အခွင့်အလမ်းကို ဖန်တီးမပေးခဲ့လျှင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လူငယ်များ အခြားတော်လှန်ရေးတစ်ခုခုကို မီးမွှေးလိမ့်မည်ဟု ယူနွတ်ပြော
315
Htay Oung (NP News) - နိုဝင်ဘ ၂ဝ
လူငယ်တွေဟာ အလုပ်အကိုင် ဈေးကွက်ထဲကို နေ့စဉ် အစုလိုက် အပြုံလိုက် ဝင်ရောက်နေကြပြီး အစိုးရက အခွင့်အလမ်းများကို ဖန်တီးမပေးနိုင်ဘူး ဆိုရင် သူတို့ဟာ နောက်ထပ်တော်လှန်ရေးတစ်ခုကို မီးမွှေးလိမ့်မယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကြားဖြတ်ယာယီ အစိုးရ အကြံပေးအရာရှိချုပ် ဒေါက်တာ မိုဟာမက် ယူနွတ်က ပြောပါတယ်။ (၁၅) နှစ်ကြာ အာဏာရှင် အုပ်စိုးမှုအပြီး ယူနွတ်ဟာ နိုင်ငံကို ပုံမှန်လမ်းကြောင်း ပေါ် ဆောင်ကျဉ်းပေးရမယ့် အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့အကြီးအကဲဖြစ်လာပါတယ်။ တာဝန်ထမ်းဆောင်မှု ကနဦး ရက်(၁၀ဝ)အတွင်း သူဆောင်ရွက်မယ့် ခေါင်းစဉ်များ နဲ့ပတ်သက်ပြီး 'လာမွန်ဒါ'ပြင်သစ်နေ့စဉ်သတင်း စာနဲ့တွေ့ဆုံစဉ် ယူနွတ်က ပြောပြတယ်လို့ 'ဒါကာ ထရိုင်ဗြွန်း'က နိုဝင်ဘာ ၁၈ ရက်မှာရေးသားပါတယ်။ 'အစပိုင်းမှာတော့ ကျောင်းသားတွေဟာ အများသူငှာ အလုပ်အကိုင်ခွဲတမ်း သတ်မှတ်ချက် ဖယ်ရှားပေးရေး တောင်းဆိုဖို့ လမ်းပေါ်ထွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒါ လူ ငယ်တွေအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေ ဆိုးဆိုးရွားရွား နည်းပါးနေတာကို ပြသနေခြင်းပါ၊ ဒါကို ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လို ကုစားနိုင်မလဲ'လို့ ငြိမ်းချမ်းရေး နိုဘလ်ဆု ရှင် ယူနွတ်က မေးခွန်းထုတ်လိုက်ပါတယ်။
'ဒီတာဝန်က အင်မတန်ကြီးလေးလှပါတယ်။ နိုင်ငံ့လူဦးရေ သန်း (၁၇၀)ရဲ့ထက်ဝက်ဟာ အသက် (၂၇)နှစ်အောက်များဖြစ်နေကြပြီး လူငယ်တွေဟာ အလုပ်အကိုင် ဈေးကွက်အတွင်း နေ့စဉ် အလုံးအရင်း နဲ့ ဝင်ရောက်နေကြပါတယ်။ သူတို့ကို အခွင့်အရေး တွေ မပေးနိုင်ရင် သူတို့က နောက်ထပ် တော်လှန်ရေး တစ်ခုခုကို လုပ်ကြပါလိမ့်မယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စီးပွား ရေးက လူတိုင်းအတွက် အလုပ်အကိုင်တွေ ဖန်တီး ပေးနိုင်လောက်အောင် မြန်မြန်ဆန်ဆန် ကြီးထွားမ လာသေးပါဘူး။ အလုပ်အကိုင်တွေက လမ်းကြောင်း မှန်မှာ ရှိမနေဘူး။ အလုပ်အကိုင်ရှာဖွေနေရသူများနဲ့ နိုင်ငံမဟုတ်ဘဲ စွန့်ဦးတီထွင်များနဲ့နိုင်ငံဖြစ်ဖို့ လိုအပ် ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနဲ့ စွန့်ဦးတီထွင်မှု ကို အားပေးဖို့ဆိုရင် ဘဏ္ဍာရေးကဏ္ဍကို ပြုပြင် ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်ပါတယ်'လို့ အကြံပေးအရာရှိချုပ် က ပြင်သစ်နေ့စဉ် သတင်းစာကို ရှင်းပြပါတယ်။
'နည်းပညာတွေရှိနေကြတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် လူငယ်တွေဟာ မိုဘိုင်းလ်ဖုန်းတွေနဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို စုစည်းနိုင်ခဲ့ပြီး အစိုးရကို အနိုင်ယူခဲ့ပါတယ်။ ဒါဆို စီးပွားရေးကို ပြောင်းလဲဖို့ ဘာကြောင့်အဲဒီ စွမ်းအား မျိုးကို မသုံးကြတာလဲ။ အဲဒါအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေမယ့် ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုကို ဖန်တီးသွားရမှာ ပါ၊ ကျွန်တော် တက်လာတော့ တိုင်းပြည်က တုန်လှုပ် သွားတယ်၊ ကြားဖြတ်အစိုးရကို ဦးဆောင်ဖို့ ကျောင်း သားတွေက ကျွန်တော့်ကို တွန်းအားပေးကြတယ်။ ကျွန်တော်တို့ဟာ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် လူချင်း မသိကြဘဲ မရေရာ မသေချာတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အ လုပ်ကို စတင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ သိထားတဲ့ တစ်ခုတည်းသောအရာကတော့ နိုင်ငံသစ်ကို ပုံဖော်ဖို့ အခွင့်အလမ်းရရှိခဲ့ခြင်းပါပဲ'လို့ ယူနွတ်က ပြောပါတယ်။
ရှိတ်ဟာစီနာအစိုးရ ပုံသွင်းထားခဲ့တဲ့ အုပ်ချုပ် ရေးကို အမွေဆက်ခံရသူတစ်ဦးအဖြစ်နဲ့ပတ်သက် ပြီး မေးမြန်းရာမှာ 'အစပိုင်းမှာတော့ ရန်လိုမှုတွေရှိခဲ့ တယ်'လို့ ယူနွတ်က နိဒါန်းပျိုးလိုက်ပါတယ်။ 'ဝန်ထမ်းထောင် ပေါင်းများစွာဟာ အစိုးရဟောင်းအပေါ် တည်မှီသစ္စာခံတာကြောင့် အုပ်ချုပ်ရေး ပြိုလဲသွားပါတယ်။ ဘာတွေ ဘယ်လိုဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ ဘယ်သူ မှ မသိပါဘူး။ ဒါက အယုံအကြည်ရှိမှုနဲ့ အများကြီးပတ်သက်ပါတယ်။ အတော်ကြီးကို ပရမ်းပတာဖြစ်တာနဲ့ ကြုံခဲ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းအများအပြားဟာ ပျောက်ချင်းမလှ ပျောက်ကွယ်သွားခဲ့ပါတယ်။ အချို့ ကတော့ လက်စားချေခံရမှာကို ကြောက်ရွံ့ပြီး နိုင်ငံမှထွက်ခွာသွားကြပါတယ်။ အစိုးရ အုပ်ချုပ်ရေးအဆင့် အသီးသီးမှာ ထိုင်ခုံအလွတ်တွေရှိနေပြီး သူတို့ကို ဖြည့်ဖို့ အရည်အချင်းရှိတဲ့လူတွေကို ခေါ်ယူဖို့ လိုအပ် ပါတယ်၊ ရဲတပ်ဖွဲ့ဆိုရင် အခုချိန်ထိ အပြည့်အဝအလုပ်မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ လူထုက အော်ဟစ်ဆဲဆိုပြီး တံတွေးနဲ့ ထွေးကြလိမ့်မယ်ဆိုတော့ တချို့လူတွေက လမ်းပေါ်ထွက်ရမှာ ကြောက်နေကြတုန်းပါ၊ ဒါပေမဲ့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အမိန့်ဒီဂရီတွေ ချမှတ်ပြီး ကြားဖြတ် အစိုးရအနေနဲ့ ကိုယ့်ခြေထောက်ပေါ်ကို ရပ်တည်လာ ခဲ့ပါတယ်၊ စီးပွားရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပျက်စီးယိုယွင်း နေတဲ့ အခြေအနေများအကြောင်းကိုလည်း ယူနွတ်က ရှင်းပြပါတယ်။
'ကျွန်တော်တို့ တာဝန်ယူထားရဲ့ စီးပွားရေး အခြေအနေက အတော်ဆိုးပါတယ်။ အကြီးစား မီဂါပရောဂျက်များအတွက် ယခင်အစိုးရက ထုတ်ယူ ထားတဲ့ ချေးငွေများကို ပြန်ဆပ်ရမှာဖြစ်ပြီး တိုင်းပြည် ရဲ့ နိုင်ငံခြားအရန်ငွေတွေကလည်း ပြောင်တလင်းခါ နေချိန်ဖြစ်ပါတယ်။ ဘဏ်စနစ်တစ်ခုလုံး ပြိုကျသွား တယ်။ ယခင်အစိုးရနဲ့နီးစပ်သူတွေဟာ ပြန်ဆပ်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်မရှိပဲ ချေးငွေအတော်များများကို ထုတ် ယူထားပါတယ်။ ဒေါ်လာ(၁၇)ဘီလျံ (ယူရို ၁၆ ဘီ လျံ) ခန့်ဟာ ပြည်တွင်းက ကဲ့ထုတ်ယူခံခဲ့ရပါတယ်။ နောက်သုံးလလောက်ကြာတော့ ဘဏ်စနစ်က ပြန် လည်ပတ်လာပြီး ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နိုင်ငံခြားအရန်ငွေ တွေ တိုးလာတယ်၊ ဒီသုံးလအတွင်းမှာ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သမျှ ထဲမှာ အကောင်းဆုံးအရာကတော့ နိုင်ငံတကာအ သိုင်းအဝိုင်းရဲ့ ကြီးမားတဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုပါပဲ။ ကျွန်တော် (စက်တင်ဘာလမှာကျင်းပတဲ့ အထွေထွေညီလာခံ အတွက်) ကုလသမဂ္ဂကို သွားတုန်းက အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်အပါအဝင် အစိုးရအကြီးအကဲ အားလုံးနီးပါးနဲ့ တွေ့ဆုံခွင့်ရခဲ့ပြီး ကျွန်တော်တို့နဲ့ အတူ ရပ်တည်မယ်လို့ ကတိရရှိခဲ့ပါတယ်။ အမေရိ ကန်ရွေးကောက်ပွဲမှာ သမ္မတအဖြစ် ဒေါ်နယ်ထရမ့် တက်လာတယ်ဆိုတော့ (ယူနွတ်တို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကြားဖြတ်အစိုးရအနေနဲ့) မဟာမိတ်တစ်ဦးကို ဆုံးရှုံးသွားသလို မဖြစ်ဘူးလားလို့ မေးမြန်းတဲ့အခါ ယူနွတ် က'အမေရိကန်ဟာ နိုင်ငံတစ်ခုအနေနဲ့ မဟာမိတ်ဖြစ် ပါတယ်။ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က မိတ်ဆွေသမ္မတဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်တက်လာလို့ အဲဒီလင့်က ပြတ်တောက် သွားပေမယ့် နှစ်နိုင်ငံကြားဆက်ဆံရေးက နိုင်ငံအ ချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးဖြစ်လို့ ပြောင်းလဲမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနဲ့ ဆက်ဆံရေးအကြောင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး တရုတ်က သူ့ဘက်ကိုလှည့်ဖို့ သွေးဆောင်ခံရခြင်း ရှိ-မရှိ မေးမြန်းရာမှာ 'ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ တရုတ်ကြား ဆက်ဆံရေးဟာ အသစ်အဆန်းတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ဟာ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ အမေရိကန်၊ ပါကစ္စတန် လူတိုင်းနဲ့ မိတ်ဆွေဖြစ်ချင်ပါတယ်။ ကျွန် တော်တို့ရဲ့အနာဂတ်ဟာ ရန်ဖြစ်မှုများအပေါ် မူတည် မှာမဟုတ်ဘဲ ခိုင်မာတဲ့ချည်နှောင်မှုများနဲ့ ဆက်ဆံရေး အပေါ် အခြေခံပါတယ်'လို့ အကြံပေးအရာရှိချုပ်က ပြန်လည်ဖြေဆိုပါတယ်။
'အိန္ဒိယမှာ ခိုလှုံနေတဲ့ ရှိတ်ဟာစီနာကို တရားခံ အဖြစ် လွှဲပြောင်းယူဖို့ ကျောင်းသားတွေက တောင်း ဆိုနေကြတယ်'လို့ ယူနွတ်က စကားဆက်ပါတယ်။ ဟာစီနာကို လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇ ဝတ်မှုတွေနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တရားရုံးမှာ စွပ်စွဲထားပါ တယ်။ လူတွေက သူ့ကိုပြစ်ဒဏ်ကျစေခံပြီး နိုင်ငံရေး မှာ ဝင်မကစား စေချင်ကြပါဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲ အ ကြောင်းပြောဆိုကြတဲ့အခါ 'ကျွန်တော့်မှာ ရက်ချိန်း သတ်မှတ်ချက်မရှိပါဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရေး ကို စည်းရုံးဖို့မဟုတ်ဘဲ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေ ဖော် ဆောင်ဖို့ ရောက်လာတာပါ။ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ် သက်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က လုပ်ဆောင်နေပါ တယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေတွေကို ပြောင်းလဲသင့် သလား။ ဘယ်လိုလွှတ်တော်အမျိုးအစားကို ရွေး ချယ်မလဲ။ အချိုးကျကိုယ်စားပြုမှု (PR) စနစ်ကို ရွေးချယ်သင့်ပါသလား။ ]ဒီကော်မရှင်ရဲ့ ကောက်ချက် တွေကို နိုင်ငံရေးပါတီအားလုံးက စစ်ဆေးကြပါလိမ့် မယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အသစ် ဖွဲ့စည်းမယ့် အကြောင်း မကြာခင်ကပဲ ကြေညာထားပြီး ဥက္ကဋ္ဌသစ် ကို မကြာခင်မှာ ခန့်အပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်၊ ကလဲ့စားချေ ခြင်းနဲ့ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆိုင်ရာ မေးခွန်းနဲ့ ပတ် သက်ပြီး အကြံပေးအရာရှိက 'အခုချိန်ထိ ကြီးကြီးမား မား လက်စားချေမှုမျိုးတော့ မရှိသေးပါဘူး။ ဆိုလို တာက နိုင်ငံတဝန်းမှာ (ဟာစီနာရဲ့) အဝါမီလိဂ် ထောက်ခံသူတွေ အများကြီးရှိနေပါတယ်။ ညတွင်းချင်း ပျောက်ကွယ်သွားတာ မဟုတ်ပါဘူး'လို့ ဖြေဆို ပါတယ်။
'သူတို့ထဲက အများစုဟာ လက်တုံ့ပြန်ခံရမှာကို စိုးရိမ်လို့ ရှောင်ပုန်းနေကြတယ်လေ'လို့ 'လာမွန်ဒါ'ပြင်သစ်သတင်းစာက စကားဖြတ် ပြောလိုက်တဲ့အခါ 'သူတို့တွေ ပုန်းမနေပါဘူး၊ နေရာတိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။ ဘယ်သူမဆို သူတို့ကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ လူဦးရေရဲ့ ၃၀% လောက်က အဲဒီပါတီနဲ့ တရားဝင် ဆက်စပ်နေပါ တယ်၊ သူတို့ဟာ ဇွဲနပဲကြီးလှတဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ များဖြစ်ပြီး အလွန်လည်း ရန်လိုကြပါတယ်၊ ပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့မတူဘဲ တစ်နေရာရာမှာ ပုန်း အောင်းနေရမယ့် အမျိုးအစား မဟုတ်ပါဘူး'လို့ ဘင်္ဂ လားဒေ့ရှ် ကြားဖြတ်ယာယီအစိုးရ အကြံပေးအရာရှိ ချုပ် ဒေါက်တာ မိုဟာမက်ယူနွတ်က မှတ်ချက် ပေးပါတယ်။
အသက် (၈၄)နှစ်အရွယ် ဒေါက်တာ မိုဟာမက် ယူနွတ် (Dr. Muhammad Yunus) ဟာ နိုင်ငံတကာသိ ထင်ရှားကျော်ကြားသူ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်လူမှုရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် ဂရမင်းဘဏ် (Grameen Bank) ထူထောင်မှုနဲ့ လူထုဘဏ်လှုပ်ရှားမှု (microfinance) ကိုဖော်ထုတ်သူအဖြစ် လူသိ များပါတယ်။ စစ်တကောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ မွေးဖွား ခဲ့ပြီး စစ်တကောင်းတက္ကသိုလ်မှာ စီးပွားရေးပညာ ပါမောက္ခအဖြစ် သင်ကြားပို့ချခဲ့ဖူးပါတယ်။ Ph.D. ဘောဂဗေဒ ပါရဂူအဆင့်အထိ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ပညာသင်ယူခဲ့ပါတယ်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံစီးပွားရေးတက္က သိုလ်မှာ (၂၀၁၂-၂၀၁၈ ခုနှစ်အထိ) အထိ အဓိပတိ အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု ပပျောက်ရေးအတွက် စူးစမ်းတိုးတက်မှုများနဲ့ လူမှု စီးပွားရေးအတန်းအစား ပိုမိုချဲ့ထွင်ရေးမှာ နိုင်ငံတကာဆိုင်ရာအကျိုးသက်ရောက်မှုဖြစ်ထွန်းစေခဲ့သူ အဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းခံရပါတယ်။
"Dhaka Tribune., 18 November 2024,” Yunus to Le Monde: Youths may spark another revolution if they are not offered opportunities” ကို ဆီလျော်အောင်ဘာသာပြန်ဆိုသည်။
zawgyi version
အခြင့္အလမ္းကို ဖန္တီးမေပးခဲ့လွ်င္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္လူငယ္မ်ား အျခားေတာ္လွန္ေရးတစ္ခုခုကို မီးေမႊးလိမ့္မည္ဟု ယူႏြတ္ေျပာ
Htay Oung (NP News) - ႏိုဝင္ဘ ၂ဝ
လူငယ္ေတြဟာ အလုပ္အကိုင္ ေဈးကြက္ထဲကို ေန႔စဥ္ အစုလိုက္ အၿပဳံလိုက္ ဝင္ေရာက္ေနၾကၿပီး အစိုးရက အခြင့္အလမ္းမ်ားကို ဖန္တီးမေပးႏိုင္ဘူး ဆိုရင္ သူတို႔ဟာ ေနာက္ထပ္ေတာ္လွန္ေရးတစ္ခုကို မီးေမႊးလိမ့္မယ္လို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၾကားျဖတ္ယာယီ အစိုးရ အႀကံေပးအရာရွိခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ မိုဟာမက္ ယူႏြတ္က ေျပာပါတယ္။ (၁၅) ႏွစ္ၾကာ အာဏာရွင္ အုပ္စိုးမႈအၿပီး ယူႏြတ္ဟာ ႏိုင္ငံကို ပုံမွန္လမ္းေၾကာင္း ေပၚ ေဆာင္က်ဥ္းေပးရမယ့္ အစိုးရအဖြဲ႕ရဲ႕အႀကီးအကဲျဖစ္လာပါတယ္။ တာဝန္ထမ္းေဆာင္မႈ ကနဦး ရက္(၁၀ဝ)အတြင္း သူေဆာင္႐ြက္မယ့္ ေခါင္းစဥ္မ်ား နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး 'လာမြန္ဒါ'ျပင္သစ္ေန႔စဥ္သတင္း စာနဲ႔ေတြ႕ဆုံစဥ္ ယူႏြတ္က ေျပာျပတယ္လို႔ 'ဒါကာ ထ႐ိုင္ႁဗြန္း'က ႏိုဝင္ဘာ ၁၈ ရက္မွာေရးသားပါတယ္။ 'အစပိုင္းမွာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အမ်ားသူငွာ အလုပ္အကိုင္ခြဲတမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ ဖယ္ရွားေပးေရး ေတာင္းဆိုဖို႔ လမ္းေပၚထြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒါ လူ ငယ္ေတြအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဆိုးဆိုး႐ြား႐ြား နည္းပါးေနတာကို ျပသေနျခင္းပါ၊ ဒါကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လို ကုစားႏိုင္မလဲ'လို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘလ္ဆု ရွင္ ယူႏြတ္က ေမးခြန္းထုတ္လိုက္ပါတယ္။
'ဒီတာဝန္က အင္မတန္ႀကီးေလးလွပါတယ္။ ႏိုင္ငံ့လူဦးေရ သန္း (၁၇၀)ရဲ႕ထက္ဝက္ဟာ အသက္ (၂၇)ႏွစ္ေအာက္မ်ားျဖစ္ေနၾကၿပီး လူငယ္ေတြဟာ အလုပ္အကိုင္ ေဈးကြက္အတြင္း ေန႔စဥ္ အလုံးအရင္း နဲ႔ ဝင္ေရာက္ေနၾကပါတယ္။ သူတို႔ကို အခြင့္အေရး ေတြ မေပးႏိုင္ရင္ သူတို႔က ေနာက္ထပ္ ေတာ္လွန္ေရး တစ္ခုခုကို လုပ္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စီးပြား ေရးက လူတိုင္းအတြက္ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီး ေပးႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ႀကီးထြားမ လာေသးပါဘူး။ အလုပ္အကိုင္ေတြက လမ္းေၾကာင္း မွန္မွာ ရွိမေနဘူး။ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြေနရသူမ်ားနဲ႔ ႏိုင္ငံမဟုတ္ဘဲ စြန႔္ဦးတီထြင္မ်ားနဲ႔ႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ စြန႔္ဦးတီထြင္မႈ ကို အားေပးဖို႔ဆိုရင္ ဘ႑ာေရးက႑ကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္'လို႔ အႀကံေပးအရာရွိခ်ဳပ္ က ျပင္သစ္ေန႔စဥ္ သတင္းစာကို ရွင္းျပပါတယ္။
'နည္းပညာေတြရွိေနၾကတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ လူငယ္ေတြဟာ မိုဘိုင္းလ္ဖုန္းေတြနဲ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြကို စုစည္းႏိုင္ခဲ့ၿပီး အစိုးရကို အႏိုင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ဒါဆို စီးပြားေရးကို ေျပာင္းလဲဖို႔ ဘာေၾကာင့္အဲဒီ စြမ္းအား မ်ိဳးကို မသုံးၾကတာလဲ။ အဲဒါအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစမယ့္ ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခုကို ဖန္တီးသြားရမွာ ပါ၊ ကြၽန္ေတာ္ တက္လာေတာ့ တိုင္းျပည္က တုန္လႈပ္ သြားတယ္၊ ၾကားျဖတ္အစိုးရကို ဦးေဆာင္ဖို႔ ေက်ာင္း သားေတြက ကြၽန္ေတာ့္ကို တြန္းအားေပးၾကတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ လူခ်င္း မသိၾကဘဲ မေရရာ မေသခ်ာတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အ လုပ္ကို စတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိထားတဲ့ တစ္ခုတည္းေသာအရာကေတာ့ ႏိုင္ငံသစ္ကို ပုံေဖာ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းရရွိခဲ့ျခင္းပါပဲ'လို႔ ယူႏြတ္က ေျပာပါတယ္။
ရွိတ္ဟာစီနာအစိုးရ ပုံသြင္းထားခဲ့တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးကို အေမြဆက္ခံရသူတစ္ဦးအျဖစ္နဲ႔ပတ္သက္ ၿပီး ေမးျမန္းရာမွာ 'အစပိုင္းမွာေတာ့ ရန္လိုမႈေတြရွိခဲ့ တယ္'လို႔ ယူႏြတ္က နိဒါန္းပ်ိဳးလိုက္ပါတယ္။ 'ဝန္ထမ္းေထာင္ ေပါင္းမ်ားစြာဟာ အစိုးရေဟာင္းအေပၚ တည္မွီသစၥာခံတာေၾကာင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၿပိဳလဲသြားပါတယ္။ ဘာေတြ ဘယ္လိုျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ဘယ္သူ မွ မသိပါဘူး။ ဒါက အယုံအၾကည္ရွိမႈနဲ႔ အမ်ားႀကီးပတ္သက္ပါတယ္။ အေတာ္ႀကီးကို ပရမ္းပတာျဖစ္တာနဲ႔ ႀကဳံခဲ့ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းအမ်ားအျပားဟာ ေပ်ာက္ခ်င္းမလွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ ကေတာ့ လက္စားေခ်ခံရမွာကို ေၾကာက္႐ြံ႕ၿပီး ႏိုင္ငံမွထြက္ခြာသြားၾကပါတယ္။ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဆင့္ အသီးသီးမွာ ထိုင္ခုံအလြတ္ေတြရွိေနၿပီး သူတို႔ကို ျဖည့္ဖို႔ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့လူေတြကို ေခၚယူဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဆိုရင္ အခုခ်ိန္ထိ အျပည့္အဝအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ လူထုက ေအာ္ဟစ္ဆဲဆိုၿပီး တံေတြးနဲ႔ ေထြးၾကလိမ့္မယ္ဆိုေတာ့ တခ်ိဳ႕လူေတြက လမ္းေပၚထြက္ရမွာ ေၾကာက္ေနၾကတုန္းပါ၊ ဒါေပမဲ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အမိန႔္ဒီဂရီေတြ ခ်မွတ္ၿပီး ၾကားျဖတ္ အစိုးရအေနနဲ႔ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚကို ရပ္တည္လာ ခဲ့ပါတယ္၊ စီးပြားေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပ်က္စီးယိုယြင္း ေနတဲ့ အေျခအေနမ်ားအေၾကာင္းကိုလည္း ယူႏြတ္က ရွင္းျပပါတယ္။
'ကြၽန္ေတာ္တို႔ တာဝန္ယူထားရဲ႕ စီးပြားေရး အေျခအေနက အေတာ္ဆိုးပါတယ္။ အႀကီးစား မီဂါပေရာဂ်က္မ်ားအတြက္ ယခင္အစိုးရက ထုတ္ယူ ထားတဲ့ ေခ်းေငြမ်ားကို ျပန္ဆပ္ရမွာျဖစ္ၿပီး တိုင္းျပည္ ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားအရန္ေငြေတြကလည္း ေျပာင္တလင္းခါ ေနခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘဏ္စနစ္တစ္ခုလုံး ၿပိဳက်သြား တယ္။ ယခင္အစိုးရနဲ႔နီးစပ္သူေတြဟာ ျပန္ဆပ္ဖို႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္မရွိပဲ ေခ်းေငြအေတာ္မ်ားမ်ားကို ထုတ္ ယူထားပါတယ္။ ေဒၚလာ(၁၇)ဘီလ်ံ (ယူ႐ို ၁၆ ဘီ လ်ံ) ခန႔္ဟာ ျပည္တြင္းက ကဲ့ထုတ္ယူခံခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္သုံးလေလာက္ၾကာေတာ့ ဘဏ္စနစ္က ျပန္ လည္ပတ္လာၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားအရန္ေငြ ေတြ တိုးလာတယ္၊ ဒီသုံးလအတြင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သမွ် ထဲမွာ အေကာင္းဆုံးအရာကေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအ သိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ ႀကီးမားတဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမႈပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္ (စက္တင္ဘာလမွာက်င္းပတဲ့ အေထြေထြညီလာခံ အတြက္) ကုလသမဂၢကို သြားတုန္းက အေမရိကန္ သမၼတ ဂ်ိဳးဘိုင္ဒန္အပါအဝင္ အစိုးရအႀကီးအကဲ အားလုံးနီးပါးနဲ႔ ေတြ႕ဆုံခြင့္ရခဲ့ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အတူ ရပ္တည္မယ္လို႔ ကတိရရွိခဲ့ပါတယ္။ အေမရိ ကန္ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ သမၼတအျဖစ္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ တက္လာတယ္ဆိုေတာ့ (ယူႏြတ္တို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ၾကားျဖတ္အစိုးရအေနနဲ႔) မဟာမိတ္တစ္ဦးကို ဆုံးရႈံးသြားသလို မျဖစ္ဘူးလားလို႔ ေမးျမန္းတဲ့အခါ ယူႏြတ္ က'အေမရိကန္ဟာ ႏိုင္ငံတစ္ခုအေနနဲ႔ မဟာမိတ္ျဖစ္ ပါတယ္။ ဂ်ိဳးဘိုင္ဒန္က မိတ္ေဆြသမၼတျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚနယ္ထရမ့္တက္လာလို႔ အဲဒီလင့္က ျပတ္ေတာက္ သြားေပမယ့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားဆက္ဆံေရးက ႏိုင္ငံအ ခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရးျဖစ္လို႔ ေျပာင္းလဲမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ အိႏၵိယနဲ႔ ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္က သူ႔ဘက္ကိုလွည့္ဖို႔ ေသြးေဆာင္ခံရျခင္း ရွိ-မရွိ ေမးျမန္းရာမွာ 'ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ တ႐ုတ္ၾကား ဆက္ဆံေရးဟာ အသစ္အဆန္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ အေမရိကန္၊ ပါကစၥတန္ လူတိုင္းနဲ႔ မိတ္ေဆြျဖစ္ခ်င္ပါတယ္။ ကြၽန္ ေတာ္တို႔ရဲ႕အနာဂတ္ဟာ ရန္ျဖစ္မႈမ်ားအေပၚ မူတည္ မွာမဟုတ္ဘဲ ခိုင္မာတဲ့ခ်ည္ေႏွာင္မႈမ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံေရး အေပၚ အေျခခံပါတယ္'လို႔ အႀကံေပးအရာရွိခ်ဳပ္က ျပန္လည္ေျဖဆိုပါတယ္။
'အိႏၵိယမွာ ခိုလႈံေနတဲ့ ရွိတ္ဟာစီနာကို တရားခံ အျဖစ္ လႊဲေျပာင္းယူဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြက ေတာင္း ဆိုေနၾကတယ္'လို႔ ယူႏြတ္က စကားဆက္ပါတယ္။ ဟာစီနာကို လူသားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ ဝတ္မႈေတြနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တရား႐ုံးမွာ စြပ္စြဲထားပါ တယ္။ လူေတြက သူ႔ကိုျပစ္ဒဏ္က်ေစခံၿပီး ႏိုင္ငံေရး မွာ ဝင္မကစား ေစခ်င္ၾကပါဘူး။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ အ ေၾကာင္းေျပာဆိုၾကတဲ့အခါ 'ကြၽန္ေတာ့္မွာ ရက္ခ်ိန္း သတ္မွတ္ခ်က္မရွိပါဘူး။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေရး ကို စည္း႐ုံးဖို႔မဟုတ္ဘဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ေဖာ္ ေဆာင္ဖို႔ ေရာက္လာတာပါ။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က လုပ္ေဆာင္ေနပါ တယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြကို ေျပာင္းလဲသင့္ သလား။ ဘယ္လိုလႊတ္ေတာ္အမ်ိဳးအစားကို ေ႐ြး ခ်ယ္မလဲ။ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳမႈ (PR) စနစ္ကို ေ႐ြးခ်ယ္သင့္ပါသလား။ ]ဒီေကာ္မရွင္ရဲ႕ ေကာက္ခ်က္ ေတြကို ႏိုင္ငံေရးပါတီအားလုံးက စစ္ေဆးၾကပါလိမ့္ မယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အသစ္ ဖြဲ႕စည္းမယ့္ အေၾကာင္း မၾကာခင္ကပဲ ေၾကညာထားၿပီး ဥကၠ႒သစ္ ကို မၾကာခင္မွာ ခန႔္အပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ကလဲ့စားေခ် ျခင္းနဲ႔ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးဆိုင္ရာ ေမးခြန္းနဲ႔ ပတ္ သက္ၿပီး အႀကံေပးအရာရွိက 'အခုခ်ိန္ထိ ႀကီးႀကီးမား မား လက္စားေခ်မႈမ်ိဳးေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ ဆိုလို တာက ႏိုင္ငံတဝန္းမွာ (ဟာစီနာရဲ႕) အဝါမီလိဂ္ ေထာက္ခံသူေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ ညတြင္းခ်င္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားတာ မဟုတ္ပါဘူး'လို႔ ေျဖဆို ပါတယ္။
'သူတို႔ထဲက အမ်ားစုဟာ လက္တုံ႔ျပန္ခံရမွာကို စိုးရိမ္လို႔ ေရွာင္ပုန္းေနၾကတယ္ေလ'လို႔ 'လာမြန္ဒါ'ျပင္သစ္သတင္းစာက စကားျဖတ္ ေျပာလိုက္တဲ့အခါ 'သူတို႔ေတြ ပုန္းမေနပါဘူး၊ ေနရာတိုင္းမွာ ရွိပါတယ္။ ဘယ္သူမဆို သူတို႔ကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ လူဦးေရရဲ႕ ၃၀% ေလာက္က အဲဒီပါတီနဲ႔ တရားဝင္ ဆက္စပ္ေနပါ တယ္၊ သူတို႔ဟာ ဇြဲနပဲႀကီးလွတဲ့ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ မ်ားျဖစ္ၿပီး အလြန္လည္း ရန္လိုၾကပါတယ္၊ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔မတူဘဲ တစ္ေနရာရာမွာ ပုန္း ေအာင္းေနရမယ့္ အမ်ိဳးအစား မဟုတ္ပါဘူး'လို႔ ဘဂၤ လားေဒ့ရွ္ ၾကားျဖတ္ယာယီအစိုးရ အႀကံေပးအရာရွိ ခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ မိုဟာမက္ယူႏြတ္က မွတ္ခ်က္ ေပးပါတယ္။
အသက္ (၈၄)ႏွစ္အ႐ြယ္ ေဒါက္တာ မိုဟာမက္ ယူႏြတ္ (Dr. Muhammad Yunus) ဟာ ႏိုင္ငံတကာသိ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသူ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္လူမႈေရး ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ ဂရမင္းဘဏ္ (Grameen Bank) ထူေထာင္မႈနဲ႔ လူထုဘဏ္လႈပ္ရွားမႈ (microfinance) ကိုေဖာ္ထုတ္သူအျဖစ္ လူသိ မ်ားပါတယ္။ စစ္တေကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ေမြးဖြား ခဲ့ၿပီး စစ္တေကာင္းတကၠသိုလ္မွာ စီးပြားေရးပညာ ပါေမာကၡအျဖစ္ သင္ၾကားပို႔ခ်ခဲ့ဖူးပါတယ္။ Ph.D. ေဘာဂေဗဒ ပါရဂူအဆင့္အထိ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ပညာသင္ယူခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလန္ႏိုင္ငံစီးပြားေရးတကၠ သိုလ္မွာ (၂၀၁၂-၂၀၁၈ ခုႏွစ္အထိ) အထိ အဓိပတိ အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ စူးစမ္းတိုးတက္မႈမ်ားနဲ႔ လူမႈ စီးပြားေရးအတန္းအစား ပိုမိုခ်ဲ႕ထြင္ေရးမွာ ႏိုင္ငံတကာဆိုင္ရာအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈျဖစ္ထြန္းေစခဲ့သူ အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံရပါတယ္။
"Dhaka Tribune., 18 November 2024,” Yunus to Le Monde: Youths may spark another revolution if they are not offered opportunities” ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ဘာသာျပန္ဆိုသည္။