစ္ (ေဆာင္းပါး)
ဇာမဏီစံေမာင္ (NP News) - စက္တင္ဘာ ၁၃
(၁၈)ရာစုအစ ပင္လယ္ကဆိုသည့္ (၁၈၂၄) ခုႏွစ္မွ ယေန႔ (၂၀၂၄) ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀ဝ) ျပည့္ေျမာက္သည့္ကာလတြင္ ခ်စ္စြာေသာစာရႈသူတို႔ ကို ကမာၻ႔ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားမွေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အရည္အခ်င္းကိုလိုက္မီလာေသာ အာရွတိုက္ႏိုင္ငံေရးေခါင္း ေဆာင္မ်ားသည္ ထိုထိုေသာအင္အားႀကီးႏိုင္ငံႀကီး မ်ားကို မိမိတို႔ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ အမ်ိဳးသား လုံၿခဳံေရးအတြက္ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ တန္းတူဆက္ဆံျပကာ လုပ္ႏိုင္စြမ္းခဲ့သည္။
အထူးသျဖင့္ လားဇပ္ကားနဲ႔သံလြင္ပင္ စာအုပ္ဖန္တီးရွင္ ေသာမတ္စ္ဖ႐ိုက္မင္းက ေ႐ႊေရာင္ ကိုယ္က်ပ္အက်ႌဟု တင္စားေခၚေဝၚလိုက္သည့္ Globalution Sprit and Protocol အမ်ိဳးသားေရးအက်ိဳးစီးပြားအေျခခံ မိတ္ဝတ္မပ်က္ အသိစိတ္တည္း။ အမွန္တရားကိုျမတ္ႏိုးသည့္ လူငယ္လူ႐ြယ္ Generation Z တို႔၏ ထက္ျမက္တက္ႂကြေသာ မဟုတ္မခံသည့္ေတာ္လွန္စိတ္ကိုအသုံးခ်ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္လုံၿခဳံေရးကို ထိပါးလာေအာင္လုပ္ႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံစုံေကာ္ပိုေရးရွင္းေဈးကြက္ ပဓာနဆရာႀကီးမ်ား၏ (၁၂) ႀကိဳးမကေသာ အေရွ႕ေနာက္ႏိုင္ငံေရးေအာက္ လမ္းနည္းမ်ားကို ႀကိဳတင္သတိထားမိၾကဖို႔ အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံသား သတင္းစာဆရာ ေသာမတ္စ္ဖ႐ိုက္မင္း က စစ္မွန္ေသာသတင္းသမားပီပီ ဖြင့္ခ် အသိေပးသြား ခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ (၃၀)ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ။ ျမန္မာ့ေခါင္းေဆာင္တို႔ ျမင္ၾကပါစ။
ဘီဂမ္ရွိတ္ဟာစီနာဝါဇစ္ ဘယ္သူလဲ
သူ႔ကို (၁၉၄၇)ခုႏွစ္တြင္ Bengal အေရွ႕ ပိုင္းရွိ Tungipara မွ ဘဂၤါလီမြတ္စလင္ Sheikh မိသားစုမွေမြးဖြားခဲ့သည္။ သူ၏ဖခင္မွာ ဘဂၤါလီ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒီ၊ လြတ္လပ္ေရးေခါင္းေဆာင္Sheikh Mujibur Rahman ျဖစ္ၿပီး သူ၏မိခင္မွာ Begum Fazilatunnesa Mujib ျဖစ္သည္။ သူ႔တြင္ မိသားစု၏ ဖခင္ႏွင့္မိခင္ ႏွစ္ဖက္စလုံးမွ တစ္ ဆင့္ အီရတ္-အာရပ္မ်ိဳး႐ိုးရွိၿပီး သူ၏မ်ိဳး႐ိုးသည္ ဘဂၢဒက္ၿမိဳ႕မွ မြတ္စလင္တရားေဟာဆရာSheikh Abdul Awal Darwish ၏ တိုက္႐ိုက္ သားစဥ္ေျမးဆက္ျဖစ္သည္။ ဟာစီနာသည္ ငယ္စဥ္ကေလးဘဝ က မိခင္၊ အဘြားတို႔ႏွင့္Tungipara တြင္ႀကီးျပင္းခဲ့ သည္။ မိသားစုသည္ ဒါကာသို႔ေျပာင္း ေ႐ႊ႕လာေသာ အခါတြင္ ၎တို႔သည္ Segunbagicha ရပ္ကြက္ တြင္ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဟာစီနာ၏ဖခင္သည္ (၁၉၅၄) ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရဝန္ႀကီးျဖစ္လာေသာအခါ မိသားစုသည္ 3 Minto Road တြင္ေနထိုင္ခဲ့သည္။ (၁၉၅၀)ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ သူ၏ဖခင္သည္ ၎၏ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားမွလြဲ၍ Alpha Insurance Company တြင္လည္းအလုပ္လုပ္ခဲ့သည္။ (၁၉၆၀)ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ မိသားစုသည္Dhanmondi ရွိ Road 32 တြင္ ဖခင္ျဖစ္သူတည္ေဆာက္ထားေသာ အိမ္သို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနထိုင္ခဲ့သည္။ အင္တာဗ်ဴးမ်ား ႏွင့္ မိန႔္ခြန္းမ်ားစြာတြင္ ဟာဆီနာသည္ သူ၏ဖခင္ကို ပါကစၥတန္အစိုးရက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအျဖစ္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားစဥ္ႀကီးျပင္းလာရသည့္အေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ဘီဂမ္ရွိတ္ဟာစီနာဝါဇစ္၏ ဘဝအခ်ိန္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္
ရွိတ္ဟာစီနာသည္ (၁၉၉၆)ခုႏွစ္ ေ႐ြး ေကာက္ပြဲတြင္ သူ၏ အဝါမီလိဂ္ပါတီ အႏိုင္ရၿပီး ေနာက္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဒီဇင္ဘာလ(၂၉)ရက္ (၂၀ဝ၈)ခုႏွစ္-Awami League သည္ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ ရရွိၿပီး ဟာစီနာသည္ ဒုတိယအႀကိမ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္ လာသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ (၂၀ဝ၉)ခုႏွစ္ - အရန္တပ္ဖြဲ႕ ျဖစ္ေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႐ိုင္ဖယ္နယ္ျခားေစာင့္တပ္ မ်ားသည္ မိမိအထက္အရာရွိရာဂဏန္းမွ်ကို သုတ္သင္ၿပီးပုန္ကန္ခဲ့ရာ လူေပါင္း (၇၄)ဦး ေသဆုံးခဲ့သည္။ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဖြဲ႕ၿပီး စစ္ခုံ႐ုံး က ပုန္ကန္သူမ်ား ကို ေသဒဏ္ခ်မွတ္သည္။
ဇြန္လ (၂၀၁၁)ခုႏွစ္ - ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး (၁၅) ႀကိမ္ေျမာက္ အတည္ျပဳခဲ့ သည္။ ၎သည္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားႏွင့္ အစိုးရအကူး အေျပာင္းကာလအတြင္းအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ ၾကားေန အိမ္ေစာင့္အစိုးရမ်ားကိုဖယ္ရွားျခင္းအပါအဝင္ သိ သာထင္ရွားေသာအေျပာင္းအလဲမ်ားကို ေဆာင္ ၾကဥ္းေပးပါသည္။ လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တသည့္ ေ႐ြး ေကာက္ပြဲအတြက္ အိမ္ေစာင့္စနစ္ကိုထားရွိရန္အေရး ႀကီးေၾကာင္း အတိုက္အခံမ်ားကေျပာလာသည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ (၂၀၁၃)ခုႏွစ္ - Shahbagh ၊ Dhaka တြင္ လူထုဆႏၵျပပြဲမ်ားသည္ (၁၉၇၁) ခုႏွစ္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္လြတ္ေျမာက္ေရးစစ္ပြဲအတြင္း ရက္စက္ၾကမ္း ၾကဳတ္မႈမ်ားက်ဴးလြန္သူမ်ားကို ေသဒဏ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
ေအာက္တိုဘာလ (၂၀၁၃) ခုႏွစ္ -Rana Plaza အေဆာက္အအုံၿပိဳက်ၿပီး လူေပါင္း (၁၀ဝဝဝ) ေက်ာ္ ေသဆုံးကာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္စီးပြားေရး၏ အဓိကက် ေသာ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းတြင္ ေဘးကင္းလုံၿခဳံမႈမရွိျခင္းကိုမီးေမာင္းထိုးျပသည္။
ဇန္နဝါရီ (၅) ရက္ (၂၀၁၄) - အဓိက အတိုက္အခံပါ တီႏွင့္ ၎၏မဟာမိတ္မ်ားက သပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည့္ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အဝါမီလိဂ္က အႏိုင္ရသည္။ ဟာစီနာသည္ ဒုတိယသက္တမ္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အျဖစ္အႏိုင္ရရွိခဲ့သည္။ ဇန္နဝါရီ (၂၀၁၄-၂၀၁၅)ခုႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအၿပီးတြင္ အတိုက္အခံ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မ်ိဳးခ်စ္ပါတီ၏ေတာင္းဆိုမႈမ်ားေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး မၿငိမ္သက္မႈမ်ားႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာသည္။
ဒီဇင္ဘာ (၃၀) ရက္ (၂၀၁၈)ခုႏွစ္ - အဝါမီလိဂ္သည္ မဲလိမ္ေၾကာင္းစြပ္စြဲမႈမ်ားၾကားတြင္ အေထြေထြေ႐ြး ေကာက္ပြဲ၌အႏိုင္ရရွိခဲ့သည္။ ဟာစီနာသည္ ေထာက္ခံမဲ(၉၆) ရာခိုင္ႏႈန္းျဖင့္အႏိုင္ရၿပီးေနာက္ တတိယအႀကိမ္ ေျမာက္သက္တမ္းကို ရယူခဲ့သည္။
မတ္ (၂၀၂၀) ခုႏွစ္ - COVID-19 ကပ္ေရာဂါေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၏စီးပြားေရး အဆင္ မေျပ။ ကန႔္သတ္ႀကီးၾကပ္ Locked Down က ေဈးႏႈန္းတက္ေစၿပီး လူေနမႈစရိတ္ကို အက်ပ္အ တည္းျဖစ္လာေစသည္။
ဒီဇင္ဘာ (၂၀၂၁)ခုႏွစ္ - အေမရိကန္သည္ ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္၏ အထူးအရန္တပ္ဖြဲ႕၊Rapid Action Battalion ႏွင့္ ၎၏ လက္ရွိႏွင့္ ယခင္ အရာရွိ ခုနစ္ဦးတို႔ကို (၂၀ဝ၉) ခုႏွစ္ကတည္းက ရာႏွင့္ခ်ီ ေသာေပ်ာက္ဆုံးမႈႏွင့္ တရားလက္လြတ္သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္သည္ဟု အေမရိကန္က လူ႔ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ား ခ်မွတ္ ခဲ့သည္။
(၂၀၂၂)ခုႏွစ္ - ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသည္ ျပည္တြင္း အသားတင္ထုတ္ကုန္တိုးတက္မႈႏႈန္း (၇ ဒသမ ၂) ရာခိုင္ႏႈန္းရွိခဲ့ၿပီး ၎သည္ ကမာၻေပၚတြင္ တိုးတက္မႈ အျမန္ဆုံးစီးပြားေရးႏိုင္ငံတစ္ခုျဖစ္လာခဲ့သည္။ အ ထည္ခ်ဳပ္ပို႔ကုန္ႏွင့္ ေငြလႊဲလုပ္ငန္းမ်ားခ်ဲ႕ထြင္ရန္ တြန္းအားေပးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမႈ ကြာဟခ်က္တိုးလာၿပီး လူဦးေရ၏ (၁၀) ရာခိုင္ႏႈန္း အခ်မ္းသာဆုံးသူမ်ားသည္ စုစုေပါင္းဝင္ေငြ၏ (၄၁) ရာခိုင္ႏႈန္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္။
ဇန္နဝါရီလ (၂၀၂၄)- အတိုက္အခံမ်ားက သပိတ္ေမွာက္သည့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ဟာဆီနာသည္ ေလး ႀကိမ္ေျမာက္သက္တမ္းကို အႏိုင္ရသည္။
(၂၀၂၄) ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ဟာစီနာသည္ နယူးေဒလီ သို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အလည္အပတ္သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ႏွင့္အိႏၵိယတို႔သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ပိုင္နက္ ကိုျဖတ္၍ အိႏၵိယႏိုင္ငံအေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ရထား စႀကႍျဖတ္သန္းခြင့္အပါအဝင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ သေဘာတူညီ ခ်က္ဆယ္ခုကို လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။ ယင္း ေၾကာင့္ ဟာစီနာသည္ "ႏိုင္ငံကို အိႏၵိယသို႔ေရာင္း စားသည္"ဟုစြပ္စြဲကာ ႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တြင္ က်ယ္က်ယ္ျပန႔္ ျပန႔္ ေဝဖန္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္။ ဇူလိုင္လ (၂၀၂၄)ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားမ်ား (၁၉၇၁)လြတ္လပ္ ေရးစစ္ပြဲတြင္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကသူမ်ား၏သားစဥ္ေျမး ဆက္မ်ားအတြက္ အစိုးရအလုပ္ခြဲတမ္း၏သုံးပုံတစ္ပုံ ေသာ အစိုးရအလုပ္ ခြဲတမ္းကိုဆန႔္က်င္ေသာဆႏၵျပပြဲမ်ားစတင္ခဲ့သည္။ အစိုးရကၿဖိဳခြင္းၿပီး အာဏာရ ပါတီႏွင့္ဆက္ႏႊယ္သည့္အဖြဲ႕မ်ား၏ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ေၾကာင့္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားျပင္းထန္လာခဲ့သည္။
ဇူလိုင္လ(၂၉) (၂၀၂၄)ခုႏွစ္ - ဆႏၵျပပြဲမ်ား ျပန္ လည္စတင္ၿပီး ဟာစီနာႏုတ္ထြက္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားႀကီးထြားလာသည္။
ဩဂုတ္လ(၄)ရက္ (၂၀ဝ၄)ခုႏွစ္ - ဆႏၵျပပြဲမ်ားအ တြင္း လူ(၁၀ဝ) နီးပါးေသဆုံးခဲ့ၿပီး စုစုေပါင္းေသ ဆုံးသူ (၃၀ဝ) နီးပါးအထိရွိခဲ့သည္။
ဩဂုတ္လ(၅)ရက္ (၂၀၂၄) ခုႏွစ္-ဟာစီနာ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ၿပီး တိုင္းျပည္မွထြက္ေျပးသည္။ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေနအိမ္ကို ဝင္ေရာက္စီးနင္းခဲ့ၾက သည္။
၂၀ဝ၉ ခုႏွစ္တြင္စတင္ခဲ့ေသာ သူ၏ ဒုတိ ယအာဏာမွာ အထင္ႀကီးေလာက္စရာ စီးပြားေရးတိုး တက္မႈျဖင့္ အမွတ္အသားျပဳခဲ့သည္။ သူဟာ သေဘာ ားတင္းမာတဲ့ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္လာၿပီး သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြကိုႏွိမ္နင္းခဲ့တယ္လို႔ စြပ္စြဲခံခဲ့ရသည္။ သူ၏ (၁၅) ႏွစ္ၾကာအုပ္ခ်ဳပ္မႈသည္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားေၾကာင့္လည္း လူသိမ်ားသည္။ ေပ်ာက္ဆုံးမႈႏွင့္ တရားလက္ လြတ္သတ္ျဖတ္မႈမ်ားႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ ထိပ္ တန္းအျမန္လႈပ္ရွားမႈတပ္ရင္း(အထူးတပ္ဖြဲ႕)အေပၚ အေမရိကန္က ပိတ္ဆို႔အ ေရးယူမႈမ်ားခ်မွတ္ခဲ့ သည္။
အေရွ႕နဲ႔အေနာက္ၾကားက ကစားသမားေကာင္း ဟာစီနာ
“အေမရိကန္လိုခ်င္တဲ့ စိန႔္မာတင္ကြၽန္း ေပးရင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရာထူးမွာ ဆက္ရွိေနမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဟာဆီနာေျပာ”
အေမရိကန္လိုခ်င္တဲ့ စိန႔္မာတင္ကြၽန္းေပး လိုက္ရင္၊ လႊမ္းမိုးခြင့္ေပးလိုက္မယ္ဆိုရင္ ကြၽန္မအ ေနနဲ႔ အာဏာဆက္ရွိေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕အ ေျခခံဝါဒေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္မႈကိုမခံၾကပါနဲ႔လို႔ ကြၽန္မရဲ႕ႏိုင္ငံသားေတြကို ကြၽန္မေတာင္းပန္ပါတယ္” ဟု ဟာဆီနာ၏ မေျပာျဖစ္ခဲ့ေသာမိန႔္ခြန္းထဲမွစကား မ်ားကို မီဒီယာမ်ားတြင္ေဖာ္ျပထား၏။
“ကြၽန္မသာ တိုင္းျပည္ထဲမွာဆက္ေနခဲ့ မယ္ဆိုရင္ အသက္ေတြ ပိုၿပီးဆုံးရႈံးမွာျဖစ္သလို ရင္း ျမစ္ေတြ ပိုၿပီးဖ်က္ဆီးခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္က ထြက္ခြာသြားဖို႔ အလြန႔္အလြန္ခက္ခဲပင္ပန္းစြာ ကြၽန္မ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ရတာပါ။ ျပည္သူေတြေ႐ြးခ်ယ္လို႔ ကြၽန္မ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာခဲ့ရတာပါ။ ျပည္သူေတြ ဟာ ကြၽန္မရဲ႕အင္အားပါပဲ”ဟု ဟာစီနာေျပာေသာ ေနာက္ဆုံးႏႈတ္ဆက္စကားလည္း သတိရစရာျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
၎တို႔အစိုးရကိုျဖဳတ္ခ်ရန္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ပူး ေပါင္းႀကံစည္ေနၿပီး လူျဖဴအုပ္စုတစ္စုဟာ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံအျပင္ဘက္၌ ခရစ္ယာန္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ရန္ႀကိဳးပမ္းေနေၾကာင္း ေမလအတြင္း က ဟာစီနာကေျပာခဲ့သည္။ ၎အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံတစ္ ႏိုင္ငံကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံတြင္း၌ ေလတပ္အေျခ စိုက္စခန္းတစ္ခု တည္ေဆာက္ခြင့္ေပးလိုက္ပါက မည္သည့္ျပႆနာမွ် ႀကဳံရမည္ဟုတ္ေၾကာင္း ဟာစီ နာကေျပာသည္။
အေနာက္ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံႏွင့္ အေရွ႕ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံကိုခြဲၿပီး ၿဗိတိသွ်တို႔လြတ္လပ္ေရး ေပးခဲ့သည့္အက်ိဳးဆက္မွတစ္ဆင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံျဖစ္ေပၚလာရန္ အသက္ေပးခဲ့ၾကရသည့္ ဘဂၤါလီ မုတၱဘီဟိနီ မ်ိဳးခ်စ္တပ္မေတာ္သားမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ ေရးစစ္ပြဲကာလ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းမ်ား၏သားသမီး မ်ားကို အလုပ္အကိုင္ခြဲတမ္းေတြခ်ေပးခဲ့ျခင္းအေပၚ အေၾကာင္းျပဳၿပီးျဖစ္ေပၚလာသည့္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၌ လူေပါင္း (၄၀ဝ) ေက်ာ္ ေသဆုံး ခဲ့ၿပီး ရွိတ္ဟာစီနာ ႏိုင္ငံတြင္းကထြက္ေျပးခဲ့ရသည္။ လက္ရွိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္လူထုကေတာ့ အေနာက္မႈိင္းဝ ေနသည့္လူငယ္မ်ားၾကားတြင္ ဟာစီနာက လူဆိုး တည္း။ (သို႔ေသာ္ စာေရးသူအျမင္အရ အေရွ႕အ ေနာက္ကဆရာႀကီးမ်ားကို မ်က္လွည့္ျပႏိုင္သူတည္း)
သမိုင္းထဲက ရွင္မျဖဴ သည္ ရာဇဝင္ရွိခဲ့သည္
(၁၈၂၄) ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္ျမန္မာပထမစစ္ပြဲ မတိုင္မီက ဗမာပိုင္ ရွင္မျဖဴကြၽန္း(ခ)စိန႔္မာတင္ကြၽန္း (အုန္း ကြၽန္း)ျပႆနာ-ျမန္မာႏွင့္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သူပိုင္ကိုယ္ ပိုင္အျငင္းပြားခဲ့ၿပီး ျမန္မာတို႔ စိန႔္မာတင္ကြၽန္း (အုန္း ကြၽန္း)ကို လက္လႊတ္ဆုံးရႈံးခဲ့ရျခင္း၏ လြန္ခဲ့သည့္ အရပ္သားအစိုးရေခတ္မွ လတ္တေလာ ဆယ္စုႏွစ္ ျဖစ္စဥ္အစကိုေဖာ္ျပရေသာ္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ အတြင္း၌ရွိသည့္ စိန႔္မာတင္ကြၽန္း အေနာက္ဘက္ ေရမိုင္(၅၀)ခန႔္၌ ေတာင္ကိုရီးယား ေဒဝူးကုမၸဏီအ ေနျဖင့္ နအဖအစိုးရႏွင့္ သေဘာတူပူးေပါင္းကာ ဟိုက္ ဒ႐ိုကာဗြန္ရွာေဖြေရးလုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ (ေရတပ္)၏စစ္သေဘၤာႏွစ္စင္းျဖင့္ ကာကြယ္ေပးခဲ့သည္။ ဘဂၤလားေဒရွ႕္ႏိုင္ငံကလည္း ၎တို႔ပိုင္သည္ဆိုကာ ထိုေနရာသို႔ ေရတပ္စစ္ သေဘၤာေလးစင္း ေစလႊတ္ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏွင့္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တို႔ ရွင္မျဖဴကြၽန္း (ခ)စိန႔္မာတင္ကြၽန္း(အုန္းကြၽန္း)ရွိရာေဒသကိုသူပိုင္ ကိုယ္ပိုင္ျငင္းခုံၾကရင္းစစ္ေရးတင္းမာလာခဲ့သည္။ (၂၀ဝ၈)ခုႏွစ္ေအာက္တိုဘာတြင္ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉး ႀကီးေမာင္ေအးသည္ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းသို႔ သြားေရာက္စစ္ေဆးခဲ့ၿပီး လိုအပ္ပါကတိုက္မိန႔္ကို ထုတ္ျပန္ထားခဲ့သည္။
(၂၀ဝ၈) ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ(၁၆/၁၇)၌ ႏွစ္ႏိုင္ငံအစိုးရအဖြဲ႕ကိုယ္စားလွယ္မ်ားညႇိႏႈိင္းၾက ေသာ္လည္း မေျပလည္ဘဲ အစည္းအေဝးပြဲပ်က္သြားခဲ့ သည္။ သို႔ေသာ္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကၾကားဝင္၍ ႏွစ္ႏိုင္ငံ တပ္အားလုံးကိုဆုတ္ခိုင္းခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ကဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ေရပိုင္နက္ကိစၥတြင္ အာမခံ ခ်က္ေပးခဲ့သည္။ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ရွာေဖြေရးအတြက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က တ႐ုတ္ကိုခြင့္ျပဳေပးခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ စစ္တေကာင္းဆိပ္ကမ္း၌ တ႐ုတ္ ေရတပ္သေဘၤာမ်ား ကိုပါ ဆိုက္ကပ္ခြင့္ျပဳေပးခဲ့သည္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ဟာစီနာ သည္ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္(ေရတပ္)ဆုတ္ခြာသြားၿပီး ေနာက္ တ႐ုတ္အစိုးရလမ္းၫႊန္ခ်က္အတိုင္းပင္ အ ခ်ိန္မဆိုင္းေတာ့ဘဲ(တစ္ပတ္အတြင္း) ရွင္မျဖဴကြၽန္း (ခ)စိန႔္မာတင္ကြၽန္း(အုန္းကြၽန္း)ကို ၎တို႔ပိုင္ ေၾကာင္း နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ၌ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ႏိုင္ငံတကာေရပိုင္နက္ဆိုင္ရာခုံ႐ုံး (The Hauge)သို႔ ဦး တိုက္ေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္။ ကမ္းဦးေရတိမ္ပိုင္းမွေရမိုင္(၂၀ဝ)ထိတိုင္းတာရာ၌Terminal point ကို ႏိုင္ငံနယ္နိမိတ္ထိစပ္သည့္ေနရာတြင္ တိုင္းတာရ ျခင္းျဖစ္သည္။ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရသည္ (၂၀ဝ၉)မွစတင္၍ TheHauge႐ုံးခ်ိန္းကို ပုံမွန္တက္ၿပီး ယင္းတို႔ျဖစ္ေစခ်င္သည့္အေနအထားကို ဖန္တီးႏိုင္ ခဲ့ခ်ိန္ မိမိတို႔ေ႐ႊျမန္မာေတြက တုတ္တုတ္မွ်မလႈပ္ေသးပါ။ အင္တာေနရွင္နယ္အျမင္ကိုလည္း နားမလည္ၾက။ ႐ြာလည္ေနတုန္းပါ။
ျမန္မာအစိုးရကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တပ္မ ေတာ္(ေရ) ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးသူရသက္ေဆြႏွင့္သံအ မတ္ႀကီးဦးမ်ိဳးျမင့္သန္းတို႔ပါဝင္ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ မရမာလူမ်ိဳး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဟာဘစ္ႏွင့္စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္အူဒင္တို႔ ပါဝင္ခဲ့ သည္။ ၿမိဳ႕ႏွင့္မရမာတို႔ကိုလည္း ဘဂၤါလီလူမ်ားစုမ်ား ၾကားတြင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္အဆင့္ထိေပးထားေလသည္။
(၂၀၁၂)ခုႏွစ္ မတ္လ(၁၄)ရက္ (ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ၾကားျဖတ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲဝင္ရန္(၁၆)ရက္အလိုတြင္The Hauge ရွိ ႏိုင္ငံတကာေရပိုင္နက္ဆိုင္ရာ ခုံ႐ုံး က ရွင္မျဖဴ(ခ)စိန႔္မာတင္ကြၽန္း(အုန္းကြၽန္း)ကို ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို အႏိုင္ေပး၊ အပိုင္ေပးခဲ့ပါေတာ့ သည္။ေဒၚစုလည္း သတိထားမိပုံမေပၚ။ ထိုအေရးအခင္း တြင္ အစအဆုံးပါဝင္ခဲ့ေသာ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး(ၿငိမ္း) သူရသက္ေဆြသည္(ကိုကိုးကြၽန္းျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)သူ၏လူမႈကြန္ရက္ ေဖ့စ္ဘြတ္စာ မ်က္ႏွာထက္၌Win-Win Situation ဟုေရးခဲ့သည္။
ဟာစီနာေျပာခဲ့သည့္ လတ္တေလာရွင္မျဖဴ ကြၽန္း ၏ ကံၾကမၼာ
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၏ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဟာစီ နာသည္ အေမရိကန္ကို အႀကီးအက်ယ္ စြပ္စြဲခ်က္ တင္ထားသည့္အတိုင္း ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္တြင္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္တည္ရွိေနသည့္ ရွင္မျဖဴကြၽန္း ေခၚ စိန႔္မာတင္ကြၽန္းသည္ အေမရိကန္ စစ္စခန္းခ်ရန္ ဆြဲေဆာင္မႈရွိေသာ ေျမကြက္တစ္ခုျဖစ္လာသည္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရာထူးမွႏုတ္ထြက္ၿပီးေနာက္ ရက္အနည္းငယ္ အၾကာတြင္Ex-PM Sheikh Hasina က အေမရိ ကန္ျပည္ေထာင္စု၏ သူ႔အေပၚခ်ဥ္းကပ္ဖိအားေပး သည့္လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္ကိုဖြင့္ခ်လိုက္သည္။ စိန႔္မာတင္ ကြၽန္းသည္ေသးငယ္ေသာေျမကြက္ငယ္တစ္ခုအျဖင့္ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအေနအထားအရတည္ေနပါသည္။ ၿဗိတိသွ်တို႔မသိမ္းပိုက္မီက ျမန္မာပိုင္နက္ျဖစ္ၿပီး ရွင္မ ျဖဴကြၽန္းဟုေခၚေသာ စိန႔္မာတင္ကြၽန္းအေၾကာင္း သိရန္အခ်က္မ်ားမွာ စိန႔္မာတင္ကြၽန္းသည္ Narikel Jinjira(Colnuti Dwip (Caruchini Dwip) ဟု ရည္ၫႊန္းသည္။ အက်ယ္(၃)ကီလိုမီတာသာရွိၿပီး ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တည္ ရွိသည္။ ၎သည္ Cox}s BazarTankaf ကြၽန္းဆြယ္၏အစြန္အဖ်ား၏ (၉) ကီလိုမီတာအကြာတြင္ တည္ရွိသည္။ ထိုကြၽန္း၏စီးပြားေရးမွာ ငါးဖမ္းျခင္း၊ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးျခင္း၊ အုန္းသီးစိုက္ပ်ိဳးျခင္းႏွင့္ ပင္ လယ္ေရေမွာ္ရိတ္သိမ္းျခင္းလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သည့္ ေဒသခံ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳး(၃၇၀ဝ)ခန႔္ ကြၽန္းေပၚတြင္အေျခခ်ေနသည္။
ထုတ္ကုန္အမ်ားစုကို ျမန္မာႏိုင္ငံ ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔တင္ပို႔ေရာင္းခ်သည္။ ရွင္မျဖဴကြၽန္း(ခ)စိန႔္မာတင္ကြၽန္းေပၚတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ကို စိုးမိုးႏိုင္ရန္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ အေမရိကန္ေလတပ္ အေျခစိုက္စခန္းတည္ေဆာက္ရန္ အေမရိကန္က ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို ယခင္ကျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ Khal- eda Zia ၏ BNP ဘဂၤါလီအမ်ိဳးသားပါတီသည္ လည္း အေမရိကန္သို႔ ကြၽန္းကိုေရာင္းရန္စီစဥ္ထား သည္ဟု စြပ္စြဲခံရဖူးသည္။
သို႔ေသာ္ အိမ္ျဖဴေတာ္က ေျပာဆိုမႈမ်ားကို ဟာစီနာအရင္ကအာဏာရခဲ့သူ ဘဂၤါလီလြတ္ေျမာက္ ေရးေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ဘဂၤါလီအမ်ိဳးသားပါတီ၏ေခါင္း ေဆာင္ႀကီး အလီဘူတို၏သမီးျဖစ္သူ ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ ေဟာင္း ခါလီဒါဇီယာကလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ျငင္းဆိုခဲ့ သည္။ "စစ္တေကာင္းမွာရွိတဲ့ စိန႔္မာတင္ကြၽန္းမွာ စစ္ေရးအေျခစိုက္စခန္း အစီအစဥ္အေမရိကန္ကမ ရွိဘူး"ဟု အေမရိကန္သံအမတ္MaryAnnPeters ကေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေမရိကန္သည္ ဒါကာတြင္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ စစ္ေရးဆက္ဆံမႈကိုစိတ္ဝင္ စားေၾကာင္း သူကအေလးေပးေျပာၾကားခဲ့သည္။ ကြၽန္း၏ခိုင္မာေသာ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ အားသာ ခ်က္ကိုရရွိထားသည္။
စိန႔္မာတင္ကြၽန္းတြင္ စစ္ေရးအရ စစ္တပ္ အေျခစိုက္စခန္းတစ္ခု အေမရိကန္တည္ေထာင္ပါက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ ၎တို႔၏ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး အတြက္အဓိက အသုံးျပဳေနသည့္ မလကၠာေရလက္ ၾကားကို ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား အလိုအေလ်ာက္ ေရာက္ရွိ လာမည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ျမန္မာလႈပ္ရွားမႈ မ်ားသာ မက ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ဆိပ္ကမ္း လုပ္ ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ ေရနံပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းႀကီးကိုပါ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ရန္ ျဖစ္လာႏိုင္သည္။
အိႏၵိယပစိဖိတ္ေဒသမ်ားစြာတြင္ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံသည္ ၎၏လႊမ္းမိုးမႈကို အခိုင္အမာေျပာဆို ျခင္းေၾကာင့္ ေပက်င္း၏တည္ရွိမႈကိုတန္ျပန္ရန္ ခိုင္ မာေသာအေျခစိုက္စခန္းမ်ား အေမရိကန္အတြက္ လိုအပ္လာသည္။ စိတ္ဝင္စားစရာမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သည္ ရွင္မျဖဴကြၽန္းပိုင္ဆိုင္မႈကိုေတာင္းဆိုေသာ သမိုင္းမွတ္တမ္းရွိသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္နယ္စပ္ နတ္ ျမစ္ဝတြင္ တည္ရွိမႈသမိုင္းကို ျပန္လည္ၾကည့္ရႈရန္ လိုအပ္သည္။
ရွင္မျဖဴကြၽန္းသည္ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ (၁၈၂၄)ခုႏွစ္ ပထမအဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲၿပီးေနာက္ ကြဲကြာေနၿပီး ၿဗိတိသွ်အိႏၵိယ၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ဆက္လက္ရွိေနသည္။ (၁၉၄၇) ခုႏွစ္ အိႏၵိယႏွင့္ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတို႔ စတင္ပိုင္းျခားခ်ိန္အထိ ၿဗိတိသွ် အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္ေနဆဲျဖစ္ သည္။ (၁၉၇၁)ခုႏွစ္ အေနာက္ပါကစၥတန္မွ ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ လြတ္ေျမာက္ေရးစစ္ပြဲအၿပီးတြင္ ဒါကာ သည္ ကြၽန္းကိုထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ (၁၉၄၇)ခုႏွစ္တြင္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အေရွ႕ႏွင့္ ျမန္မာတို႔အျငင္းပြားေနသည့္ ရွင္မျဖဴကြၽန္း(ခ)စိန႔္မာတင္ကြၽန္းသည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္ေျမ၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္လိမ့္မည္ဟုDaily Star သတင္းစာကေဖာ္ျပခဲ့သည္။
အရပ္သားစစ္စစ္ ျမန္မာတို႔အာဏာရခ်ိန္ ဟာစီနာနဲ႔ထိပ္တိုက္ေတြ႕ခဲ့သူ
(၂၀၁၈)ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရွင္မျဖဴ ကြၽန္းကို ေျမပုံ၌ထည့္သြင္းေရးဆြဲျခင္းကို ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးတာဝန္ယူေနခ်ိန္ တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက "အမွား"ဟု ေဖာ္ျပၿပီး ျပန္ဖ်က္လိုက္သည္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အေရွ႕ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ေနၿပီး တရားမဝင္ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနသည့္ဘဂၤါလီမ်ားသည္ ကြၽန္းကို အသုံးျပဳကာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ ဘဂၤါလီဒုကၡသည္မ်ားကို စီးပြားျဖစ္လူကုန္ကူးသူ အသြင္ေျပာင္းဘဂၤါလီ လူ ေမွာင္ခိုဂိုဏ္းေလွမ်ားသည္ ဘဂၤလားပင္လယ္ ေအာ္ မွ ျမန္မာ့ပင္လယ္ေရပိုင္နက္ကို တရားမဝင္ခိုးျဖတ္ ကာ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ အင္ ဒိုနီးရွားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဦးတည္သြားေနသည္။ ျမန္မာ့အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာအတြက္ မိမိပိုင္နက္ကိုေစာင့္ေရွာက္ေနရသည့္ ျမန္ မာ့တပ္မေတာ္အစိုးရသည္ ေဒသတြင္းသေဘၤာႏွင့္ ေရတပ္ကိုတပ္ျဖန႔္သည္ဟု စြပ္စြဲခံရျပန္သည္။ ကမာၻ႔ တစ္ဝန္းလုံးက ဟာစီနာေၾကာင့္ အေနာက္ဆရာႀကီး လူျဖဴတို႔အႀကံကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိသြားၿပီျဖစ္ ေသာ္လည္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ ဤကိစၥ ႏွင့္ကင္းရွင္းေၾကာင္း ယခုစာေရးေနစဥ္ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲလုပ္ေနသည္။ (ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)