အင်ပါယာများစွာ၏မြို့တော်ဖြစ်ခဲ့သည့် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့အကြောင်း
563
Pika (NP News) - မတ် ၇
အစ္စတန်ဘူလ်မြို့သည် ဥရောပနှင့် အာရှတိုက်ကြား နယ်နိမိတ်တစ်ခုဖြစ်သည့် Bosporus ရေ လက်ကြားကို ခွလျက်တည်ရှိသည့် တူရကီနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးမြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး စီးပွားရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု နှင့် သမိုင်းဝင်မြို့တော်အဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသည်။ အစ္စတန်ဘူလ်မြို့တွင် နေထိုင်သူ လူဦးရေ (၁၅) သန်းကျော်ရှိပြီး ဥရောပတိုက်တွင် လူဦးရေအထူထပ်ဆုံးမြို့တစ်မြို့ဖြစ်ကာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် (၁၆) ခု မြောက်အကြီးဆုံး မြို့တစ်မြို့လည်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့သည် မတူကွဲပြားသော ယဉ်ကျေးမှုများ၊ သမိုင်းကြောင်း ကြွယ်ဝမှုနှင့် ခေတ်မီမှုတို့ ရောယှက်နေသည့် မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး တိုက်ကြီး များကြားတွင် တံတားတစ်ခုအဖြစ် ၎င်း၏ထူးခြားသောအနေအထားသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဆွဲဆောင်မှု အရှိဆုံးမြို့များထဲမှ တစ်မြို့ဖြစ်လာစေခဲ့ကြောင်းလည်းသိရသည်။ အစ္စတန်ဘူလ်မြို့ကို ဘိုင်ဇန်တီယမ် အင်ပါယာအဖြစ် ဘီစီ (၇)ရာစုတွင် Megara မြို့မှ ဂရိအခြေချနေထိုင်သူများက စတင်တည်ထောင်ခဲ့ ခြင်းဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ ခရစ်နှစ်(၃၃၀)တွင် ရောမဧကရာဇ် Constantine the Great သည် အစ္စတန် ဘူလ်မြို့ကို ၎င်း၏အင်ပါယာမြို့တော်အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့ကာ ပထမဆုံးရောမမြို့သစ်အဖြစ် အမည်ပြောင်း ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် Constantinople အဖြစ် အမည်ပြောင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ ထို့နောက် (၁၁)ရာစုတည်းက ဂရိအခေါ်အဝေါ်သုံးသော ဂရိဘာသာစကားအသုံးပြုသူများသည် (၁၉၃၀)ပြည့်နှစ် တွင် အဆိုပါမြို့၏ အမည်ကို အစ္စတန်ဘူလ်အဖြစ် တရားဝင်ပြောင်းလဲခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် အစ္စ တန်ဘူလ်မြို့သည် အင်ပါယာမြို့တော်အဖြစ် နှစ်ပေါင်း(၁၆၀ဝ)နီးပါးကြာအောင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ ပြီး ဘိုင်ဇန်တီယမ်အင်ပါဘာ (၃၃၀-၁၂၀၄) ခုနှစ်၊ လက်တင်(၁၂၀၄-၁၂၆၁)ခုနှစ်၊ late Byzantine အင်ပါ ယာ (၁၂၆၁-၁၄၅၃) ခုနှစ်နှင့် အော်တိုမန်အင်ပါယာ(၁၄၅၃-၁၉၂၂)ခုနှစ်တို့ ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့သည် အရွယ်အစားနှင့် ဩဇာအာဏာကြီး မားလာခဲ့ပြီး ပိုးလမ်းမ၏ မီးရှူးတန်ဆောင်အဖြစ် သမိုင်းတွင် အရေးအပါဆုံးမြို့များထဲမှ တစ်မြို့ဖြစ်လာခဲ့ကြောင်းသိရသည်။
အစ္စတန်ဘူလ်မြို့သည် ရောမနှင့် ဘိုင်ဇန်တိုင်းခေတ်များအတွင်း ခရစ်ယာန်ဘာသာထွန်းကား ရေးတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်ခဲ့ပြီး ခရစ်နှစ်(၁၄၅၃)ခုနှစ်တွင် Constantinople မြို့ကျဆုံးပြီး နောက် အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်များ၏ အမာခံနယ်မြေအဖြစ်သို့ အသွင်ပြောင်းခြင်းမပြုမီ ပထမဦးဆုံးသော ခရစ်ယာန်အသင်းတော်များကောင်စီ(၇)ခုမှ (၄)ခုကို လက်ခံထားရှိခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ထို့နောက် အစ္စ တန်ဘူလ်မြို့သည် (၁၅၁၇)ခုနှစ်တွင် အော်တိုမန် Caliphate ၏ ထိုင်ခုံနေရာတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ တူရကီလွတ်လပ်ရေးစစ်ပွဲအပြီး (၁၉၂၃)ခုနှစ်တွင် အန်ကာရာမြို့ကို အသစ်ဖွဲ့စည်းလိုက် သော တူရကီသမ္မတနိုင်ငံ၏ မြို့တော်အဖြစ် အစ္စတန်ဘူလ် မြို့နေရာတွင် အစားထိုးခဲ့ကြောင်း သိရ သည်။ အစ္စတန်ဘူလ်မြို့ကို (၂၀၂၃)ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံခြားခရီးသွား ဧည့်သည် သန်း(၂၀)ကျော် လာရောက် လည်ပတ်ခဲ့မှု နှင့်အတူ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ခရီးသွားလာရောက်လည်ပတ်မှုအများဆုံးမြို့တစ်မြို့အဖြစ် လန်ဒန်နှင့် ဒူဘိုင်း မြို့တို့ကို ကျော် တက်သွားခဲ့ကြောင်း လည်းသိရသည်။ (၂၀၂၄) ခုနှစ်တွင် Euromonitor International ကုမ္ပဏီ သည် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့ကို ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဒုတိယမြောက် လာ ရောက်လည်ပတ်မှုအများဆုံး မြို့တစ်မြို့အဖြစ် အဆင့်သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး လာရောက်လည်ပတ်သူ ဦးရေမှာ (၂၃)သန်းကျော်ရှိခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့၏ သမိုင်းဝင်မြို့လယ်ကောင်သည် ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာတစ်ခုဖြစ်ပြီး တူရကီနိုင်ငံစီးပွားရေး၏ (၃၀)ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသော တူရကီကုမ္ပဏီများ၏ ဌာနချုပ်များစွာသည် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့တွင် အခြေစိုက်ကြောင်းလည်းသိရသည်။
(၂၀၁၈)ခုနှစ်တွင် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့သည် ကမ္ဘာ့မြို့ပြဧရိယာများကြားတွင် (၁၁)ခုမြောက်အကြီး ဆုံးစီးပွားရေးရှိသည့် မြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး တူရကီနိုင်ငံ စက်မှုထုတ်ကုန်၏(၃၀)ရာခိုင်နှုန်း၊ ဂျီဒီပီ၏(၃၁) ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အခွန်ရငွေတို့၏ (၄၇)ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း သိရသည်။ ဝယ်လိုအားတန်းတူညီမျှမှုစွမ်းအား အရ ပြုပြင်ပြောင်းလဲထားသော အစ္စတန်ဘူလ် မြို့၏ ဂျီဒီပီသည် (၂၀၁၈)ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ (၅၃၇ ဒသမ ၅၀၇)ဘီလျံရှိခဲ့ပြီး ထုတ် လုပ်မှုလုပ်ငန်းနှင့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းသည် စီးပွားရေးထွက်ရှိမှု ၏ (၃၆)ရာခိုင်နှုန်းနှင့် (၆၀)ရာခိုင်နှုန်း အသီးသီးရှိကြကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် အစ္စတန် ဘူလ်မြို့၏ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုစွမ်းအားသည် တစ်နိုင်ငံလုံး ပျမ်းမျှအတိုင်းအတာထက် (၁၁၀)ရာခိုင်နှုန်း ပိုမြင့်မား ကြောင်းလည်းသိရသည်။ ကုန်သွယ်မှုသည် စီးပွားရေးအရ အရေးပါသည့်လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး အစ္စတန် ဘူလ်မြို့စီးပွားရေးထွက်ရှိမှု၏ (၃၀)ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်းသိရသည်။ (၂၀၁၉)ခုနှစ်တွင် အစ္စတန် ဘူလ်မြို့ တွင်အခြေစိုက်သောကုမ္ပဏီများသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ(၈၃ ဒသမ ၆၆)ဘီလျံတန်ဖိုးရှိ ပို့ကုန်များကို ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ(၁၂၈ ဒသမ ၃၄)ဘီလျံတန်ဖိုးရှိ သွင်းကုန်များကို လက်ခံ ရရှိခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ အဆိုပါကိန်း ဂဏန်းများသည် တူရကီနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ စုစုပေါင်းပို့ကုန်နှင့် သွင်း ကုန်၏ (၄၇)ရာခိုင်နှုန်းနှင့် (၆၁)ရာခိုင်နှုန်း အသီးသီးညီမျှကြောင်းလည်းသိရသည်။ Bosporus ရေလက် ကြားကို ခွလျက်တည်ရှိသော အစ္စတန်ဘူလ်မြို့သည် ဥရောပနှင့်အာရှတိုက်ကို ဆက်သွယ်ပေးသည့် နိုင်ငံတကာဆိပ်ကမ်းများကို လက်ခံထားရှိသည့် မြို့တစ်မြို့လည်းဖြစ်သည်။
Bosporus ရေလက်ကြား သည် ပင်လယ်နက်မှ မြေထဲပင်လယ်သို့သွားသော တစ်ခုတည်းသော လမ်းကြောင်းကို ပေးဆောင်ထား သည့် ရေလက်ကြားတစ်ခုဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာ ရေကြောင်းသွားလာမှုအတွက် အသုံးပြုသည့် ကမ္ဘာပေါ် တွင် အစည်ကားဆုံးနှင့် အကျဉ်းဆုံး ရေလက်ကြားဖြစ်ကာ နှစ်စဉ်ရေနံတန်ချိန် သန်း(၂၀ဝ)ကျော် ဖြတ် သန်းလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ ရေနံတင်သင်္ဘောများက ရေနံ၊ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့၊ ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် အခြားမီးလောင်လွယ်သော သို့မဟုတ် ပေါက်ကွဲစေတတ်သော ပစ္စည်းများကို ကုန်စည်အဖြစ် သယ် ဆောင်သည့်တိုင်အောင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကွန်ဗင်းရှင်းများသည် ပင်လယ်နက်နှင့် မြေထဲပင်လယ် ကြား ဖြတ်သန်းသွားလာမှုများကို အာမခံထားကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် (၂၀၁၁)ခုနှစ်တွင် တူရကီ ဝန်ကြီးချုပ် အာဒိုဂန်သည် ပင်လယ်နက်နှင့် Marmara ပင်လယ်ကြားတွင် ရေလက်ကြားအသစ်တစ်ခု ဖွင့်လှစ်မည့်စီမံကိန်း တစ်ခုဖြစ်သော အစ္စတန်ဘူလ်တူးမြောင်းကို တင်ပြခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ အဆိုပါ စီမံကိန်းသည် (၂၀၂၂)ခုနှစ်အထိ တူရကီ၏ အစီအစဉ်တွင်ရှိနေဆဲဖြစ်သော်လည်း ယင်းအတွက် ရက် အတိအကျ သတ်မှတ်ထားခြင်းမျိုး မရှိသေးကြောင်းသိရသည်။ သင်္ဘောဖြင့် ကုန်စည်ပို့ဆောင်မှုသည် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့၏ စီးပွားရေးအတွက် အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး (၂၀၁၈)ခုနှစ်တွင် ပို့ ကုန်၏ (၇၃ ဒသမ ၉)ရာခိုင်နှုန်းနှင့် သွင်းကုန်၏ (၉၂ ဒသမ ၇) ရာခိုင်နှုန်းကို ပင်လယ်ရေကြောင်းဖြင့် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ အစ္စတန်ဘူလ်မြို့ တွင် အဓိကဆိပ်ကမ်းသုံးခုဖြစ်သည့် Haydarpaşa ဆိပ်ကမ်း၊ Ambarl ဆိပ်ကမ်းနှင့် Zeytinburn ကဆိပ်ကမ်းတို့အပြင် Bosporus ရေလက် ကြားနှင့် Marmara ပင်လယ်တို့တစ်လျှောက်ရှိ သေးငယ် သောဆိပ်ကမ်းများနှင့် ရေနံဆိပ်ကမ်းများ လည်းရှိကြောင်းသိရသည်။ Bosporus ရေလက်ကြား၏ အရှေ့တောင်ဘက်စွန်းတွင်ရှိသော Hayd- arpaşa ဆိပ်ကမ်းသည် (၂၀ဝဝ) ပြည့်နှစ် အစောပိုင်းအထိ အစ္စတန်ဘူလ်မြို့၏ အကြီးဆုံးဆိပ်ကမ်းဖြစ်ခဲ့ ကြောင်း သိရသည်။
သို့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် Haydarpaşa ဆိပ်ကမ်းကို ခရီးသွားလုပ်ငန်းလည် ပတ်ရာနေရာတစ်ခုအဖြစ် ပြောင်းလဲရန် အစီအစဉ် များနှင့်အတူ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုများကို Ambarl ဆိပ်ကမ်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။(၂၀၁၉)ခုနှစ်တွင် Ambarl ဆိပ်ကမ်းသည် နှစ်စဉ် စွမ်း ရည်(၃ ၁၀၄၈၈၂) TEUs ရှိခဲ့ပြီး မြေထဲပင်လယ်ချိုင့်ဝှမ်းတွင် တတိယမြောက်အကြီးဆုံး ကုန်တင်ကုန်ချ ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် အစ္စတန်ဘူလ်မြို့သည် (၁၉၈၀)ပြည့်နှစ်များမှ စတင်ပြီး နိုင်ငံတကာဘဏ်လုပ်ငန်းအချက်အချာနေရာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပြီး (၁၈၆၆) ခုနှစ်တွင် အော်တို မန်စတော့ အိတ်ချိန်းအဖြစ် ယခင်ကတည် ထောင်ခဲ့သော တူရကီရှိ တစ်ခုတည်းသော လည်ပတ်မှုရှိ သည့် စတော့အိတ်ချိန်းဖြစ်သော Borsa Istanbul ၏ နေအိမ်လည်းဖြစ်သည်။ (၂၀၁၈)ခုနှစ်တွင် အစ္စ တန်ဘူလ်မြို့ကို နိုင်ငံခြား ခရီးသွား (၁၃ ဒသမ ၄) သန်း လာရောက်လည် ပတ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် (၅)ခုမြောက် လာရောက်လည်ပတ်မှုအများဆုံးမြို့တစ်မြို့ဖြစ်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ အစ္စတန်ဘူလ်နှင့် အန်တာလီရာမြို့တို့သည် တူရကီ၏ အကြီးဆုံးနိုင်ငံတကာဝင်ပေါက်နှစ်ခုဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတွင်းရှိ နိုင်ငံခြား ခရီးသွားများ၏ လေးပုံပုံ တစ်ပုံခန့်ကို လက်ခံရရှိကြကြောင်းသိရသည်။ အစ္စတန်ဘူလ်မြို့တွင် ခရီးသွား လာရောက်လည် ပတ်မှုအများဆုံးပြတိုက်ဖြစ်သည့် Topkap Palace ပြတိုက်နှင့်အတူ ပြတိုက်ပေါင်း (၅၀) ကျော်ရှိပြီး နှစ်စဉ်ဝင်ငွေမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း(၃၀)ကျော်ရှိကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် အစ္စ တန်ဘူလ် အာဏာပိုင်များသည် Karaköy ခရိုင်ရှိ Galataport ဟု လူသိများကြသော အပျော်စီး သင်္ဘော ဆိပ်ကမ်းကို ပြုပြင်မွမ်းမံမှုများလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးနောက် အပျော်စီးသင်္ဘော ကုမ္ပဏီများထံမှ ခရီးသွား(၁) သန်း ခန့်ကို မျှော်လင့်ထားကြကြောင်းလည်း သိရသည်။
zawgyi version
အင္ပါယာမ်ားစြာ၏ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ခဲ့သည့္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕အေၾကာင္း
Pika (NP News) - မတ္ ၇
အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ ဥေရာပႏွင့္ အာရွတိုက္ၾကား နယ္နိမိတ္တစ္ခုျဖစ္သည့္ Bosporus ေရ လက္ၾကားကို ခြလ်က္တည္ရွိသည့္ တူရကီႏိုင္ငံ၏ အႀကီးဆုံးၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ ႏွင့္ သမိုင္းဝင္ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည္။ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္သူ လူဦးေရ (၁၅) သန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ဥေရာပတိုက္တြင္ လူဦးေရအထူထပ္ဆုံးၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ကာ ကမာၻေပၚတြင္ (၁၆) ခု ေျမာက္အႀကီးဆုံး ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕လည္းျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ မတူကြဲျပားေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား၊ သမိုင္းေၾကာင္း ႂကြယ္ဝမႈႏွင့္ ေခတ္မီမႈတို႔ ေရာယွက္ေနသည့္ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး တိုက္ႀကီး မ်ားၾကားတြင္ တံတားတစ္ခုအျဖစ္ ၎၏ထူးျခားေသာအေနအထားသည္ ကမာၻေပၚတြင္ ဆြဲေဆာင္မႈ အရွိဆုံးၿမိဳ႕မ်ားထဲမွ တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္လာေစခဲ့ေၾကာင္းလည္းသိရသည္။ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕ကို ဘိုင္ဇန္တီယမ္ အင္ပါယာအျဖစ္ ဘီစီ (၇)ရာစုတြင္ Megara ၿမိဳ႕မွ ဂရိအေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ားက စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ ခရစ္ႏွစ္(၃၃၀)တြင္ ေရာမဧကရာဇ္ Constantine the Great သည္ အစၥတန္ ဘူလ္ၿမိဳ႕ကို ၎၏အင္ပါယာၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ျပဳလုပ္ခဲ့ကာ ပထမဆုံးေရာမၿမိဳ႕သစ္အျဖစ္ အမည္ေျပာင္း ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆုံးတြင္ Constantinople အျဖစ္ အမည္ေျပာင္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ ထို႔ေနာက္ (၁၁)ရာစုတည္းက ဂရိအေခၚအေဝၚသုံးေသာ ဂရိဘာသာစကားအသုံးျပဳသူမ်ားသည္ (၁၉၃၀)ျပည့္ႏွစ္ တြင္ အဆိုပါၿမိဳ႕၏ အမည္ကို အစၥတန္ဘူလ္အျဖစ္ တရားဝင္ေျပာင္းလဲခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ထို႔ျပင္ အစၥ တန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ အင္ပါယာၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္း(၁၆၀ဝ)နီးပါးၾကာေအာင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ ၿပီး ဘိုင္ဇန္တီယမ္အင္ပါဘာ (၃၃၀-၁၂၀၄) ခုႏွစ္၊ လက္တင္(၁၂၀၄-၁၂၆၁)ခုႏွစ္၊ late Byzantine အင္ပါ ယာ (၁၂၆၁-၁၄၅၃) ခုႏွစ္ႏွင့္ ေအာ္တိုမန္အင္ပါယာ(၁၄၅၃-၁၉၂၂)ခုႏွစ္တို႔ ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ အ႐ြယ္အစားႏွင့္ ဩဇာအာဏာႀကီး မားလာခဲ့ၿပီး ပိုးလမ္းမ၏ မီးရႉးတန္ေဆာင္အျဖစ္ သမိုင္းတြင္ အေရးအပါဆုံးၿမိဳ႕မ်ားထဲမွ တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္လာခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။
အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ ေရာမႏွင့္ ဘိုင္ဇန္တိုင္းေခတ္မ်ားအတြင္း ခရစ္ယာန္ဘာသာထြန္းကား ေရးတြင္ အဓိကအခန္းက႑မွပါဝင္ခဲ့ၿပီး ခရစ္ႏွစ္(၁၄၅၃)ခုႏွစ္တြင္ Constantinople ၿမိဳ႕က်ဆုံးၿပီး ေနာက္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ား၏ အမာခံနယ္ေျမအျဖစ္သို႔ အသြင္ေျပာင္းျခင္းမျပဳမီ ပထမဦးဆုံးေသာ ခရစ္ယာန္အသင္းေတာ္မ်ားေကာင္စီ(၇)ခုမွ (၄)ခုကို လက္ခံထားရွိခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ထို႔ေနာက္ အစၥ တန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ (၁၅၁၇)ခုႏွစ္တြင္ ေအာ္တိုမန္ Caliphate ၏ ထိုင္ခုံေနရာတစ္ခုျဖစ္လာခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ တူရကီလြတ္လပ္ေရးစစ္ပြဲအၿပီး (၁၉၂၃)ခုႏွစ္တြင္ အန္ကာရာၿမိဳ႕ကို အသစ္ဖြဲ႕စည္းလိုက္ ေသာ တူရကီသမၼတႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ အစၥတန္ဘူလ္ ၿမိဳ႕ေနရာတြင္ အစားထိုးခဲ့ေၾကာင္း သိရ သည္။ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕ကို (၂၀၂၃)ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံျခားခရီးသြား ဧည့္သည္ သန္း(၂၀)ေက်ာ္ လာေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့မႈ ႏွင့္အတူ ကမာၻေပၚတြင္ ခရီးသြားလာေရာက္လည္ပတ္မႈအမ်ားဆုံးၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕အျဖစ္ လန္ဒန္ႏွင့္ ဒူဘိုင္း ၿမိဳ႕တို႔ကို ေက်ာ္ တက္သြားခဲ့ေၾကာင္း လည္းသိရသည္။ (၂၀၂၄) ခုႏွစ္တြင္ Euromonitor International ကုမၸဏီ သည္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕ကို ကမာၻေပၚတြင္ ဒုတိယေျမာက္ လာ ေရာက္လည္ပတ္မႈအမ်ားဆုံး ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕အျဖစ္ အဆင့္သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး လာေရာက္လည္ပတ္သူ ဦးေရမွာ (၂၃)သန္းေက်ာ္ရွိခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ထို႔ျပင္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕၏ သမိုင္းဝင္ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္သည္ ယူနက္စကို ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ေနရာတစ္ခုျဖစ္ၿပီး တူရကီႏိုင္ငံစီးပြားေရး၏ (၃၀)ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိေသာ တူရကီကုမၸဏီမ်ား၏ ဌာနခ်ဳပ္မ်ားစြာသည္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕တြင္ အေျခစိုက္ေၾကာင္းလည္းသိရသည္။
(၂၀၁၈)ခုႏွစ္တြင္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ ကမာၻ႔ၿမိဳ႕ျပဧရိယာမ်ားၾကားတြင္ (၁၁)ခုေျမာက္အႀကီး ဆုံးစီးပြားေရးရွိသည့္ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး တူရကီႏိုင္ငံ စက္မႈထုတ္ကုန္၏(၃၀)ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဂ်ီဒီပီ၏(၃၁) ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ အခြန္ရေငြတို႔၏ (၄၇)ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ဝယ္လိုအားတန္းတူညီမွ်မႈစြမ္းအား အရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲထားေသာ အစၥတန္ဘူလ္ ၿမိဳ႕၏ ဂ်ီဒီပီသည္ (၂၀၁၈)ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ (၅၃၇ ဒသမ ၅၀၇)ဘီလ်ံရွိခဲ့ၿပီး ထုတ္ လုပ္မႈလုပ္ငန္းႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းသည္ စီးပြားေရးထြက္ရွိမႈ ၏ (၃၆)ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ (၆၀)ရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီးရွိၾကေၾကာင္းသိရသည္။ ထို႔ျပင္ အစၥတန္ ဘူလ္ၿမိဳ႕၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈစြမ္းအားသည္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ပ်မ္းမွ်အတိုင္းအတာထက္ (၁၁၀)ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုျမင့္မား ေၾကာင္းလည္းသိရသည္။ ကုန္သြယ္မႈသည္ စီးပြားေရးအရ အေရးပါသည့္လုပ္ငန္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီး အစၥတန္ ဘူလ္ၿမိဳ႕စီးပြားေရးထြက္ရွိမႈ၏ (၃၀)ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေၾကာင္းသိရသည္။ (၂၀၁၉)ခုႏွစ္တြင္ အစၥတန္ ဘူလ္ၿမိဳ႕ တြင္အေျခစိုက္ေသာကုမၸဏီမ်ားသည္ အေမရိကန္ေဒၚလာ(၈၃ ဒသမ ၆၆)ဘီလ်ံတန္ဖိုးရွိ ပို႔ကုန္မ်ားကို ထုတ္လုပ္ခဲ့ၿပီး စုစုေပါင္း အေမရိကန္ ေဒၚလာ(၁၂၈ ဒသမ ၃၄)ဘီလ်ံတန္ဖိုးရွိ သြင္းကုန္မ်ားကို လက္ခံ ရရွိခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ အဆိုပါကိန္း ဂဏန္းမ်ားသည္ တူရကီႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ စုစုေပါင္းပို႔ကုန္ႏွင့္ သြင္း ကုန္၏ (၄၇)ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ (၆၁)ရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီးညီမွ်ေၾကာင္းလည္းသိရသည္။ Bosporus ေရလက္ ၾကားကို ခြလ်က္တည္ရွိေသာ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ ဥေရာပႏွင့္အာရွတိုက္ကို ဆက္သြယ္ေပးသည့္ ႏိုင္ငံတကာဆိပ္ကမ္းမ်ားကို လက္ခံထားရွိသည့္ ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕လည္းျဖစ္သည္။
Bosporus ေရလက္ၾကား သည္ ပင္လယ္နက္မွ ေျမထဲပင္လယ္သို႔သြားေသာ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းေၾကာင္းကို ေပးေဆာင္ထား သည့္ ေရလက္ၾကားတစ္ခုျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ ေရေၾကာင္းသြားလာမႈအတြက္ အသုံးျပဳသည့္ ကမာၻေပၚ တြင္ အစည္ကားဆုံးႏွင့္ အက်ဥ္းဆုံး ေရလက္ၾကားျဖစ္ကာ ႏွစ္စဥ္ေရနံတန္ခ်ိန္ သန္း(၂၀ဝ)ေက်ာ္ ျဖတ္ သန္းလ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ေရနံတင္သေဘၤာမ်ားက ေရနံ၊ သဘာဝ ဓာတ္ေငြ႕၊ ဓာတုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အျခားမီးေလာင္လြယ္ေသာ သို႔မဟုတ္ ေပါက္ကြဲေစတတ္ေသာ ပစၥည္းမ်ားကို ကုန္စည္အျဖစ္ သယ္ ေဆာင္သည့္တိုင္ေအာင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကြန္ဗင္းရွင္းမ်ားသည္ ပင္လယ္နက္ႏွင့္ ေျမထဲပင္လယ္ ၾကား ျဖတ္သန္းသြားလာမႈမ်ားကို အာမခံထားေၾကာင္းသိရသည္။ ထို႔ျပင္ (၂၀၁၁)ခုႏွစ္တြင္ တူရကီ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အာဒိုဂန္သည္ ပင္လယ္နက္ႏွင့္ Marmara ပင္လယ္ၾကားတြင္ ေရလက္ၾကားအသစ္တစ္ခု ဖြင့္လွစ္မည့္စီမံကိန္း တစ္ခုျဖစ္ေသာ အစၥတန္ဘူလ္တူးေျမာင္းကို တင္ျပခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ အဆိုပါ စီမံကိန္းသည္ (၂၀၂၂)ခုႏွစ္အထိ တူရကီ၏ အစီအစဥ္တြင္ရွိေနဆဲျဖစ္ေသာ္လည္း ယင္းအတြက္ ရက္ အတိအက် သတ္မွတ္ထားျခင္းမ်ိဳး မရွိေသးေၾကာင္းသိရသည္။ သေဘၤာျဖင့္ ကုန္စည္ပို႔ေဆာင္မႈသည္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕၏ စီးပြားေရးအတြက္ အေရးပါေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီး (၂၀၁၈)ခုႏွစ္တြင္ ပို႔ ကုန္၏ (၇၃ ဒသမ ၉)ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ သြင္းကုန္၏ (၉၂ ဒသမ ၇) ရာခိုင္ႏႈန္းကို ပင္လယ္ေရေၾကာင္းျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕ တြင္ အဓိကဆိပ္ကမ္းသုံးခုျဖစ္သည့္ Haydarpaşa ဆိပ္ကမ္း၊ Ambarl ဆိပ္ကမ္းႏွင့္ Zeytinburn ကဆိပ္ကမ္းတို႔အျပင္ Bosporus ေရလက္ ၾကားႏွင့္ Marmara ပင္လယ္တို႔တစ္ေလွ်ာက္ရွိ ေသးငယ္ ေသာဆိပ္ကမ္းမ်ားႏွင့္ ေရနံဆိပ္ကမ္းမ်ား လည္းရွိေၾကာင္းသိရသည္။ Bosporus ေရလက္ၾကား၏ အေရွ႕ေတာင္ဘက္စြန္းတြင္ရွိေသာ Hayd- arpaşa ဆိပ္ကမ္းသည္ (၂၀ဝဝ) ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္းအထိ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕၏ အႀကီးဆုံးဆိပ္ကမ္းျဖစ္ခဲ့ ေၾကာင္း သိရသည္။
သို႔ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ Haydarpaşa ဆိပ္ကမ္းကို ခရီးသြားလုပ္ငန္းလည္ ပတ္ရာေနရာတစ္ခုအျဖစ္ ေျပာင္းလဲရန္ အစီအစဥ္ မ်ားႏွင့္အတူ လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈမ်ားကို Ambarl ဆိပ္ကမ္းသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။(၂၀၁၉)ခုႏွစ္တြင္ Ambarl ဆိပ္ကမ္းသည္ ႏွစ္စဥ္ စြမ္း ရည္(၃ ၁၀၄၈၈၂) TEUs ရွိခဲ့ၿပီး ေျမထဲပင္လယ္ခ်ိဳင့္ဝွမ္းတြင္ တတိယေျမာက္အႀကီးဆုံး ကုန္တင္ကုန္ခ် ဆိပ္ကမ္းတစ္ခုျဖစ္လာခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ထို႔ျပင္ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕သည္ (၁၉၈၀)ျပည့္ႏွစ္မ်ားမွ စတင္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာဘဏ္လုပ္ငန္းအခ်က္အခ်ာေနရာတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ၿပီး (၁၈၆၆) ခုႏွစ္တြင္ ေအာ္တို မန္စေတာ့ အိတ္ခ်ိန္းအျဖစ္ ယခင္ကတည္ ေထာင္ခဲ့ေသာ တူရကီရွိ တစ္ခုတည္းေသာ လည္ပတ္မႈရွိ သည့္ စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းျဖစ္ေသာ Borsa Istanbul ၏ ေနအိမ္လည္းျဖစ္သည္။ (၂၀၁၈)ခုႏွစ္တြင္ အစၥ တန္ဘူလ္ၿမိဳ႕ကို ႏိုင္ငံျခား ခရီးသြား (၁၃ ဒသမ ၄) သန္း လာေရာက္လည္ ပတ္ခဲ့ၿပီး ကမာၻေပၚတြင္ (၅)ခုေျမာက္ လာေရာက္လည္ပတ္မႈအမ်ားဆုံးၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ အစၥတန္ဘူလ္ႏွင့္ အန္တာလီရာၿမိဳ႕တို႔သည္ တူရကီ၏ အႀကီးဆုံးႏိုင္ငံတကာဝင္ေပါက္ႏွစ္ခုျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတြင္းရွိ ႏိုင္ငံျခား ခရီးသြားမ်ား၏ ေလးပုံပုံ တစ္ပုံခန႔္ကို လက္ခံရရွိၾကေၾကာင္းသိရသည္။ အစၥတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕တြင္ ခရီးသြား လာေရာက္လည္ ပတ္မႈအမ်ားဆုံးျပတိုက္ျဖစ္သည့္ Topkap Palace ျပတိုက္ႏွင့္အတူ ျပတိုက္ေပါင္း (၅၀) ေက်ာ္ရွိၿပီး ႏွစ္စဥ္ဝင္ေငြမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း(၃၀)ေက်ာ္ရွိေၾကာင္းသိရသည္။ ထို႔ျပင္ အစၥ တန္ဘူလ္ အာဏာပိုင္မ်ားသည္ Karaköy ခ႐ိုင္ရွိ Galataport ဟု လူသိမ်ားၾကေသာ အေပ်ာ္စီး သေဘၤာ ဆိပ္ကမ္းကို ျပဳျပင္မြမ္းမံမႈမ်ားလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အေပ်ာ္စီးသေဘၤာ ကုမၸဏီမ်ားထံမွ ခရီးသြား(၁) သန္း ခန႔္ကို ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကေၾကာင္းလည္း သိရသည္။