ဆီးရီယားထက် ပိုမိုရှုတ်ထွေး ပြင်းထန် မည့် မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-အိန္ဒိယ တြိဂံဒေသ
731
Htay Oung (NP News) - အောက်တိုဘာ ၅
မိုဟာမက် ယူနွတ်ဦးဆောင်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ယာယီအစိုးရဟာ နိုင်ငံရဲ့ သံအမတ်ကြီး ၅-ဦးကို ဒါကာသို့ ပြန်လာရန် ကြာသပတေး (အောက်တိုဘာ ၃ ရက်) နေ့မှာ ခေါ်ယူလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီ သံအမတ်ကြီး ၅ ဦးမှာ အိန္ဒိယ၊ သြစတြေးလျ၊ ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ပေါ်တူဂီနဲ့ ကုလသမဂ္ဂတို့မှဖြစ်ကြောင်း သိရှိရတယ်လို့ အမေရိကန် နယူးဂျာစီ အခြေစိုက် CNBC သတင်းဌာနက အောက်တိုဘာလ ၅ ရက်မှာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
အဆိုပါ သံအမတ်ကြီးများအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့တာဝန်များကို အမြန်ဆုံးလွှဲပြောင်းပေးပြီး ဒါကာသို့ ပြန်လာရန် ညွှန်ကြားလိုက်ကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်လျက် ရှိပါတယ်။
သံတမန်တွေကို ပြန်ခေါ်ရခြင်းမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် မဟာမင်းကြီး “မူစတာဖာ ရာမန်” ကို ဒါကာရှိ နိုင်ငံခြားရေးဌာနမှာ တာဝန်ပေးဖို့ အစိုးရရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအရ ဖြစ်တယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက နယူးဒေလီ PTI သတင်းဌာနကို ပြောပြပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒမှာ ဟာစီနာလက်ထက်နဲ့မတူ အပြောင်းအလဲဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းကြောင်း အိန္ဒိယသတင်းစာများက ရေးသားကြတယ်။
အခုအဖြစ်အပျက်ဟာ ဗြိတိန်နိုင်ငံဆိုင်ရာဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သံအမတ်ကြီးကို ဒါကာသို့ပြန်လာရန် ခေါ်ယူအပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လ ၅ ရက် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှိတ်ဟာစီနာတိုင်းပြည်မှ ထွက်ခွာသွားပြီးနောက် မိုဟာမက် ယူနွတ်ဦးဆောင်တဲ့ယာယီအစိုးရက အမေရိကန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်သံအမတ်ကြီးကို ပြန်လည် ခေါ်ယူခဲ့ပါ တယ်။ အဲဒီတုန်းက အမေရိကန်ရောက်သံအမတ်ကြီးနဲ့အတူ ရုရှား၊ ဂျာမနီ၊ ဂျပန်၊ ယူအေအီး၊ ဆော်ဒီအာရေး ဗီးယားနဲ့ မော်လဒိုက်နိုင်ငံဆိုင်ရာဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် မဟာမင်းကြီးရုံးအကြီးအကဲတို့ကို ဒါကာသို့ အမြန်ပြန်လာရန် ခေါ်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
အဆိုပါသံတမန်အများအပြားတို့ဟာ သံတမန်ဟောင်းများ (သို့မဟုတ်) အငြိမ်းစားယူပြီးသူများ၊ ပြည်ပမှာ တာဝန် ထမ်းဆောင်ရန် ခန့်အပ်ထားတဲ့ အရပ်ဘက်နဲ့ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အရာရှိများဖြစ်ကြပါတယ်။
ဒါကာ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနကတော့ ပြန်လည်ခေါ်ယူလိုက်တဲ့ သံအမတ်ကြီးများနေရာမှာ အစားထိုး ခန့်အပ် ခြင်း မရှိသေးပါဘူး။
ဝန်ကြီးချုပ် ရှိတ်ဟာဆီနာကို ဩဂုတ် ၅ ရက်နေ့ ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ပြီး အိန္ဒိယသို့ ထွက်ခွာသွားပေးရတဲ့အထိ ရက်သတ္တပတ်ကြာ ဖိအားပေးမှုများ ပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီးနောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ယာယီအစိုးရအဖွဲ့ကို နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် မိုဟာမက်ယူနွတ်က ဦးဆောင်လျှက်ရှိပါတယ်။
ဟာစီနာကို ဖြုတ်ချခဲ့တဲ့ ကျောင်းသားဦးဆောင် လူထုအုံကြွမှုကာလအတွင်း လူပေါင်း ၇၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့လည်း ဆက်ဆံရေး တင်းမာသွားခဲ့ပါတယ်။
(ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ ရှိတ်ဟာစီနာ ရုတ်တရက်ပြုတ်ကျသွားပြီး မိုဟာမက်ယူနွတ်ဦးဆောင် ကြားဖြတ်အစိုးရ တက် လာတဲ့အခါ တရုတ်တော့ BRI အတွက် အခက်တွေ့သွားပြီ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို အမေရိကန်ခြယ်လှယ်တော့မယ်လို့ ပြောကြတာ တွေ့ရပါတယ်။
အဲဒါ ကျွန်တော်တို့ဆီက နိုင်ငံရေးလေ့လာသူများနဲ့ မီဒီယာအချို့ သုံးသပ်ချက်သာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ စစ်ရေး နိုင်ငံရေးဝေဖန်သူများအမြင်မှာ အဲဒီလို မဟုတ်ပါ။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေတဲ့ အိမ်နီးချင်း ၂ နိုင်ငံသာ ရှိတဲ့တိုင်းပြည်ဖြစ်ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို “ဂငယ် ပုံသဏ္ဍာန်” နယ်ခြားမျဉ်း အများဆုံး ဝိုင်းပတ်ထားတဲ့ နိုင်ငံမှာ အိန္ဒိယဖြစ်ပြီး ၂၅၄၅ မိုင်နဲ့ ကမ္ဘာ့အရှည်ဆုံး နယ်ခြားများမှာ ပါဝင်ပါတယ်။
မြန်မာနဲ့ နတ်မြစ်အတွင်း ဟိုဖက် ဒီဖက်နဲ့ မိုင် ၄၀ ခန့်နဲ့ ကုန်းမြေ ၁၃၀ မိုင်ခန့် စုစုပေါင်း မိုင် ၁၇၀ ခန့်သာ ထိစပ်နေတယ်။ ကုန်းမြေအတွင်းပိုင်းမှာ နယ်ခြားစည်းရိုး မရှိပါ။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ တရုတ်နဲ့တိုက်ရိုက် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်မနေပါ။ တရုတ်ရဲ့အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာထွက်ပေါက် ယူနန်-ကျောက်ဖြူ “တရုတ်မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံ” CMEC မှာ BRI မှ တောင်ဖက်သို့ ထိုးဆင်းလာတဲ့လက်တက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာကို မဖြတ်သန်းပဲ ဘယ်နည်းနဲ့မဖြစ်ပါ။
တရုတ်ဟာ အိန္ဒိယ- ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့နဲ့ တိုက်ရိုက်ကုန်းလမ်း ဆက်သွယ်ချင်နေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မြန်မာ စစ်ကိုင်းတိုင်းနဲ့ ချင်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်ပြီး မဏိပူရပြည်နယ်အရောက်ဖောက်လုပ်မယ့် တရုတ်ရဲ့ “ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်-မြန်မာ-တရုတ်-အိန္ဒိယစင်္ကြံလမ်း” BCIM ကို နယူးဒေလီက ကန့်ကွက်ထားပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အိန္ဒိယကိုယ်တိုင်လည်း “အရှေ့မျှော်မူဝါဒ” အရ တရုတ်-လော-ထိုင်းနိုင်ငံတို့နဲ့ ကုန်းလမ်း ဖောက်လုပ် ချင်နေပါတယ်။ အဲဒါ စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းရှိ လက်ရှိ အိန္ဒိယ-မြန်မာ ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းကို အဆင့်မြှင့်တင်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
အိန္ဒိယ-တရုတ်-ထိုင်းတို့ဟာ ဘယ်လိုပဲ စင်္ကြံလမ်း ဖောက်ချင်သည်ဖြစ်စေ တိုင်းပြည်မှာ Defacto_Government ဖြစ်နေတဲ့ နစက ကို ချန်ထားလို့ မရပါ။ သူတို့ဟာ တိုင်းပြည်ရဲ့ အခွန်ဘဏ္ဍာငွေကို ကိုင်တွယ်စီမံနေသူများ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကမ္ဘသိ ချေးငွေအပါအဝင် သဘောတူစာချုပ်များမှာ လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်သူများ ဖြစ်နေလို့ပါ
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ မွေးဖွားလာခြင်းမှာ အိန္ဒိယကျေးဇူးမကင်းဘူးလို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ တစ်ချိန်က အိန္ဒိယ တိုက်ငယ်ရဲ့ဘင်္ဂလားဒေသကြီး အရှေ့ပိုင်းဟာ ယခုဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဖြစ်နေပြီး အနောက်ဘင်္ဂလားကတော့ အိန္ဒိယရဲ့ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်နေဆဲပါ။ အဲဒါကြောင့် နှစ်နိုင်ငံအကြားနက်ရှိုင်းတဲ့ယဉ်ကျေးမှုသမိုင်းကြောင်း ရှိနေပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ အင်အားကောင်းလာတဲ့ အတိုက်အခံများမှာ Generation Z “ဂျင်းဇီလူငယ်” များလည်း ပါဝင် ပါတယ်။ လက်ရှိ ယူနွတ်အစိုးရ ဝန်ကြီးဌာနအချို့မှာ သူတို့ခေါင်းဆောင်အချို့ဟာ ဝန်ကြီးအဆင့် “အကြံပေး အရာရှိ” များဖြစ်နေကြပါတယ်။ အဲဒီကိစ္စဟာ အိန္ဒိယနဲ့ဆက်ဆံရေး မပြေလည်ရခြင်းမှာ ပထမအချက် ဖြစ်ပါလိမ့် မယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ မွတ်စလင်အများစုတိုင်းပြည်ဖြစ်ပြီး ရေုးရှိးစွဲအစ္စလာမ်မစ်ဝါဒီများလည်း အင်အားကောင်းပါ တယ်။ ဟာစီနာလက်ထက် အပြင်းအထန် နှိပ်ကွပ်ခံရတဲ့ အဲဒီ ဘာသာရေး ရှေးရိုးစွဲတွေဟာ ပြည်သူလူထုကြားမှာ ပျံ့နှံ့နေပါတယ်။ အဲဒီကိစ္စဟာ အိန္ဒိယနဲ့ဆက်ဆံရေးမပြေလည်ရခြင်း ဒုတိယအချက်ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ဉာဏ်မီပါ တယ်။
ရှိတ်ဟာစီနာ ပြုတ်ကျသွားပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာ ရှေးရိုးစွဲ အစ္စလာမ်မစ်များ ခေါင်းထောင်အတင့်ရဲလာပါတယ်။ ဟိန္ဒူ နဲ့ ဘာသာ/လူမျိုး အနည်းစုများအပေါ် ဆန့်ကျင်နေတာ သူတို့ပဲဖြစ်ပြီး ဇက်ရဲလက်ရဲဖြစ်နေကြတယ်။
မြန်မာနဲ့ပတ်သက်လို့ အနောက်တံခါးမြောက်ဖျား ဘင်္ဂါလီလက်နက်ကိုင်အားလုံးတို့ဟာ အဲဒီဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစ္စလာမ်များနဲ့အဆက်အသွယ်ရှိလောက်ကြောင်း သတိထားဖို့ပါ။ စစ်တကောင်းတောင်တန်းမှာ အစိုးရဆန့်ကျင် ရေး-သီးခြားခွဲထွက်ရေး သူပုန်များရှိနေပြီး မော်စီတုန်းဝါဒီများ- ခရစ်ယာန်- မွတ်စလင် စုံတကာစိနေပါတယ်။ လက်နက်မှောင်ခိုအရောင်းအဝယ်သာမက ဒီကြားထဲ မူးယစ်ဆေးက အပင်လိမ်နေပါတယ်
အဲဒီလက်နက်ကိုင်တွေဟာ ခုထိတော့ အချင်းချင်း ကြီးကြီးမားမား ထိပ်တိုက်မတွေ့ကြသေးပေမယ့် မကြာမီ အိန္ဒိယ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-မြန်မာ ၃-နိုင်ငံဆုံရာဒေသကြီးဟာ ဆီးရီးယားထက်ပိုရှုပ်ထွေးတဲ့လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတို့ ပျော်မွေ့ရာ ငရဲဘုံကြီး ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ လူမျိုးစုအချို့ဟာ မျိုးသုဉ်းမတတ် သားကောင်ဖြစ်ရပါလိမ့်မယ်။ ။သတင်းဘာသာပြန်သူ)
#ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် #အိန္ဒိယ #ဗြိတိန် #မိုဟာမက်ယူနွတ်
(CNBC., 03 October 2024,” Bangladesh recalls envoy from India and four other nations back to Dhaka” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုသည်။)
Zawgyi Version;
ဆီးရီယားထက္ ပိုမိုရႈတ္ေထြး ျပင္းထန္ မည့္ ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-အိႏၵိယ ႀတိဂံေဒသ
Htay Oung (NP News) - ေအာက္တိုဘာ ၅
မိုဟာမက္ ယူႏြတ္ဦးေဆာင္တဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ယာယီအစိုးရဟာ ႏိုင္ငံရဲ႕ သံအမတ္ႀကီး ၅-ဦးကို ဒါကာသို႔ ျပန္လာရန္ ၾကာသပေတး (ေအာက္တိုဘာ ၃ ရက္) ေန႔မွာ ေခၚယူလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီ သံအမတ္ႀကီး ၅ ဦးမွာ အိႏၵိယ၊ ၾသစေၾတးလ်၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ၊ ေပၚတူဂီနဲ႔ ကုလသမဂၢတို႔မွျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရတယ္လို႔ အေမရိကန္ နယူးဂ်ာစီ အေျခစိုက္ CNBC သတင္းဌာနက ေအာက္တိုဘာလ ၅ ရက္မွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
အဆိုပါ သံအမတ္ႀကီးမ်ားအေနနဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕တာဝန္မ်ားကို အျမန္ဆုံးလႊဲေျပာင္းေပးၿပီး ဒါကာသို႔ ျပန္လာရန္ ၫႊန္ၾကားလိုက္ေၾကာင္း သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚလ်က္ ရွိပါတယ္။
သံတမန္ေတြကို ျပန္ေခၚရျခင္းမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မဟာမင္းႀကီး “မူစတာဖာ ရာမန္” ကို ဒါကာရွိ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနမွာ တာဝန္ေပးဖို႔ အစိုးရရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအရ ျဖစ္တယ္လို႔ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက နယူးေဒလီ PTI သတင္းဌာနကို ေျပာျပပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒမွာ ဟာစီနာလက္ထက္နဲ႔မတူ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ခန႔္မွန္းေၾကာင္း အိႏၵိယသတင္းစာမ်ားက ေရးသားၾကတယ္။
အခုအျဖစ္အပ်က္ဟာ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာဘဂၤလားေဒ့ရွ္သံအမတ္ႀကီးကို ဒါကာသို႔ျပန္လာရန္ ေခၚယူအၿပီး ရက္ပိုင္းအတြင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လ ၅ ရက္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ရွိတ္ဟာစီနာတိုင္းျပည္မွ ထြက္ခြာသြားၿပီးေနာက္ မိုဟာမက္ ယူႏြတ္ဦးေဆာင္တဲ့ယာယီအစိုးရက အေမရိကန္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သံအမတ္ႀကီးကို ျပန္လည္ ေခၚယူခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီတုန္းက အေမရိကန္ေရာက္သံအမတ္ႀကီးနဲ႔အတူ ႐ုရွား၊ ဂ်ာမနီ၊ ဂ်ပန္၊ ယူေအအီး၊ ေဆာ္ဒီအာေရး ဗီးယားနဲ႔ ေမာ္လဒိုက္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မဟာမင္းႀကီး႐ုံးအႀကီးအကဲတို႔ကို ဒါကာသို႔ အျမန္ျပန္လာရန္ ေခၚယူခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
အဆိုပါသံတမန္အမ်ားအျပားတို႔ဟာ သံတမန္ေဟာင္းမ်ား (သို႔မဟုတ္) အၿငိမ္းစားယူၿပီးသူမ်ား၊ ျပည္ပမွာ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရန္ ခန႔္အပ္ထားတဲ့ အရပ္ဘက္နဲ႔ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ အရာရွိမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။
ဒါကာ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနကေတာ့ ျပန္လည္ေခၚယူလိုက္တဲ့ သံအမတ္ႀကီးမ်ားေနရာမွာ အစားထိုး ခန႔္အပ္ ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။
ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ဟာဆီနာကို ဩဂုတ္ ၅ ရက္ေန႔ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ၿပီး အိႏၵိယသို႔ ထြက္ခြာသြားေပးရတဲ့အထိ ရက္သတၱပတ္ၾကာ ဖိအားေပးမႈမ်ား ျပင္းထန္စြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီးေနာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ယာယီအစိုးရအဖြဲ႕ကို ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ မိုဟာမက္ယူႏြတ္က ဦးေဆာင္လွ်က္ရွိပါတယ္။
ဟာစီနာကို ျဖဳတ္ခ်ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသားဦးေဆာင္ လူထုအုံႂကြမႈကာလအတြင္း လူေပါင္း ၇၀၀ ေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့ၿပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံနဲ႔လည္း ဆက္ဆံေရး တင္းမာသြားခဲ့ပါတယ္။
(ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ရွိတ္ဟာစီနာ ႐ုတ္တရက္ျပဳတ္က်သြားၿပီး မိုဟာမက္ယူႏြတ္ဦးေဆာင္ ၾကားျဖတ္အစိုးရ တက္ လာတဲ့အခါ တ႐ုတ္ေတာ့ BRI အတြက္ အခက္ေတြ႕သြားၿပီ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို အေမရိကန္ျခယ္လွယ္ေတာ့မယ္လို႔ ေျပာၾကတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
အဲဒါ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီက ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူမ်ားနဲ႔ မီဒီယာအခ်ိဳ႕ သုံးသပ္ခ်က္သာျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ စစ္ေရး ႏိုင္ငံေရးေဝဖန္သူမ်ားအျမင္မွာ အဲဒီလို မဟုတ္ပါ။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ နယ္နိမိတ္ခ်င္းထိစပ္ေနတဲ့ အိမ္နီးခ်င္း ၂ ႏိုင္ငံသာ ရွိတဲ့တိုင္းျပည္ျဖစ္ပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို “ဂငယ္ ပုံသ႑ာန္” နယ္ျခားမ်ဥ္း အမ်ားဆုံး ဝိုင္းပတ္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံမွာ အိႏၵိယျဖစ္ၿပီး ၂၅၄၅ မိုင္နဲ႔ ကမာၻ႔အရွည္ဆုံး နယ္ျခားမ်ားမွာ ပါဝင္ပါတယ္။
ျမန္မာနဲ႔ နတ္ျမစ္အတြင္း ဟိုဖက္ ဒီဖက္နဲ႔ မိုင္ ၄၀ ခန႔္နဲ႔ ကုန္းေျမ ၁၃၀ မိုင္ခန႔္ စုစုေပါင္း မိုင္ ၁၇၀ ခန႔္သာ ထိစပ္ေနတယ္။ ကုန္းေျမအတြင္းပိုင္းမွာ နယ္ျခားစည္း႐ိုး မရွိပါ။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ တ႐ုတ္နဲ႔တိုက္႐ိုက္ နယ္နိမိတ္ခ်င္း ထိစပ္မေနပါ။ တ႐ုတ္ရဲ႕အိႏၵိယသမုဒၵရာထြက္ေပါက္ ယူနန္-ေက်ာက္ျဖဴ “တ႐ုတ္ျမန္မာ စီးပြားေရးစႀကႍ” CMEC မွာ BRI မွ ေတာင္ဖက္သို႔ ထိုးဆင္းလာတဲ့လက္တက္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာကို မျဖတ္သန္းပဲ ဘယ္နည္းနဲ႔မျဖစ္ပါ။
တ႐ုတ္ဟာ အိႏၵိယ- ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တို႔နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ကုန္းလမ္း ဆက္သြယ္ခ်င္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာ စစ္ကိုင္းတိုင္းနဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ကို ျဖတ္ၿပီး မဏိပူရျပည္နယ္အေရာက္ေဖာက္လုပ္မယ့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ “ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္-ျမန္မာ-တ႐ုတ္-အိႏၵိယစႀကႍလမ္း” BCIM ကို နယူးေဒလီက ကန႔္ကြက္ထားပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အိႏၵိယကိုယ္တိုင္လည္း “အေရွ႕ေမွ်ာ္မူဝါဒ” အရ တ႐ုတ္-ေလာ-ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔နဲ႔ ကုန္းလမ္း ေဖာက္လုပ္ ခ်င္ေနပါတယ္။ အဲဒါ စစ္ကိုင္းတိုင္းအတြင္းရွိ လက္ရွိ အိႏၵိယ-ျမန္မာ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းကို အဆင့္ျမႇင့္တင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
အိႏၵိယ-တ႐ုတ္-ထိုင္းတို႔ဟာ ဘယ္လိုပဲ စႀကႍလမ္း ေဖာက္ခ်င္သည္ျဖစ္ေစ တိုင္းျပည္မွာ Defacto_Government ျဖစ္ေနတဲ့ နစက ကို ခ်န္ထားလို႔ မရပါ။ သူတို႔ဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အခြန္ဘ႑ာေငြကို ကိုင္တြယ္စီမံေနသူမ်ား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကမၻသိ ေခ်းေငြအပါအဝင္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ားမွာ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္ေနလို႔ပါ
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ ေမြးဖြားလာျခင္းမွာ အိႏၵိယေက်းဇူးမကင္းဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္က အိႏၵိယ တိုက္ငယ္ရဲ႕ဘဂၤလားေဒသႀကီး အေရွ႕ပိုင္းဟာ ယခုဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနၿပီး အေနာက္ဘဂၤလားကေတာ့ အိႏၵိယရဲ႕ျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္ေနဆဲပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကားနက္ရႈိင္းတဲ့ယဥ္ေက်းမႈသမိုင္းေၾကာင္း ရွိေနပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ အင္အားေကာင္းလာတဲ့ အတိုက္အခံမ်ားမွာ Generation Z “ဂ်င္းဇီလူငယ္” မ်ားလည္း ပါဝင္ ပါတယ္။ လက္ရွိ ယူႏြတ္အစိုးရ ဝန္ႀကီးဌာနအခ်ိဳ႕မွာ သူတို႔ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕ဟာ ဝန္ႀကီးအဆင့္ “အႀကံေပး အရာရွိ” မ်ားျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီကိစၥဟာ အိႏၵိယနဲ႔ဆက္ဆံေရး မေျပလည္ရျခင္းမွာ ပထမအခ်က္ ျဖစ္ပါလိမ့္ မယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ မြတ္စလင္အမ်ားစုတိုင္းျပည္ျဖစ္ၿပီး ေရုးရွိးစြဲအစၥလာမ္မစ္ဝါဒီမ်ားလည္း အင္အားေကာင္းပါ တယ္။ ဟာစီနာလက္ထက္ အျပင္းအထန္ ႏွိပ္ကြပ္ခံရတဲ့ အဲဒီ ဘာသာေရး ေရွး႐ိုးစြဲေတြဟာ ျပည္သူလူထုၾကားမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနပါတယ္။ အဲဒီကိစၥဟာ အိႏၵိယနဲ႔ဆက္ဆံေရးမေျပလည္ရျခင္း ဒုတိယအခ်က္ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ဉာဏ္မီပါ တယ္။
ရွိတ္ဟာစီနာ ျပဳတ္က်သြားၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ေရွး႐ိုးစြဲ အစၥလာမ္မစ္မ်ား ေခါင္းေထာင္အတင့္ရဲလာပါတယ္။ ဟိႏၵဴ နဲ႔ ဘာသာ/လူမ်ိဳး အနည္းစုမ်ားအေပၚ ဆန႔္က်င္ေနတာ သူတို႔ပဲျဖစ္ၿပီး ဇက္ရဲလက္ရဲျဖစ္ေနၾကတယ္။
ျမန္မာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေနာက္တံခါးေျမာက္ဖ်ား ဘဂၤါလီလက္နက္ကိုင္အားလုံးတို႔ဟာ အဲဒီဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစၥလာမ္မ်ားနဲ႔အဆက္အသြယ္ရွိေလာက္ေၾကာင္း သတိထားဖို႔ပါ။ စစ္တေကာင္းေတာင္တန္းမွာ အစိုးရဆန႔္က်င္ ေရး-သီးျခားခြဲထြက္ေရး သူပုန္မ်ားရွိေနၿပီး ေမာ္စီတုန္းဝါဒီမ်ား- ခရစ္ယာန္- မြတ္စလင္ စုံတကာစိေနပါတယ္။ လက္နက္ေမွာင္ခိုအေရာင္းအဝယ္သာမက ဒီၾကားထဲ မူးယစ္ေဆးက အပင္လိမ္ေနပါတယ္
အဲဒီလက္နက္ကိုင္ေတြဟာ ခုထိေတာ့ အခ်င္းခ်င္း ႀကီးႀကီးမားမား ထိပ္တိုက္မေတြ႕ၾကေသးေပမယ့္ မၾကာမီ အိႏၵိယ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-ျမန္မာ ၃-ႏိုင္ငံဆုံရာေဒသႀကီးဟာ ဆီးရီးယားထက္ပိုရႈပ္ေထြးတဲ့လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡတို႔ ေပ်ာ္ေမြ႕ရာ ငရဲဘုံႀကီး ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ လူမ်ိဳးစုအခ်ိဳ႕ဟာ မ်ိဳးသုဥ္းမတတ္ သားေကာင္ျဖစ္ရပါလိမ့္မယ္။ ။သတင္းဘာသာျပန္သူ)
#ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ #အိႏၵိယ #ၿဗိတိန္ #မိုဟာမက္ယူႏြတ္
(CNBC., 03 October 2024,” Bangladesh recalls envoy from India and four other nations back to Dhaka” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။)