တူရကီလုပ်ဒရုန်းများ တပ်ဆင်လာတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စစ်တပ်ကြောင့် အိန္ဒိယက နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်အနီး၌ မောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်များကို တပ်ဖြန့်
1792
Htay Oung (NP News) - ဒီဇင်ဘာ ၃၁
မကြာသေးမီက အိမ်နီးချင်းဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက်လှုပ်ရှားမှုကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ အိန္ဒိယ တပ်မတော်က မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်တွေကို အရှေ့ဘက်နယ်စပ်အနီး အနောက်ဘင်္ဂလားပြည် နယ်မှာ ဖြန့်ချထားလိုက်ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်စစ်တပ်က တူရကီလုပ် “ဘေရက်တာ” T82 IJAV တွေ ကို အသုံးပြုလာတဲ့ အတွက် အိန္ဒိယကလည်း နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်အနီး သူ့ရဲ့ ပြည်နယ်မှာ အစ္စရေးလုပ် Heron TP “ဟာရွန်တီပီ” နဲ့ တခြား ပြည်တွင်းဖြစ် အလိုအလျောက် ကိုယ်တိုင် အပြည့်အဝထိန်းချုပ် ပျံသန်းနိုင်တဲ့ မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်တွေကိုချထားခြင်းဖြင့် အလားတူ တုံ့ပြန်လိုက်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့အရှည်လျားဆုံးနဲ့ အရှုပ်ထွေးဆုံး နယ်စပ်တစ်လျှောက် အခုလိုစောင့်ကြည့်နေတာဟာ အိမ်နီးချင်း နှစ်နိုင်ငံအကြား ပြောင်းလဲလာတဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာထူးခြားမှုဖြစ်တယ်လို့ နယူးဒေလီ RAW ထောက် လှမ်းရေးရဲ့ သတင်းပြန်ကြားရေးတပ်ဆွယ်ဖြစ်တဲ့ “အိန္ဒိယကာကွယ်ရေးသုတေသနဌာန” က ဒီဇင်ဘာ (၂၁)ရက်မှာ ရေးသားပါတယ်။
တကယ်တော့ အိန္ဒိယနဲ့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့ ဟာ သမိုင်းကြောင်းတစ်လျှောက် လူမှုရေး-စီးပွားရေး နဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးတမ်းချင်း အလွန်နီးစပ်မှု ရှိခဲ့ပါတယ်။ အတိတ်ကာလ ဗြိတိသျှကိုလိုနီလက် အောက် အိန္ဒိယတိုက်ငယ်မှာ ဟိန္ဒူ-မွတ်စလင်နဲ့ တခြားဘာသာဝင်တွေ ရောနှောနေပါတယ်။ အရှေ့ ဘင်္ဂလားမှာ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်အများစုနေထိုင်ပြီး အနောက်ဘင်္ဂလားမှာတော့ ဟိန္ဒူအများစု နေထိုင် ပါတယ်။ “လွတ်လပ်တဲ့အိန္ဒိယဟာ မွတ်စလင်တွေအ တွက်ဖြစ်မလား ဟိန္ဒူတွေအတွက်ဖြစ်မလား” ဆိုတဲ့ အိန္ဒိယဘုရင်ခံချုပ် အားလ်မောင့်ဘက်တန်ရဲ့ စကား တစ်ခွန်းနဲ့ပဲ ဟိန္ဒူနဲ့မွတ်စလင်အကြား သွေး ကွဲကုန်ကြပါတယ်။(၁၉၄၇)ခုနှစ် ရက်ဒ်ကလစ်ကော်မရှင်ရဲ့ ဘာသာရေးအရ နယ်မြေပိုင်းခြားမှုများ နဲ့ အတူ လူ အုပ်စုလိုက် ရွှေ့ပြောင်းတာတွေဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ဘာသာရေးအဓိကရုဏ်းတွေမှာ လူပေါင်း (၂)သန်း ခန့် သေဆုံး၊ (၁၄)သန်းခန့် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရပြီး နောက် မွတ်စလင်အများစု ပါကစ္စတန်နဲ့ ဟိန္ဒူ အများစု အိန္ဒိယ အဖြစ် သီးခြားစီ တရားဝင်လွတ်လပ်ရေး ရယူခဲ့ကြပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကတော့ အရှေ့ပါကစ္စတန် အဖြစ် အလယ်မှာအိန္ဒိယတစ်ခုလုံးခြားပြီး မိုင် (၈၀ဝ)မျှဝေးကွာတဲ့ အနောက် ပါကစ္စ တန်နဲ့ပေါင်းကာ တစ်နိုင်ငံတည်းအဖြစ် ထူးဆန်းစွာတည်ရှိခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယနဲ့ပါကစ္စတန်ကြား ကက်ရှ် မီးယားနယ်မြေပိုင် ဆိုင်မှုအငြင်းပွားခြင်းခြင်းအပါအဝင် (၃)ကြိမ်တိုင် အတိအလင်းစစ်ခင်းခဲ့ဖူးပြီး နှစ်နိုင်ငံအကြား အပြန်အလှန် ရန်စောင်နေကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ချိန်က အေးအတူ ပူအမျှ အေးချမ်းစွာ အတူနေထိုင်ခဲ့ကြဖူးတဲ့ နျူကလီယား (၂)နိုင်ငံအကြား နယ်စပ်တစ်လျှောက် ကမ္ဘာ့အင်အားအများဆုံး စစ်သားအရေအတွက်ကို ဖြန့်ချထားကြပါတယ်။ အရှေ့ပါကစ္စတန်ရဲ့ (၁၉၇၁)ခုနှစ် သီးခြားခွဲထွက်မှု “ဘင်္ဂလားတော်လှန်ရေး” မှာ အိန္ဒိယကဝင်ရောက်ကူညီရင်း တတိယအကြိမ် မြောက် အိန္ဒိယ-ပါကစ္စတန်စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ထွန်းပေါ်လာတဲ့နိုင်ငံသစ် “ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်” ဟာ အိန္ဒိယနဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးနဲ့ဆက်စပ် နေတယ်လို့ပြောရပါလိမ့်မယ်။ နှစ်နိုင်ငံအကြားရင်းနှီး မှုဟာ ရှိတ်ဟာစီနာရဲ့ အန်ဝါမီလိဂ်အစိုးရလက်ထက် မှာ အနီးကပ်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အနေနဲ့လည်း ပါကစ္စတန်နဲ့ ပိုမို ဝေးကွာခဲ့ပါတယ်။ (၂၀၂၄)ခုနှစ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ ရှိတ်ဟာစီနာနဲ့ အန်ဝါမီလိဂ် အစိုးရ နုတ်ထွက်ပြီး ကြားဖြတ်အစိုးရဖွဲ့စည်းပေးရေး နိုင်ငံရေးပါတီတွေရဲ့ တောင်းဆိုဆန္ဒပြမှုတွေဟာ အလုပ် အကိုင်ခွဲ တမ်းသတ်မှတ်ချက်ကိုကန့်ကွက်တဲ့ ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုနဲ့ပေါင်းစပ်ပြီး နိုင်ငံအနှံ့ လူထုအုံ ကြွမှုအသွင် ကူးပြောင်းသွားခဲ့ပါတယ်။ ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ အန်ဝါမီလိဂ် လက်ရုံးအဖွဲ့အစည်းတွေက အင်အား သုံးဖြိုခွဲတာ၊ ဇူလိုင်အကြမ်းဖက်ရုန်းရင်းဆန်ခတ်မှုတွေမှာ လူပေါင်း (၆၅၀)မှ (၁၀ဝဝ)ခန့်အထိသေဆုံးပြီး နောက် ဩဂုတ် လ(၅)ရက်မှာ ဝန်ကြီးချုပ် ရှိတ်ဟာစီနာက တိုင်းပြည် မှထွက်ခွာသွားပါတယ်။
အန်ဝါမီလိဂ်အစိုးရပြိုလဲခြင်း
မိုဟာမက်ယူနွတ်ဦးဆောင်တဲ့ ကြားဖြတ် အစိုးရ အာဏာရရှိလာပြီးနောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အတွင်းမှာ အိန္ဒိယဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ဗြောင် ကျကျဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။ အစ္စလာမ်မာဘတ်နဲ့ တရားဝင်ကုန်သွယ်မှုကို ပြန်လည်စတင်ခဲ့တဲ့အပြင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်စစ်တပ်ကို ပါကစ္စတန်က ထောက်ပံ့ ကူညီနေကြောင်း သတင်းတွေလည်းထွက်ပေါ်ခဲ့ပါ တယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် မွတ်စလင်သဘောထား တင်း မာသူတို့က ပြည်တွင်း ဟိန္ဒူနဲ့ ဘာသာရေးလူနည်း စုတို့ရဲ့ ဝတ်ပြုရာနေရာတွေ၊ ဘာသာရေး အဆောက် အအုံ တွေကို လက်သရမ်းဖျက်ဆီးတာတွေ၊ နေအိမ်အ ဆောက်အအုံတွေကို မီးတင်ရှို့တာတွေဖြစ်ပေါ် နေပြီး ဟိန္ဒူတို့ရဲ့ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြပွဲတွေ၊ ဘာသာရေးအဓိက ရုဏ်းတွေနဲ့ မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေပါတယ်။
မကြာသေးမီက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် တပ်မတော်ဟာ နိုင်ငံတကာစစ်ဆင်ရေးတွေမှာ နာမည်ကြီးနေတဲ့ တူရကီလုပ်ဒရုန်းတွေကို ဝယ်ယူခဲ့ပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့ “ညီအစ်မခုနစ်ဖော်” လို့လူသိများတဲ့ အရှေ့မြောက် ဘက် ဝေးလံခေါင်ဖျားပြည်နယ်(၇)ခုတို့ဟာ (ဘူတန် နဲ့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အကြား) “ကြက်လည်ပင်း” လို့ခေါ် တဲ့ “ဆီလီဂူရီစင်္ကြံ” နဲ့သာ ကုန်းလမ်းဆက်သွယ်နိုင်ပါ တယ်။ အဲဒီပြည်နယ်တွေမှာလည်း ခွဲထွက်ရေး သူပုန်တွေ၊ လူမျိုးရေးအဓိကရုဏ်းတွေနဲ့ လုံခြုံရေးတင်းမာ နေပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ (၁၆၈ )မိုင်ခန့်သာ နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေပြီး ကျန်မိုင်ပေါင်း (၂၅၀ဝ)ကျော်ကို အိန္ဒိယနဲ့ မျှဝေပိုင်ဆိုင်ပါ တယ်။ ရှိတ်ဟာစီနာအလွန် နှစ်နိုင်ငံအကြား ဆက်ဆံရေးဝေးကွာလာတာနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်စစ်တပ် ရဲ့ ခြေလှမ်းတွေကြောင့် အိန္ဒိယက နယ်စပ်အနီး အနောက်ဘင်္ဂလားပြည်နယ်မှာ အခုလိုဒရုန်းတွေကို ဖြန့်ချ ပြီး စောင့်ကြည့်လာကြောင်းတွေ့ရှိရပါတယ်။ ကင်းထောက်တာ၊ အချက်အလက်ထောက်လှမ်းတာ၊ ပစ်မှတ်ရှာဖွေတာအပြင် လိုအပ်သလို လက်နက်တပ် ဆင်နိုင်တယ်လို့သိရှိရတဲ့ အဲဒီမောင်းသူမဲ့လေယာဉ် တွေဟာ နယ်စပ်အနီး ရွေ့လျားလာတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို ကင်းထောက်တာ၊ အချက်အလက်ထောက် လှမ်းတာတို့နဲ့တုံ့ပြန်နိုင်ပါတယ်။
နှစ်နိုင်ငံစလုံးက နယ်စပ်အနီး အဆင့်မြင့် ဒရုန်းများကိုအသုံးပြုလာခြင်းဟာ တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက် အပြန်အလှန်စောင့်ကြည့်ရေး အရှိန်တိုးမြင့်လာတယ်လို့ အဓိပ္ပာယ်ထွက်နေပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ လူခိုးဝင်မှုတွေ၊ မှောင်ခိုကုန်ကူးတာအပါအဝင် ဥပဒေမဲ့ နယ်စပ်လှုပ်ရှားမှုတွေကို စောင့်ကြည့်ဖို့အတွက် သာမန်ထက်အနည်းငယ်ပိုမိုတဲ့ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်ပဲလို့ အိန္ဒိယကဆိုပါတယ်။ တခြားတစ်ဖက်မှာတော့ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာမြောက်ပိုင်း မဟာဗျူဟာမြောက် ဒေသအတွင်း ပထဝီနိုင်ငံရေးကစားနေသူတွေအတွက် ရှိတ်ဟာစီနာအလွန် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ အရေးပါ တဲ့ဖြစ်စဉ်တွေ ပေါ်ပေါက်လျက်ရှိကြောင်း ပြသရာ ရောက်ရှိပါတယ်။ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာစိန်ခေါ်မှုတွေကို တုံ့ပြန်ရာမှာ အိန္ဒိယရဲ့အဆင်သင့်ဖြစ်မှုနဲ့ စစ်စွမ်း ရည်ကိုလည်း ဖော်ပြနေပါတယ်။ ရှိတ်ဟာစီနာအလွန် ယူနွတ်အစိုးရလက်ထက် ဒါကာနဲ့ နယူးဒေလီတို့ အကြား ပျက်ပြားလာတဲ့ ဆက်ဆံရေးအခြေအနေတွေအကြောင်း နှစ်နိုင်ငံလုံးက လူသိရှင်ကြား သတင်း ထုတ်ပြန်ခြင်းမပြုပေ မယ့် အခုလို စစ်ရေးအသွင်ဆောင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေက တင်းမာမှုတွေကို တိုးပွား လာစေတာ ဒါမှမဟုတ် နှစ်ဖက်အသီးသီးတို့ရဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာစိုးရိမ်မှုတွေကို သံတမန်ရေးရာ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှု တွေထံ တွန်းပို့လာဖွယ်ရှိပါတယ်။
အိန္ဒိယရဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေ အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယနယ်ခြားလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ (BSF) အနေနဲ့ ကတော့ တန်ပြန်ဒရုန်းစစ်ဆင်ရေးတွေကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ ဒရုန်းတားဆီး ရေးစနစ်တွေကို ဖြန့်ကြက်ချထားတာ၊ ထောက်လှမ်းရေး ရေဒါစွမ်းရည်တွေကို မြှင့်တင်ပေးတာ ဒါမှမ ဟုတ် ထိုးစစ်ဆင်မှုတွေအတွက် ဒရုန်းတွေကို သုံးပြုတာတို့ ပါဝင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ (၅၃) နှစ်ကြာ ပြီးနောက် ပါကစ္စတန်စစ်တပ် ဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ ဆက်ဆံရေး ပြန်လည်ထူထောင်နေ ပုံရပါ တယ်။ မကြာသေးမီက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ပါကစ္စတန်ပူးတွဲ စစ်ဦးစီး ချုပ်များ ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတစ်ဦးအပါအဝင် အကြီးတန်းစစ်ဘက်အရာရှိတွေ လာရောက် လည်ပတ်ဖွယ်ရှိကြောင်း သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ခြေ ကျင်နဲ့နည်းဗျူဟာဆိုင်ရာ သင်တန်းကျောင်းနဲ့ တပ်မတော် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုဌာနတွေကို သွားရောက်လေ့လာခြင်းအပြင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တပ်မတော် စစ်ကောလိပ်မှ လူငယ်အရာရှိတွေကို မိန့်ခွန်းပြောကြားဖို့အထိ အစီအစဉ်ရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ပါကစ္စတန်ရဲ့အဆို ပြုချက်ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က လက်ခံပေမယ့် ခရီးစဉ်အတွက် ရက်အတိအကျကိုတော့ အတည်မပြုသေးပါဘူး။
ရှိတ်ဟာစီနာ ရာထူးမှဖယ်ရှားခံရပြီး မိုဟာမက်ယူနွတ် ခေါင်းဆောင်အဖြစ် တာဝန်ယူချိန်မှစပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ ပါကစ္စတန်နဲ့ ဆက်ဆံရေးကို တိုး မြှင့်လာခဲ့ပါတယ်။ (၂၀၂၂) ခုနှစ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ဟာ စီနာအစိုးရဟာ ပါကစ္စတန်စစ်သင်္ဘောကို စစ်တ ကောင်းဆိပ်ကမ်း ဆိုက်ကပ်ခွင့်ငြင်းပယ်ခဲ့ပေမယ့် မကြာသေးမီကသတင်းတွေအရ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်မှာ ပါကစ္စတန်ရေတပ်နဲ့ ပူးတွဲရေတပ်စစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုပြုလုပ်ဖို့အစီအစဉ်တွေကို ဖော်ပြလာပါ တယ်။ ဒါ့ပြင် ဖေဖော်ဝါရီ (၇)ရက်မှ (၁၁)ရက်အထိ ကျင်းပမယ့် AMAN 2025 နိုင်ငံစုံ ရေတပ်လေ့ ကျင့်မှုမှာ ပါကစ္စတန်ပါဝင်လာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါ တယ်။ ယူနွတ်အစိုးရဟာ ပါကစ္စတန်ရဲ့ အကြံပြုချက်တွေအတိုင်း လိုက်လုပ်နေပုံရပါတယ်။ အစ္စလာမာ ဘတ်နဲ့ဒါကာအကြား တိုက်ရိုက်လေကြောင်းခရီးစဉ် တွေပြန်လည်စတင်ခဲ့ပြီး ဗီဇာဖြေလျှော့ပေးမယ့် အစီအစဉ်ကိုလည်း ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ စစ်တကောင်း ဆိပ်ကမ်းမှာ ပါကစ္စတန်သင်္ဘောများ စစ်ဆေးခံ ရမှုတွေကိုပယ်ဖျက်ထားပြီး ဇန်နဝါရီလမှာကျင်းပမယ့် ကုန်သွယ်မှုပြပွဲမှာ ပါကစ္စတန်တက်ရောက်ဖို့ကို လည်း ဖိတ်ကြားထားပါတယ်။ ဒါကာနဲ့ အစ္စလာမ်မာဘတ်အကြား ပိုမိုနီး ကပ်လာတာဟာ ရှိတ်ဟာစီနာ လက်ထက် ပါကစ္စတန် ထောက်လှမ်းရေးနဲ့ဆက်သွယ်တာကြောင့် မတရား အသင်းကြေညာခံရပြီး ယခုယူနွတ်အစိုးရ ဘာသာရေးအကြံပေးအရာရှိတွေအဖြစ် တာဝန်ယူနေသူ အစ္စလာမ်သဘောထား တင်းမာသူတို့ရဲ့ အိန္ဒိယဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ပိုမို လက်ရဲဇက်ရဲ ဖြစ်လာစေလိမ့်မယ်လို့ ကာကွယ်ရေး ကျွမ်းကျင်သူတွေက သတိပေးထားပါတယ်။
zawgyi version
တူရကီလုပ္ဒ႐ုန္းမ်ား တပ္ဆင္လာတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စစ္တပ္ေၾကာင့္ အိႏၵိယက ႏွစ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္ အနီး၌ ေမာင္းသူမဲ့ ေလယာဥ္မ်ားကို တပ္ျဖန႔္
Htay Oung (NP News) - ဒီဇင္ဘာ ၃၁
မၾကာေသးမီက အိမ္နီးခ်င္းဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္လႈပ္ရွားမႈကို တုံ႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ အိႏၵိယ တပ္မေတာ္က ေမာင္းသူမဲ့ေလယာဥ္ေတြကို အေရွ႕ဘက္နယ္စပ္အနီး အေနာက္ဘဂၤလားျပည္ နယ္မွာ ျဖန႔္ခ်ထားလိုက္ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္စစ္တပ္က တူရကီလုပ္ “ေဘရက္တာ” T82 IJAV ေတြ ကို အသုံးျပဳလာတဲ့ အတြက္ အိႏၵိယကလည္း ႏွစ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္အနီး သူ႔ရဲ႕ ျပည္နယ္မွာ အစၥေရးလုပ္ Heron TP “ဟာ႐ြန္တီပီ” နဲ႔ တျခား ျပည္တြင္းျဖစ္ အလိုအေလ်ာက္ ကိုယ္တိုင္ အျပည့္အဝထိန္းခ်ဳပ္ ပ်ံသန္းႏိုင္တဲ့ ေမာင္းသူမဲ့ေလယာဥ္ေတြကိုခ်ထားျခင္းျဖင့္ အလားတူ တုံ႔ျပန္လိုက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။
ကမာၻ႔အရွည္လ်ားဆုံးနဲ႔ အရႈပ္ေထြးဆုံး နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ အခုလိုေစာင့္ၾကည့္ေနတာဟာ အိမ္နီးခ်င္း ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ေျပာင္းလဲလာတဲ့ လုံၿခဳံေရးဆိုင္ရာထူးျခားမႈျဖစ္တယ္လို႔ နယူးေဒလီ RAW ေထာက္ လွမ္းေရးရဲ႕ သတင္းျပန္ၾကားေရးတပ္ဆြယ္ျဖစ္တဲ့ “အိႏၵိယကာကြယ္ေရးသုေတသနဌာန” က ဒီဇင္ဘာ (၂၁)ရက္မွာ ေရးသားပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ အိႏၵိယနဲ႔ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တို႔ ဟာ သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ လူမႈေရး-စီးပြားေရး နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထုံးတမ္းခ်င္း အလြန္နီးစပ္မႈ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အတိတ္ကာလ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီလက္ ေအာက္ အိႏၵိယတိုက္ငယ္မွာ ဟိႏၵဴ-မြတ္စလင္နဲ႔ တျခားဘာသာဝင္ေတြ ေရာေႏွာေနပါတယ္။ အေရွ႕ ဘဂၤလားမွာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္အမ်ားစုေနထိုင္ၿပီး အေနာက္ဘဂၤလားမွာေတာ့ ဟိႏၵဴအမ်ားစု ေနထိုင္ ပါတယ္။ “လြတ္လပ္တဲ့အိႏၵိယဟာ မြတ္စလင္ေတြအ တြက္ျဖစ္မလား ဟိႏၵဴေတြအတြက္ျဖစ္မလား” ဆိုတဲ့ အိႏၵိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ အားလ္ေမာင့္ဘက္တန္ရဲ႕ စကား တစ္ခြန္းနဲ႔ပဲ ဟိႏၵဴနဲ႔မြတ္စလင္အၾကား ေသြး ကြဲကုန္ၾကပါတယ္။(၁၉၄၇)ခုႏွစ္ ရက္ဒ္ကလစ္ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဘာသာေရးအရ နယ္ေျမပိုင္းျခားမႈမ်ား နဲ႔ အတူ လူ အုပ္စုလိုက္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းတာေတြျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဘာသာေရးအဓိက႐ုဏ္းေတြမွာ လူေပါင္း (၂)သန္း ခန႔္ ေသဆုံး၊ (၁၄)သန္းခန႔္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရၿပီး ေနာက္ မြတ္စလင္အမ်ားစု ပါကစၥတန္နဲ႔ ဟိႏၵဴ အမ်ားစု အိႏၵိယ အျဖစ္ သီးျခားစီ တရားဝင္လြတ္လပ္ေရး ရယူခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကေတာ့ အေရွ႕ပါကစၥတန္ အျဖစ္ အလယ္မွာအိႏၵိယတစ္ခုလုံးျခားၿပီး မိုင္ (၈၀ဝ)မွ်ေဝးကြာတဲ့ အေနာက္ ပါကစၥ တန္နဲ႔ေပါင္းကာ တစ္ႏိုင္ငံတည္းအျဖစ္ ထူးဆန္းစြာတည္ရွိခဲ့ပါတယ္။ အိႏၵိယနဲ႔ပါကစၥတန္ၾကား ကက္ရွ္ မီးယားနယ္ေျမပိုင္ ဆိုင္မႈအျငင္းပြားျခင္းျခင္းအပါအဝင္ (၃)ႀကိမ္တိုင္ အတိအလင္းစစ္ခင္းခဲ့ဖူးၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား အျပန္အလွန္ ရန္ေစာင္ေနၾကဆဲျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္က ေအးအတူ ပူအမွ် ေအးခ်မ္းစြာ အတူေနထိုင္ခဲ့ၾကဖူးတဲ့ န်ဴကလီယား (၂)ႏိုင္ငံအၾကား နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ ကမာၻ႔အင္အားအမ်ားဆုံး စစ္သားအေရအတြက္ကို ျဖန႔္ခ်ထားၾကပါတယ္။ အေရွ႕ပါကစၥတန္ရဲ႕ (၁၉၇၁)ခုႏွစ္ သီးျခားခြဲထြက္မႈ “ဘဂၤလားေတာ္လွန္ေရး” မွာ အိႏၵိယကဝင္ေရာက္ကူညီရင္း တတိယအႀကိမ္ ေျမာက္ အိႏၵိယ-ပါကစၥတန္စစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထြန္းေပၚလာတဲ့ႏိုင္ငံသစ္ “ဘဂၤလားေဒ့ရွ္” ဟာ အိႏၵိယနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရးနဲ႔ဆက္စပ္ ေနတယ္လို႔ေျပာရပါလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားရင္းႏွီး မႈဟာ ရွိတ္ဟာစီနာရဲ႕ အန္ဝါမီလိဂ္အစိုးရလက္ထက္ မွာ အနီးကပ္ဆုံးျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အေနနဲ႔လည္း ပါကစၥတန္နဲ႔ ပိုမို ေဝးကြာခဲ့ပါတယ္။ (၂၀၂၄)ခုႏွစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီ ရွိတ္ဟာစီနာနဲ႔ အန္ဝါမီလိဂ္ အစိုးရ ႏုတ္ထြက္ၿပီး ၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႕စည္းေပးေရး ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြရဲ႕ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပမႈေတြဟာ အလုပ္ အကိုင္ခြဲ တမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ကိုကန႔္ကြက္တဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ေပါင္းစပ္ၿပီး ႏိုင္ငံအႏွံ႔ လူထုအုံ ႂကြမႈအသြင္ ကူးေျပာင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕နဲ႔ အန္ဝါမီလိဂ္ လက္႐ုံးအဖြဲ႕အစည္းေတြက အင္အား သုံးၿဖိဳခြဲတာ၊ ဇူလိုင္အၾကမ္းဖက္႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္မႈေတြမွာ လူေပါင္း (၆၅၀)မွ (၁၀ဝဝ)ခန႔္အထိေသဆုံးၿပီး ေနာက္ ဩဂုတ္ လ(၅)ရက္မွာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ဟာစီနာက တိုင္းျပည္ မွထြက္ခြာသြားပါတယ္။
အန္ဝါမီလိဂ္အစိုးရၿပိဳလဲျခင္း
မိုဟာမက္ယူႏြတ္ဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ အာဏာရရွိလာၿပီးေနာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ အတြင္းမွာ အိႏၵိယဆန႔္က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ ေျဗာင္ က်က်ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ အစၥလာမ္မာဘတ္နဲ႔ တရားဝင္ကုန္သြယ္မႈကို ျပန္လည္စတင္ခဲ့တဲ့အျပင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္စစ္တပ္ကို ပါကစၥတန္က ေထာက္ပံ့ ကူညီေနေၾကာင္း သတင္းေတြလည္းထြက္ေပၚခဲ့ပါ တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မြတ္စလင္သေဘာထား တင္း မာသူတို႔က ျပည္တြင္း ဟိႏၵဴနဲ႔ ဘာသာေရးလူနည္း စုတို႔ရဲ႕ ဝတ္ျပဳရာေနရာေတြ၊ ဘာသာေရး အေဆာက္ အအုံ ေတြကို လက္သရမ္းဖ်က္ဆီးတာေတြ၊ ေနအိမ္အ ေဆာက္အအုံေတြကို မီးတင္ရႈိ႕တာေတြျဖစ္ေပၚ ေနၿပီး ဟိႏၵဴတို႔ရဲ႕ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပပြဲေတြ၊ ဘာသာေရးအဓိက ႐ုဏ္းေတြနဲ႔ မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ေနပါတယ္။
မၾကာေသးမီက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ တပ္မေတာ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာစစ္ဆင္ေရးေတြမွာ နာမည္ႀကီးေနတဲ့ တူရကီလုပ္ဒ႐ုန္းေတြကို ဝယ္ယူခဲ့ပါတယ္။ အိႏၵိယရဲ႕ “ညီအစ္မခုနစ္ေဖာ္” လို႔လူသိမ်ားတဲ့ အေရွ႕ေျမာက္ ဘက္ ေဝးလံေခါင္ဖ်ားျပည္နယ္(၇)ခုတို႔ဟာ (ဘူတန္ နဲ႔ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အၾကား) “ၾကက္လည္ပင္း” လို႔ေခၚ တဲ့ “ဆီလီဂူရီစႀကႍ” နဲ႔သာ ကုန္းလမ္းဆက္သြယ္ႏိုင္ပါ တယ္။ အဲဒီျပည္နယ္ေတြမွာလည္း ခြဲထြက္ေရး သူပုန္ေတြ၊ လူမ်ိဳးေရးအဓိက႐ုဏ္းေတြနဲ႔ လုံၿခဳံေရးတင္းမာ ေနပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ (၁၆၈ )မိုင္ခန႔္သာ နယ္နိမိတ္ခ်င္းထိစပ္ေနၿပီး က်န္မိုင္ေပါင္း (၂၅၀ဝ)ေက်ာ္ကို အိႏၵိယနဲ႔ မွ်ေဝပိုင္ဆိုင္ပါ တယ္။ ရွိတ္ဟာစီနာအလြန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ဆက္ဆံေရးေဝးကြာလာတာနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္စစ္တပ္ ရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြေၾကာင့္ အိႏၵိယက နယ္စပ္အနီး အေနာက္ဘဂၤလားျပည္နယ္မွာ အခုလိုဒ႐ုန္းေတြကို ျဖန႔္ခ် ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္လာေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ကင္းေထာက္တာ၊ အခ်က္အလက္ေထာက္လွမ္းတာ၊ ပစ္မွတ္ရွာေဖြတာအျပင္ လိုအပ္သလို လက္နက္တပ္ ဆင္ႏိုင္တယ္လို႔သိရွိရတဲ့ အဲဒီေမာင္းသူမဲ့ေလယာဥ္ ေတြဟာ နယ္စပ္အနီး ေ႐ြ႕လ်ားလာတဲ့ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြကို ကင္းေထာက္တာ၊ အခ်က္အလက္ေထာက္ လွမ္းတာတို႔နဲ႔တုံ႔ျပန္ႏိုင္ပါတယ္။
ႏွစ္ႏိုင္ငံစလုံးက နယ္စပ္အနီး အဆင့္ျမင့္ ဒ႐ုန္းမ်ားကိုအသုံးျပဳလာျခင္းဟာ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ အျပန္အလွန္ေစာင့္ၾကည့္ေရး အရွိန္တိုးျမင့္လာတယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ထြက္ေနပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ လူခိုးဝင္မႈေတြ၊ ေမွာင္ခိုကုန္ကူးတာအပါအဝင္ ဥပေဒမဲ့ နယ္စပ္လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔အတြက္ သာမန္ထက္အနည္းငယ္ပိုမိုတဲ့ လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ပဲလို႔ အိႏၵိယကဆိုပါတယ္။ တျခားတစ္ဖက္မွာေတာ့ အိႏၵိယသမုဒၵရာေျမာက္ပိုင္း မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ေဒသအတြင္း ပထဝီႏိုင္ငံေရးကစားေနသူေတြအတြက္ ရွိတ္ဟာစီနာအလြန္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ အေရးပါ တဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြ ေပၚေပါက္လ်က္ရွိေၾကာင္း ျပသရာ ေရာက္ရွိပါတယ္။ လုံၿခဳံေရးဆိုင္ရာစိန္ေခၚမႈေတြကို တုံ႔ျပန္ရာမွာ အိႏၵိယရဲ႕အဆင္သင့္ျဖစ္မႈနဲ႔ စစ္စြမ္း ရည္ကိုလည္း ေဖာ္ျပေနပါတယ္။ ရွိတ္ဟာစီနာအလြန္ ယူႏြတ္အစိုးရလက္ထက္ ဒါကာနဲ႔ နယူးေဒလီတို႔ အၾကား ပ်က္ျပားလာတဲ့ ဆက္ဆံေရးအေျခအေနေတြအေၾကာင္း ႏွစ္ႏိုင္ငံလုံးက လူသိရွင္ၾကား သတင္း ထုတ္ျပန္ျခင္းမျပဳေပ မယ့္ အခုလို စစ္ေရးအသြင္ေဆာင္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြက တင္းမာမႈေတြကို တိုးပြား လာေစတာ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ဖက္အသီးသီးတို႔ရဲ႕ လုံၿခဳံေရးဆိုင္ရာစိုးရိမ္မႈေတြကို သံတမန္ေရးရာ ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္းမႈ ေတြထံ တြန္းပို႔လာဖြယ္ရွိပါတယ္။
အိႏၵိယရဲ႕ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြ အထူးသျဖင့္ အိႏၵိယနယ္ျခားလုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ (BSF) အေနနဲ႔ ကေတာ့ တန္ျပန္ဒ႐ုန္းစစ္ဆင္ေရးေတြကို အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ ေဆာင္႐ြက္ဖြယ္ရွိေနပါတယ္။ ဒ႐ုန္းတားဆီး ေရးစနစ္ေတြကို ျဖန႔္ၾကက္ခ်ထားတာ၊ ေထာက္လွမ္းေရး ေရဒါစြမ္းရည္ေတြကို ျမႇင့္တင္ေပးတာ ဒါမွမ ဟုတ္ ထိုးစစ္ဆင္မႈေတြအတြက္ ဒ႐ုန္းေတြကို သုံးျပဳတာတို႔ ပါဝင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ (၅၃) ႏွစ္ၾကာ ၿပီးေနာက္ ပါကစၥတန္စစ္တပ္ ဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ထူေထာင္ေန ပုံရပါ တယ္။ မၾကာေသးမီက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံကို ပါကစၥတန္ပူးတြဲ စစ္ဦးစီး ခ်ဳပ္မ်ား ေကာ္မတီဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတစ္ဦးအပါအဝင္ အႀကီးတန္းစစ္ဘက္အရာရွိေတြ လာေရာက္ လည္ပတ္ဖြယ္ရွိေၾကာင္း သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ေျခ က်င္နဲ႔နည္းဗ်ဴဟာဆိုင္ရာ သင္တန္းေက်ာင္းနဲ႔ တပ္မေတာ္ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈဌာနေတြကို သြားေရာက္ေလ့လာျခင္းအျပင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တပ္မေတာ္ စစ္ေကာလိပ္မွ လူငယ္အရာရွိေတြကို မိန႔္ခြန္းေျပာၾကားဖို႔အထိ အစီအစဥ္ရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ပါကစၥတန္ရဲ႕အဆို ျပဳခ်က္ကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က လက္ခံေပမယ့္ ခရီးစဥ္အတြက္ ရက္အတိအက်ကိုေတာ့ အတည္မျပဳေသးပါဘူး။
ရွိတ္ဟာစီနာ ရာထူးမွဖယ္ရွားခံရၿပီး မိုဟာမက္ယူႏြတ္ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ တာဝန္ယူခ်ိန္မွစၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ ပါကစၥတန္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို တိုး ျမႇင့္လာခဲ့ပါတယ္။ (၂၀၂၂) ခုႏွစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဟာ စီနာအစိုးရဟာ ပါကစၥတန္စစ္သေဘၤာကို စစ္တ ေကာင္းဆိပ္ကမ္း ဆိုက္ကပ္ခြင့္ျငင္းပယ္ခဲ့ေပမယ့္ မၾကာေသးမီကသတင္းေတြအရ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွာ ပါကစၥတန္ေရတပ္နဲ႔ ပူးတြဲေရတပ္စစ္ေရး ေလ့က်င့္မႈျပဳလုပ္ဖို႔အစီအစဥ္ေတြကို ေဖာ္ျပလာပါ တယ္။ ဒါ့ျပင္ ေဖေဖာ္ဝါရီ (၇)ရက္မွ (၁၁)ရက္အထိ က်င္းပမယ့္ AMAN 2025 ႏိုင္ငံစုံ ေရတပ္ေလ့ က်င့္မႈမွာ ပါကစၥတန္ပါဝင္လာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါ တယ္။ ယူႏြတ္အစိုးရဟာ ပါကစၥတန္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြအတိုင္း လိုက္လုပ္ေနပုံရပါတယ္။ အစၥလာမာ ဘတ္နဲ႔ဒါကာအၾကား တိုက္႐ိုက္ေလေၾကာင္းခရီးစဥ္ ေတြျပန္လည္စတင္ခဲ့ၿပီး ဗီဇာေျဖေလွ်ာ့ေပးမယ့္ အစီအစဥ္ကိုလည္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ စစ္တေကာင္း ဆိပ္ကမ္းမွာ ပါကစၥတန္သေဘၤာမ်ား စစ္ေဆးခံ ရမႈေတြကိုပယ္ဖ်က္ထားၿပီး ဇန္နဝါရီလမွာက်င္းပမယ့္ ကုန္သြယ္မႈျပပြဲမွာ ပါကစၥတန္တက္ေရာက္ဖို႔ကို လည္း ဖိတ္ၾကားထားပါတယ္။ ဒါကာနဲ႔ အစၥလာမ္မာဘတ္အၾကား ပိုမိုနီး ကပ္လာတာဟာ ရွိတ္ဟာစီနာ လက္ထက္ ပါကစၥတန္ ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ဆက္သြယ္တာေၾကာင့္ မတရား အသင္းေၾကညာခံရၿပီး ယခုယူႏြတ္အစိုးရ ဘာသာေရးအႀကံေပးအရာရွိေတြအျဖစ္ တာဝန္ယူေနသူ အစၥလာမ္သေဘာထား တင္းမာသူတို႔ရဲ႕ အိႏၵိယဆန႔္က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြကို ပိုမို လက္ရဲဇက္ရဲ ျဖစ္လာေစလိမ့္မယ္လို႔ ကာကြယ္ေရး ကြၽမ္းက်င္သူေတြက သတိေပးထားပါတယ္။