ဂျီနိုဆိုက်တရားစွဲခံရခြင်းအစ မြန်မာက (ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး)
872
Htay Oung (NP News) - ဖေဖော်ဝါရီ ၂၃
အရှေ့ဂျေရုဆလင် အပါအဝင် သိမ်းပိုက်ခံထားရတဲ့ ပါလက်စတိုင်းပိုင်နက်မှာ အစ္စရေးရဲ့မူဝါဒနဲ့ ကျင့်ထုံးတွေ ကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဥပဒေအကျိုးဆက်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံက အကြံပြုချက် ထုတ်ပြန်ပေးဖို့ တောင်းဆိုကြောင်း အင်္ဂါနေ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) ရှေ့မှောက် ထွက်ဆိုခဲ့တယ်လို့ ဒါကာထရီဗြွန်းက ယမန့်နေ့ ရေးသားပါတယ်။
နိုင်ငံတော်ကိုယ်စား နယ်သာလန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သံအမတ်ကြီး_အမ်_ရာ့ဇ်_ဟမ်မီဒူလာက ထွက်ဆိုခဲ့ ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံဟာ လွတ်လပ်ရေးရရှိရန် ၂၃ နှစ်ကြာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ရပြီး နောက်ဆုံးမှာ လူသုံးသန်းခန့် အသက်စတေးခဲ့ရတဲ့ ၁၉၇၁ ခုနှစ် သွေးထွက်သံယိုစစ်ပွဲဖြင့် အောင်မြင်ခဲ့ကြောင်း၊ ကမ္ဘာကြီးဟာ ဖိနှိပ်သူများနဲ့ အဖိနှိပ်ခံများဟူ၍ နှစ်ပိုင်းကွဲနေပြီး ညှဉ်းဆဲခံရသူတိုနဲ့ ကျွန်ုပ်ရှိနေတယ်လို လွတ်လပ်သော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့ ကနဦးကာလများမှာ နိုင်ငံ့ဖခင်ကြီး ဘန်ဂါဘန်ဒု_ရှိတ်-မူဂျီဘူရ်_ရာမန်က ကြွေးကြော်ခဲ့ကြောင်း၊
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အနေနဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို လျှောက်လှမ်းရင်း နယ်ချဲ့ဝါဒ၊ ကိုလိုနီဝါဒ ဒါမှမဟုတ် လူမျိုးရေး ခွဲခြားမှုကို တိုက်ဖျက်နေတဲ့ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း အဖိနှိပ်ခံပြည်သူတွေကို ထောက်ပံ့ရန် ဖွဲစည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြဌာန်း ခဲ့ကြောင်း၊ အဲဒါကို တာဝန်တစ်ရပ်အဖြစ် ဥပဒေပုဒ်မ ၂၅ (ဂ) မှာ ဖော်ပြထားကြောင်း၊ ပါလက်စတိုင်း ၁.၄ သန်း တို့အတွက် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုများနှင့်အတူ (အစ္စရေးက ယခုရက်ပိုင်း မြေပြင်ထိုးစစ် ဆင်နေတဲ့ ဂါဇာကမ်းမြှောင်) ရာဖာနယ်မြေမှာ လျင်မြန်စွာ ဖြစ်ပေါ်ပြောင်းလဲနေတဲ့အခြေအနေများနဲ့ ထက်ဝက် နီးပါးမှာ ကလေးသူငယ်များဖြစ်ကြောင်း၊ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတဲ့စစ်ပွဲဟာ ခေတ်သစ်သမိုင်းရဲ့အရှက်ရဆုံး ကပ်ဆိုးများအနက် တစ်ခုဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း၊ အပြစ်မဲ့အရပ်သားထောင်ပေါင်းများစွာ အထူးသဖြင့် ကလေး သူငယ်များကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ သူတို့ရဲ့အိုးအိမ်များကို ပျက်စီးစေခြင်း၊ သူတို့ ဘိုးဘွားပိုင်မြေများကို သိမ်းပိုက်ခြင်းနဲ့ အစာရေစာ ရရှိရေးတို့ကို တမင်အဟန့်အတားဖြစ်စေခြင်းတို့ဟာ နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်ပြီး လူမျိုးသုဥ်းပြုမှု နမူနာ ဖတ်စာအုပ်ကြီးအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း၊ အထွေထွေညီလာခံမှ တင်သွင်းဖို့ မေးခွန်းများနဲ့ပတ်သက်ပြီး အကြံပေး သဘောပြောရလျှင် တရားမဝင် သိမ်းပိုက်မှု အဆုံးသတ်ရေးဟာ အရေးကြီးပြီး ကျိုးကြောင်းဆီလျော်ရေးကို ကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က သံသယမရှိ အခိုင်အမာ ယုံကြည် ကြောင်း၊ သိမ်းပိုက်မှုကို ဖျက်သိမ်းခြင်းအားဖြင့် ပါလက်စတိုင်းတို့အပေါ် အစ္စရေးရဲ့အကြမ်းဖက်ကျူးလွန်မှု မူလ ဇစ်မြစ်ကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်မှာဖြစ်ကြောင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် သံအမတ်ကြီးက ပြောပါတယ်။
နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများ ဥပဒေစည်းမျဉ်းတွေအပေါ် အခြေခံပြီး အစ္စရေး သိမ်းပိုက်မှုဟာ ဥပဒေနဲ့ ညီညွတ်ခြင်း ရှိ- မရှိ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာမှာ မေးခွန်းထုတ်ဖို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က နိုင်ငံတကာတရားရုံးရှေ့မှောက် တောင်းဆို လိုက်ပါတယ်။
နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှု၊ လူမျိုးရေးခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းအားဖြင့် စိုးမိုးသိမ်းပိုက်ခြင်း၊ သွင်ပြင်လက္ခဏာသတ်မှတ် ကန့်သတ်ခြင်း၊ အသားအရောင်ခွဲခြားမှုဟာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဥပဒေရဲ့လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်စံနှုန်းသုံးခုဖြစ်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်၊ အင်အားသုံးနယ်မြေရယူခြင်းမှ တားမြစ်ခြင်း၊ လူမျိုး-အသွေးအရောင်ခွဲခြားခြင်းတို့နဲ့ ငြိစွန်းနေ ကြောင်း။
ကိုလိုနီပြုခြင်းနဲ့ သိမ်းသွင်းခြင်းဆိုင်ရာမူဝါဒများနဲ့အတူ အစ္စရေးရဲ့နှစ်ရှည်လများ သိမ်းပိုက်ထားမှုဟာ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေအရ တရားမ၀င်ပုံကို အလေးအနက်ဖော်ပြလိုကြောင်း၊ အဲဒီလုပ်ရပ်တွေဟာ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်း ကို ဆန့်ကျင်ရုံသာမက နယ်မြေစိုးမိုးရေးစံနှုန်းများအပါအဝင် အထွေထွေနိုင်ငံတကာဥပဒေကိုလည်း ကျူးလွန်ရာ ရောက်ရှိနေတယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှက ထပ်လောင်းပြောဆိုပါတယ်။
အစ္စရေးဟာ ပါလက်စတိုင်းတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို ငြင်းပယ်ခြင်းအားဖြင့် နိုင်ငံတကာဥပဒေရဲ့စံနှုန်းများကို ချိုးဖောက်ခဲ့ကြောင်း၊ စနစ်တကျ ကျူးလွန်မှုတွေဟာ ပါလက်စတိုင်းတို့ရဲ့အခွင့်အရေးများနဲ့ နိုင်ငံထူထောင် ရပ်တည်ပိုင်ခွင့်များအပေါ် ဆိုးရွားစွာထိခိုက်စေကြောင်း နိုင်ငံတကာဥပဒေများ၊ သက်ဆိုင်ရာကုလသမဂ္ဂ ဆုံးဖြတ်ချက်များနဲ့အညီ တရားမျှတပြီး ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိရန် အလားအလာများကို နှောင့်နှေးစေ ကြောင်း သံတမန်နည်းလမ်းကို အခြေခံတဲ့ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ(ထူထောင်ရေး) ကတိကဝတ်ဟာ ၁၉၄၈ ခုနှစ် ကတည်းက နိုင်ငံတကာအစီအစဉ်များရဲ့ထင်ရှားတဲ့အင်္ဂါရပ်တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ ခုနစ်ဆယ့်ငါးနှစ်ကြာမြင့်တဲ့အထိ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူများရဲ့လွတ်လပ်တဲ့နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရပိုင်ခွင့်ကို လေးနက်စွာ ထောက်ခံအားပေးတဲ့ ကျင့်ထုံး နဲ့ စီရင်ဆုံးဖြတ်ခွင့်ဆိုင်ရာအစုအဖွဲ့ကြီး ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ ပါလက်စတိုင်းဒုက္ခသည်များ နေရပ်ပြန်သွားခွင့်၊ ၁၉၆၇-ခုနှစ်မတိုင်မီ နယ်နိမိတ်တလျှောက် ပါလက်စတိုင်းတို့ရဲ့လွတ်လပ်တဲ့ နိုင်ငံတော်ထူထောင်ခွင့်တိုကို ၁၉၄၈-ခုနှစ် ကတည်းက အထွေထွေညီလာခံနဲ့လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီတို့ကလည်း အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေး ကောင်စီက လက်ခံဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၀၄ ခုနှစ် ယခုတရားရုံးတော်ကိုယ်တိုင်ပင် ပါလက်စတိုင်း ပြည်သူ တို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ အတိအလင်း အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း ဒါကာကိုယ်စား နယ်သာလန်နိုင်ငံ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သံအမတ်ကြီးက ထွက်ဆိုသွားပါတယ်။
(၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံက အစ္စရေးအပေါ် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးတော်မှာ တရားစွဲဆိုထားပါတယ်။ ၇၅ နှစ်ကြာ ပါလက်စတိုင်းတို့အပေါ် လူမျိုးရေး ခွဲခြားဆက်ဆံမှု၊ ၅၆ နှစ်ကြာ နယ်မြေ သိမ်းသွင်းထားမှု၊ ၁၆ နှစ်ကြာ ကမ်းမြှောင်ဒေသကို တားဆီးပိတ်ဆိုခြင်းအားဖြင့် ဂျီနိုဆိုက်ပြုမှုဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖောက်ရာရောက်ကြောင်း တောင်အာဖရိက လျှောက်ထားခဲ့ပါတယ်။ ကမ်းမြှောင်အတွင်း အစ္စရေးရဲ့စစ်ဆင်ရေးများ ချက်ချင်းရပ်ဆိုင်းပေးရေး အမိန့်ချမှတ်ပေးဖို့၊ တရားရုံးတော်အနေနဲ့ ယာယီ ကာကွယ် ရေးအစီအမံများကို လုပ်ဆောင်ပေးရန်အပါအ၀င် အချက် ၉ ချက်ကို တောင်းဆိုပါတယ်။
စွပ်စွဲချက်တွေဟာ အခြေအမြစ်မရှိကြောင်း အစ္စရေးက ငြင်းဆိုပြီး အောက်တိုဘာ ၇ ရက် ဟားမတ်စ်တို့ရဲ့အရပ် သားများအပေါ် အကြမ်းဖက်-သတ်ဖြတ်ပြန်ပေးဆွဲခြင်းတိုကို နိ်င်ငံတကာဥပဒေ ခုခံကာကွယ်ပိုင်ခွင့်အရ တ ရားဝင် တုံ့ပြန်နေခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း စောဒက တက်လျက်ရှိပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၁-၁၂ ရက်နေ့ စတင် ကြားနာရာမှာ တောင်အာဖရိဘက်မှ နာမည်ကျော်ထင်ရှားတဲ့ ရှေ့နေကြီး ၄ ဦးနဲ့ ဥပဒေအကျိုးဆောင်အဖွဲ အစ္စရေး ဘက်မှ ရှေ့နေကြီး ၂ ဦးနဲ့ အဖွဲတိုက ကိုယ်စားပြုလျက်ရှိပါတယ်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးရဲ့ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးမှ တရားသူကြီး ၁၂ ဦးအပြင် အစ္စရေးက သူတို့ရဲ့ တရားသူကြီး ချုပ် အာရွန်ဗားရက် (၈၇-နှစ်) ၊ တောင်အာဖရိကက သူတို့ရဲ့ ဒုတိယတရားသူကြီးချုပ် ဒစ်ဂေါင်_ မိုဆန် ကီ (၇၆-နှစ်) တို့ကို အထူးတရားသူကြီးအဖြစ် အသီးသီး ထည့်သွင်းခန့်အပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
နိုင်ငံပေါင်း ၅၅ နိုင်ငံပါ အာဖရိက ယူနီယံ၊ အဖွဲ၀င် ၂၂ နိုင်ငံပါ အာရပ်အဖွဲချုပ်၊ OIC လို့ ခေါ်တဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၅၇ နိုင်ငံ ပါ အစ္စလာမ်မစ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ၊ နိုင်ငံပေါင်း ၁၂ဝ ပါ ဘက်မလိုက်လှုက်ရှားမှုအဖွဲနဲ့ (မွတ်စလင် အများစု) ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံပေါင်း ၂၉ နိုင်ငံက တောင်အာဖရိကဘက်မှာ ပူးပေါင်းထောက်ခံကြပါတယ်။
အစ္စရေးဘက်မှာတော့ အမေရိကန်လို ကမ္ဘာ့နံပါတ် ၁ အင်အားကြီးနိုင်ငံ အပါအ၀င် သြစတြေးလျ၊ သြစတြီးယား၊ ဗြိတိန်၊ ဘယ်လ်ဂျီယန်၊ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်၊ ဟန်ဂေရီ၊ အီတလီ စတဲ့ စက်မှုအင်အား ကြီး ၁၂ နိုင်ငံတိုက အခိုင်အမာ ခုခံရပ်တည်နေကြပါတယ်။ ကနေဒါ၊ ဥရောပကော်မရှင်တိုက အစ္စရေးရဲ့အကြမ်းပတမ်းပြုကို ဆန့်ကျင်ပေမယ့် ဂျီနိုဆိုက်အထိ စွပ်စွဲချက်ကိုလက်မခံကြောင်း ကြားနေလျက်ရှိပါတယ်။ ဂါဇာစစ်ပွဲဟာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအတွင်း သိသိသာသာ နှစ်ခြမ်းကွဲသွားတယ်လို ဆိုနိုင်ပါတယ်။
ယခုအမှုဟာ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဂမ်ဘီယာက တရားစွဲဆိုလျက်ရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဆိုသူများအပေါ် လူမျိုးသုဥ်းပြုမှုနဲ့ အလားတူကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဂျီနိုဆိုက်စွဲဆိုမှုကို ICJ က လက်ခံကြားနာခြင်းဟာ သဘောတူညီချက်ကို နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအနေနဲ့ လက်ခံကျင့်သုံးရန် လမ်းစဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ဝေဖန်လျက်ရှိကြပါတယ်။
အစ္စရေးရဲ့ အပြုအမူဟာ ခုခံကာကွယ်ခြင်း ဘောင်အတွင်း ရှိ-မရှိ ဆက်လက်ကြားနာဖို ရှိနေပေမယ့် ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိတဲ့ ကြားဖြတ်ကာကွယ်ရေးအစီအမံများကို ချမှတ်ဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ အစ္စရေးကတော့ သူတိုအမျိုးသားလုံခြုံ ရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့အတိုင်းအတာအထိ ခုခံကာကွယ်မှာဖြစ်ပြီး ICJ မကလို ဘယ်သူ ဘယ်အဖွဲအစည်းကမျှ တားဆီးနိ်င်ခြင်း မရှိကြောင်း ကြုံးဝါးနေပါတယ်။ ။သတင်းဘာသာပြန်သူ)
#အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး_တောင်အာဖရိကနှင့်_အစ္စရေး #ဂမဘီယာနှင့်မြန်မာ #ဘငဂလားဒေ့ရှ်
(Dhaka Tribune., 20 February 2024,” Bangladesh gives statement before ICJ against Israel” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီလျော်အောင် ကောက်နှုတ်ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)
Zawgyi Version;
ဂ်ီႏိုဆိုက္တရားစြဲခံရျခင္းအစ ျမန္မာက (ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး)
Htay Oung (NP News) - ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၃
အေရွ႕ေဂ်႐ုဆလင္ အပါအဝင္ သိမ္းပိုက္ခံထားရတဲ့ ပါလက္စတိုင္းပိုင္နက္မွာ အစၥေရးရဲ႕မူဝါဒနဲ႔ က်င့္ထုံးေတြ ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဥပေဒအက်ိဳးဆက္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံက အႀကံျပဳခ်က္ ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေၾကာင္း အဂၤါေန႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံး (ICJ) ေရွ႕ေမွာက္ ထြက္ဆိုခဲ့တယ္လို႔ ဒါကာထရီႁဗြန္းက ယမန္႔ေန႔ ေရးသားပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္ကိုယ္စား နယ္သာလန္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သံအမတ္ႀကီး_အမ္_ရာ့ဇ္_ဟမ္မီဒူလာက ထြက္ဆိုခဲ့ ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွႏိုင္ငံဟာ လြတ္လပ္ေရးရရွိရန္ ၂၃ ႏွစ္ၾကာ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ရၿပီး ေနာက္ဆုံးမွာ လူသုံးသန္းခန႔္ အသက္စေတးခဲ့ရတဲ့ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္ ေသြးထြက္သံယိုစစ္ပြဲျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ကမာၻႀကီးဟာ ဖိႏွိပ္သူမ်ားနဲ႔ အဖိႏွိပ္ခံမ်ားဟူ၍ ႏွစ္ပိုင္းကြဲေနၿပီး ညႇဥ္းဆဲခံရသူတိုနဲ႔ ကြၽႏ္ုပ္ရွိေနတယ္လို လြတ္လပ္ေသာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ႕ ကနဦးကာလမ်ားမွာ ႏိုင္ငံ့ဖခင္ႀကီး ဘန္ဂါဘန္ဒု_ရွိတ္-မူဂ်ီဘူရ္_ရာမန္က ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ေၾကာင္း၊
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အေနနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကို ေလွ်ာက္လွမ္းရင္း နယ္ခ်ဲ႕ဝါဒ၊ ကိုလိုနီဝါဒ ဒါမွမဟုတ္ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားမႈကို တိုက္ဖ်က္ေနတဲ့ကမာၻတစ္ဝွမ္း အဖိႏွိပ္ခံျပည္သူေတြကို ေထာက္ပံ့ရန္ ဖြဲစည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပဌာန္း ခဲ့ေၾကာင္း၊ အဲဒါကို တာဝန္တစ္ရပ္အျဖစ္ ဥပေဒပုဒ္မ ၂၅ (ဂ) မွာ ေဖာ္ျပထားေၾကာင္း၊ ပါလက္စတိုင္း ၁.၄ သန္း တို႔အတြက္ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ဂယက္႐ိုက္ခတ္မႈမ်ားႏွင့္အတူ (အစၥေရးက ယခုရက္ပိုင္း ေျမျပင္ထိုးစစ္ ဆင္ေနတဲ့ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္) ရာဖာနယ္ေျမမွာ လ်င္ျမန္စြာ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲေနတဲ့အေျခအေနမ်ားနဲ႔ ထက္ဝက္ နီးပါးမွာ ကေလးသူငယ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတဲ့စစ္ပြဲဟာ ေခတ္သစ္သမိုင္းရဲ႕အရွက္ရဆုံး ကပ္ဆိုးမ်ားအနက္ တစ္ခုျဖစ္လ်က္ရွိေၾကာင္း၊ အျပစ္မဲ့အရပ္သားေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အထူးသျဖင့္ ကေလး သူငယ္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ သူတို႔ရဲ႕အိုးအိမ္မ်ားကို ပ်က္စီးေစျခင္း၊ သူတို႔ ဘိုးဘြားပိုင္ေျမမ်ားကို သိမ္းပိုက္ျခင္းနဲ႔ အစာေရစာ ရရွိေရးတို႔ကို တမင္အဟန႔္အတားျဖစ္ေစျခင္းတို႔ဟာ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး လူမ်ိဳးသုဥ္းျပဳမႈ နမူနာ ဖတ္စာအုပ္ႀကီးအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ေနေၾကာင္း၊ အေထြေထြညီလာခံမွ တင္သြင္းဖို႔ ေမးခြန္းမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အႀကံေပး သေဘာေျပာရလွ်င္ တရားမဝင္ သိမ္းပိုက္မႈ အဆုံးသတ္ေရးဟာ အေရးႀကီးၿပီး က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္ေရးကို ကိုယ္စားျပဳတယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က သံသယမရွိ အခိုင္အမာ ယုံၾကည္ ေၾကာင္း၊ သိမ္းပိုက္မႈကို ဖ်က္သိမ္းျခင္းအားျဖင့္ ပါလက္စတိုင္းတို႔အေပၚ အစၥေရးရဲ႕အၾကမ္းဖက္က်ဴးလြန္မႈ မူလ ဇစ္ျမစ္ကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မွာျဖစ္ေၾကာင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းမ်ား ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းေတြအေပၚ အေျခခံၿပီး အစၥေရး သိမ္းပိုက္မႈဟာ ဥပေဒနဲ႔ ညီၫြတ္ျခင္း ရွိ- မရွိ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာမွာ ေမးခြန္းထုတ္ဖို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံးေရွ႕ေမွာက္ ေတာင္းဆို လိုက္ပါတယ္။
ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းမႈ၊ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းအားျဖင့္ စိုးမိုးသိမ္းပိုက္ျခင္း၊ သြင္ျပင္လကၡဏာသတ္မွတ္ ကန္႔သတ္ျခင္း၊ အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈဟာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဥပေဒရဲ႕လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္စံႏႈန္းသုံးခုျဖစ္တဲ့ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္၊ အင္အားသုံးနယ္ေျမရယူျခင္းမွ တားျမစ္ျခင္း၊ လူမ်ိဳး-အေသြးအေရာင္ခြဲျခားျခင္းတို႔နဲ႔ ၿငိစြန္းေန ေၾကာင္း။
ကိုလိုနီျပဳျခင္းနဲ႔ သိမ္းသြင္းျခင္းဆိုင္ရာမူဝါဒမ်ားနဲ႔အတူ အစၥေရးရဲ႕ႏွစ္ရွည္လမ်ား သိမ္းပိုက္ထားမႈဟာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒအရ တရားမ၀င္ပုံကို အေလးအနက္ေဖာ္ျပလိုေၾကာင္း၊ အဲဒီလုပ္ရပ္ေတြဟာ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္း ကို ဆန႔္က်င္႐ုံသာမက နယ္ေျမစိုးမိုးေရးစံႏႈန္းမ်ားအပါအဝင္ အေထြေထြႏိုင္ငံတကာဥပေဒကိုလည္း က်ဴးလြန္ရာ ေရာက္ရွိေနတယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွက ထပ္ေလာင္းေျပာဆိုပါတယ္။
အစၥေရးဟာ ပါလက္စတိုင္းတို႔ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကို ျငင္းပယ္ျခင္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒရဲ႕စံႏႈန္းမ်ားကို ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့ေၾကာင္း၊ စနစ္တက် က်ဴးလြန္မႈေတြဟာ ပါလက္စတိုင္းတို႔ရဲ႕အခြင့္အေရးမ်ားနဲ႔ ႏိုင္ငံထူေထာင္ ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္မ်ားအေပၚ ဆိုး႐ြားစြာထိခိုက္ေစေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာဥပေဒမ်ား၊ သက္ဆိုင္ရာကုလသမဂၢ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားနဲ႔အညီ တရားမွ်တၿပီး ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္ အလားအလာမ်ားကို ေႏွာင့္ေႏွးေစ ေၾကာင္း သံတမန္နည္းလမ္းကို အေျခခံတဲ့ ပါလက္စတိုင္းႏိုင္ငံ(ထူေထာင္ေရး) ကတိကဝတ္ဟာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ကတည္းက ႏိုင္ငံတကာအစီအစဥ္မ်ားရဲ႕ထင္ရွားတဲ့အဂၤါရပ္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း၊ ခုနစ္ဆယ့္ငါးႏွစ္ၾကာျမင့္တဲ့အထိ ပါလက္စတိုင္းျပည္သူမ်ားရဲ႕လြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရပိုင္ခြင့္ကို ေလးနက္စြာ ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ က်င့္ထုံး နဲ႔ စီရင္ဆုံးျဖတ္ခြင့္ဆိုင္ရာအစုအဖြဲ႕ႀကီး ရွိေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ပါလက္စတိုင္းဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ျပန္သြားခြင့္၊ ၁၉၆၇-ခုႏွစ္မတိုင္မီ နယ္နိမိတ္တေလွ်ာက္ ပါလက္စတိုင္းတို႔ရဲ႕လြတ္လပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ထူေထာင္ခြင့္တိုကို ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ကတည္းက အေထြေထြညီလာခံနဲ႔လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီတို႔ကလည္း အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၿပီး ကုလသမဂၢလုံၿခဳံေရး ေကာင္စီက လက္ခံဆုံးျဖတ္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ယခုတရား႐ုံးေတာ္ကိုယ္တိုင္ပင္ ပါလက္စတိုင္း ျပည္သူ တို႔ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ကို ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအရ အတိအလင္း အတည္ျပဳခဲ့ေၾကာင္း ဒါကာကိုယ္စား နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သံအမတ္ႀကီးက ထြက္ဆိုသြားပါတယ္။
(၂၀၂၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက အစၥေရးအေပၚ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံးေတာ္မွာ တရားစြဲဆိုထားပါတယ္။ ၇၅ ႏွစ္ၾကာ ပါလက္စတိုင္းတို႔အေပၚ လူမ်ိဳးေရး ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ၅၆ ႏွစ္ၾကာ နယ္ေျမ သိမ္းသြင္းထားမႈ၊ ၁၆ ႏွစ္ၾကာ ကမ္းေျမႇာင္ေဒသကို တားဆီးပိတ္ဆိုျခင္းအားျဖင့္ ဂ်ီႏိုဆိုက္ျပဳမႈဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာေရာက္ေၾကာင္း ေတာင္အာဖရိက ေလွ်ာက္ထားခဲ့ပါတယ္။ ကမ္းေျမႇာင္အတြင္း အစၥေရးရဲ႕စစ္ဆင္ေရးမ်ား ခ်က္ခ်င္းရပ္ဆိုင္းေပးေရး အမိန္႔ခ်မွတ္ေပးဖို႔၊ တရား႐ုံးေတာ္အေနနဲ႔ ယာယီ ကာကြယ္ ေရးအစီအမံမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ေပးရန္အပါအ၀င္ အခ်က္ ၉ ခ်က္ကို ေတာင္းဆိုပါတယ္။
စြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ အေျခအျမစ္မရွိေၾကာင္း အစၥေရးက ျငင္းဆိုၿပီး ေအာက္တိုဘာ ၇ ရက္ ဟားမတ္စ္တို႔ရဲ႕အရပ္ သားမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္-သတ္ျဖတ္ျပန္ေပးဆြဲျခင္းတိုကို နိ္င္ငံတကာဥပေဒ ခုခံကာကြယ္ပိုင္ခြင့္အရ တ ရားဝင္ တုံ႔ျပန္ေနျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ေစာဒက တက္လ်က္ရွိပါတယ္။ ၂၀၂၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁၁-၁၂ ရက္ေန႔ စတင္ ၾကားနာရာမွာ ေတာင္အာဖရိဘက္မွ နာမည္ေက်ာ္ထင္ရွားတဲ့ ေရွ႕ေနႀကီး ၄ ဦးနဲ႔ ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္အဖြဲ အစၥေရး ဘက္မွ ေရွ႕ေနႀကီး ၂ ဦးနဲ႔ အဖြဲတိုက ကိုယ္စားျပဳလ်က္ရွိပါတယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံးရဲ႕ကမာၻ႔ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ တရားသူႀကီး ၁၂ ဦးအျပင္ အစၥေရးက သူတို႔ရဲ႕ တရားသူႀကီး ခ်ဳပ္ အာ႐ြန္ဗားရက္ (၈၇-ႏွစ္) ၊ ေတာင္အာဖရိကက သူတို႔ရဲ႕ ဒုတိယတရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဒစ္ေဂါင္_ မိုဆန္ ကီ (၇၆-ႏွစ္) တို႔ကို အထူးတရားသူႀကီးအျဖစ္ အသီးသီး ထည့္သြင္းခန္႔အပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၅ ႏိုင္ငံပါ အာဖရိက ယူနီယံ၊ အဖြဲ၀င္ ၂၂ ႏိုင္ငံပါ အာရပ္အဖြဲခ်ဳပ္၊ OIC လို႔ ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၇ ႏိုင္ငံ ပါ အစၥလာမ္မစ္ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရးအဖြဲ၊ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၂ဝ ပါ ဘက္မလိုက္လႈက္ရွားမႈအဖြဲနဲ႔ (မြတ္စလင္ အမ်ားစု) ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၉ ႏိုင္ငံက ေတာင္အာဖရိကဘက္မွာ ပူးေပါင္းေထာက္ခံၾကပါတယ္။
အစၥေရးဘက္မွာေတာ့ အေမရိကန္လို ကမာၻ႔နံပါတ္ ၁ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ ၾသစေၾတးလ်၊ ၾသစႀတီးယား၊ ၿဗိတိန္၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယန္၊ ဂ်ာမနီ၊ ျပင္သစ္၊ ဟန္ေဂရီ၊ အီတလီ စတဲ့ စက္မႈအင္အား ႀကီး ၁၂ ႏိုင္ငံတိုက အခိုင္အမာ ခုခံရပ္တည္ေနၾကပါတယ္။ ကေနဒါ၊ ဥေရာပေကာ္မရွင္တိုက အစၥေရးရဲ႕အၾကမ္းပတမ္းျပဳကို ဆန္႔က်င္ေပမယ့္ ဂ်ီႏိုဆိုက္အထိ စြပ္စြဲခ်က္ကိုလက္မခံေၾကာင္း ၾကားေနလ်က္ရွိပါတယ္။ ဂါဇာစစ္ပြဲဟာ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ားအတြင္း သိသိသာသာ ႏွစ္ျခမ္းကြဲသြားတယ္လို ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
ယခုအမႈဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဂမ္ဘီယာက တရားစြဲဆိုလ်က္ရွိတဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုသူမ်ားအေပၚ လူမ်ိဳးသုဥ္းျပဳမႈနဲ႔ အလားတူေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဂ်ီႏိုဆိုက္စြဲဆိုမႈကို ICJ က လက္ခံၾကားနာျခင္းဟာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ လက္ခံက်င့္သုံးရန္ လမ္းစျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း ေဝဖန္လ်က္ရွိၾကပါတယ္။
အစၥေရးရဲ႕ အျပဳအမူဟာ ခုခံကာကြယ္ျခင္း ေဘာင္အတြင္း ရွိ-မရွိ ဆက္လက္ၾကားနာဖို ရွိေနေပမယ့္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရွိတဲ့ ၾကားျဖတ္ကာကြယ္ေရးအစီအမံမ်ားကို ခ်မွတ္ဖြယ္ရွိေနပါတယ္။ အစၥေရးကေတာ့ သူတိုအမ်ိဳးသားလုံၿခဳံ ေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့အတိုင္းအတာအထိ ခုခံကာကြယ္မွာျဖစ္ၿပီး ICJ မကလို ဘယ္သူ ဘယ္အဖြဲအစည္းကမွ် တားဆီးနိ္င္ျခင္း မရွိေၾကာင္း ႀကဳံးဝါးေနပါတယ္။ ။သတင္းဘာသာျပန္သူ)
#အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံး_ေတာင္အာဖရိကႏွင့္_အစၥေရး #ဂမဘီယာႏွင့္ျမန္မာ #ဘငဂလားေဒ့ရွ္
(Dhaka Tribune., 20 February 2024,” Bangladesh gives statement before ICJ against Israel” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ေကာက္ႏႈတ္ဘာသာျပန္ဆိုသည္။)