ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အတွေ့အကြုံများမှသည် BRICS/SCO ပေါင်းစည်းမှုဆီသို့(ဆောင်းပါး)
132
သန်းထိုက်စိုး (NP News)
တရုတ်နိုင်ငံ တီယန်ကျင်းမြို့တွင် ကျင်းပသည့် ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (SCO) ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ (၁၀) နိုင်ငံ၊ လေ့လာသူ (၂) နိုင်ငံ (အာဖဂန်နစ္စတန်၊ မွန်ဂိုလီး ယား) နှင့် ဆွေးနွေးဖက် (၁၄) နိုင်ငံမှ ခေါင်းဆောင်များ၊ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ အရေးအကြီးဆုံးမှာ သမ္မတပူတင်၊ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် ဝန်ကြီးချုပ် မိုဒီ (၇ နှစ်အတွင်း ပထမဆုံး တရုတ်ခရီး စဉ်)တို့အပြင် အီရန်သမ္မတ ပီဇက်ရှ်ကီးယန်တို့သည်လည်း တစ်စားပွဲတည်းတွင်ရှိနေကြသည်။ ယင်းမှာ BRICS/SCO ၏ အင်အားကြီးများ စုပေါင်းပြသမှုတစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။ ယခု ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် ကာဇန်၌ကျင်းပခဲ့သော BRICS ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကဲ့သို့ပင် SCO အတွက် အ လှည့်အပြောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်သည်။
တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတွင် “ ဂျပန် ကျူးကျော်မှုကို တရုတ်ပြည်သူတို့၏ ခုခံတွန်းလှန်စစ် ပွဲနှင့် ကမ္ဘာ့ ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးစစ်ပွဲ၏ နှစ် (၈၀) ပြည့်အောင်ပွဲ”ကို တရားဝင်ကျင်းပသည့် အထိမ်းအ မှတ်နေ့ စစ်ရေးပြအခမ်းအနားကို တီယန်မင်ရင်ပြင်၌ ကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါအခမ်းအနားသို့ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲ (၂၆) ဦးတက်ရောက်ခဲ့ပြီး သမ္မတပူတင် လည်း နိုင်ငံတော်ခရီးစဉ်အဖြစ် (၄)ရက်ကြာသွား ရောက်ခဲ့သည်။ တက်ရောက်လာသည့် နိုင်ငံ့ခေါင်း ဆောင်များသည် တောင်ကမ္ဘာခြမ်းမှလာကြသူများ ဖြစ်ပြီး မြောက်ကမ္ဘာခြမ်းမှတစ်ဦးတစ်ယောက်မျှမတွေ့ရပါ။
ရုရှား-တရုတ် မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ် ဖက်ဆက်ဆံရေး၊ ယူရေးရှားပေါင်းစည်းမှုနှင့် တောင် ကမ္ဘာခြမ်း၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့်တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်စပ်နေသော ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့် ပထဝီစီးပွား ရေးဆိုင်ရာအသွင်အပြင်များ၊ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး၏ ဘက်စုံ၊ မျှတသည့် စနစ်တစ်ခုဆီသို့ ဦးတည် သွားစေရန် ယူရေးရှားနိုင်ငံများ၏ ပူးပေါင်းတွန်းအားပေးမှုတို့ကို အပြည့်အဝဖော်ပြနေသည်။
အနောက်နိုင်ငံများ၏သမိုင်းကို ပြင်ဆင်ရေးကြိုးပမ်းမှုသည် အုတ်တံတိုင်းကြီးနှင့် ထိပ်တိုက် တွေ့ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံအတွက် အောင်ပွဲခံ နေ့ စစ်ရေးပြအခမ်းအနား၏အရေးပါပုံကို ချဲ့ကား ပြောဆို၍ မရနိုင်ပေ။ တရုတ်လူမျိုးများသည် ထောင်စုနှစ်ပေါင်းများစွာမှ ယခုအထိ “လွန်ခဲ့သော နှစ် (၈၀)က အမေရိကန်နှင့်ဂျပန်တို့ပူးပေါင်း၍ စစ်ပွဲတစ် ခုကိုအဆုံးသတ်ခဲ့သည်” ဟူသည့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် နှင့်ပတ်သက်သော အမေရိကန်တို့၏ သမိုင်းပြင်ဆင် ရေးဝါဒကို လုံးဝလက်ခံမည်မဟုတ်ပေ။ ထို့ပြင် “ဥ ရောပ၏ နော်မန်ဒီကမ်းတက်အခမ်းအနားများတွင်လည်း အရှေ့ဘက်စစ်မြေပြင်၏သမိုင်းကို ရေးသား ပြင်ဆင်ခဲ့သည်”ဟူသည့် ဥရောပ၏ သမိုင်းပြင်ဆင်ရေးဝါဒကိုလည်း ပို၍ပင်လက်မခံနိုင်ပေ။ အဆိုပါလုပ် ရပ်များသည် စက်တင်ဘာ (၃)ရက် စစ်ရေးပြအခမ်း အနားတက်ရောက်သူစာရင်းတွင် မည်သည့်နိုင်ငံ များသည် ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေးရပ်တည်ချက်တွင် ခိုင်မာမြဲမြံစွာရှိနေသေးသည်ကိုဖော်ထုတ်ရန်အတွက် စံ သတ်မှတ်ချက်တစ်ခု ဖြစ်လာကြောင်းသတိပေးနေသည်။
ထို့ကြောင့် တရုတ်၏ အောင်ပွဲခံနေ့စစ်ရေးပြအခမ်းအနားတွင် သမ္မတပူတင် ပေကျင်းသို့လာ ရောက်ခြင်းသည် ရုရှား၏ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေး စစ်ပွဲကြီး(Great Patriotic War) အောင်ပွဲ နှစ်(၈၀) ပြည့်အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် မေလ (၉)ရက်နေ့က မော်စကိုမြို့ ရင်ပြင်နီတွင် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် တက် ရောက်ခဲ့ခြင်းအပေါ် ထင်ဟပ်ချက်တစ်ခုဟုလည်းဆိုနိုင်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ဒုတိယကမ္ဘာစစ်၏ သမိုင်းဝင်အောင်ပွဲကို လိမ်လည်လှည့် ဖြား၍မရနိုင်ကြောင်း တိကျပြတ်သားစွာပြောကြားခြင်းမှာ အံ့ဩစရာမဟုတ်ပေ။ ထိုမျှသာမက နာဇီ-ဖက်ဆစ်ဝါဒနှင့် အနောက်နိုင်ငံများတွင် ၎င်း၏ ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာမှုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဆန့်ကျင် သည့် ဤမျှဝေခံစားမှုသည် ကုလသမဂ္ဂ (ကံမကောင်း စွာဖြင့် အရေးမပါတော့သည့်အဖွဲ့ အစည်းဖြစ် လာနေသော်လည်း)မှသည် လှုပ်ရှားအားကောင်းသော BRICS နှင့် SCO အထိ ရုရှား-တရုတ်ဘက်စုံ၊ ဗဟို ပြုမည့်၊ ဘက်စုံချိတ်ဆက်မည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများအတွက် လမ်းညွှန်အလင်းရောင်တစ်ခုဖြစ် သည်။
SCO ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ ဘေးပန်းဆွေးနွေးပွဲများတွင် ဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီနှင့် သမ္မတ ရှီကျင့် ဖျင်တို့ တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးကြရာ BRICS အပေါ် အိုမင်းရင့်ရော်နေပြီဖြစ်သည့် အင်ပါယာကြီး၏ စပ်ကြား စစ်ပွဲ (Hybrid War)၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည့် အိန္ဒိယအပေါ် အခွန်စစ်ပွဲ ကံကြမ္မာဆိုးကိုလည်း ပိုမို ခိုင်မာစေမည်ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာလူများစု၏ ကံကြမ္မာကိုလည်း ဆုံးဖြတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။
Trump 2.0 အသိုင်းအဝိုင်းက နောက်ဆုံးထွက်ရှိလာသည့်အယူအဆမှာ အိန္ဒိယက ရုရှား ရေနံ ဝယ်ယူခြင်းဖြင့် မော်စကို၏ယူကရိန်းစစ်ပွဲကိုထောက် ခံနေပြီး သမ္မတပူတင်ကို ပိုမိုကြွယ်ဝစေရန် ကူညီ နေသည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံးရလဒ်မှာ မူလ RIC (ရုရှား-အိန္ဒိယ-တရုတ်) သုံးနိုင်ငံလုံးသည် ပိတ် ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် အခွန်စည်းကြပ်မှုများခံနေရသော်လည်း ခိုင်မြဲသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွင် အတူတကွရပ်တည်နေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။
ယူရေးရှားနှလုံးသားနယ်မြေ၏ လှုပ်ရှားမှု ဗလာဒီဗော့စတော့ခ်တွင် အံ့အားသင့်စရာ အချို့ ရှိနေ နိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် အမေရိကန်-ရုရှား စီးပွားရေးပိုင်းနှင့်သက်ဆိုင်သည်။ Trump သည် ရုရှား ၏ နိုင်ငံခြားပိုင်ဆိုင်မှုများကို ဥရောပသမဂ္ဂ (EU)က ခိုးယူရန်စီစဉ်ထားသည်ကို ပြောင်းပြန်လှန်ကာ အမေ ရိကန် စီးပွားရေးတွင် ထိုရန်ပုံငွေများကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် အတင်းအကြပ်ဖိအားပေးမည်လားဟု ထင် ကြေး ပေးမှုများပျံ့နှံ့နေသည်။ ထိုသို့ဆိုပါက Trump ကိုယ်တိုင်က “ငါလိုချင်တာမှန်သမျှ လုပ်နိုင် တယ်”ဟုကြွေးကြော်ထားသောကြောင့် ဥရောပ၏ ခွေးပုလေးများလို EU အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ၎င်းကို တားဆီးရန် မည်သို့မျှလုပ်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။
ရွေးချယ်စရာတစ်ခုမှာ အမေရိကန်၏ ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကော်ပိုရေးရှင်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ExxonMobil သည် Sakhalin-1 ဧရာမ သဘာဝဓာတ်ငွေ့စီမံကိန်းသို့ ပြန်လာခြင်းဖြစ်သည်။ Arctic LNG-2 အပါအဝင် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည် စီမံကိန်းများအတွက် စက်ပစ္စည်းများ ပြန်လည်ရောင်းချရန်နှင့် အမေရိကန်က ရုရှား၏ နျူကလီးယား ရေခဲ ခွဲသင်္ဘောများဝယ်ယူရန်အတွက် အမေရိကန် ရေနံလုပ်ငန်း က အလွန်စိတ်ဝင်စားနေသည်။
၎င်းသည် အကြောင်းအရာများစွာဖြင့် အလွန်အရေးပါသောကိစ္စဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ရုရှား က စူးအက်တူးမြောင်း၏ အခြားရွေးချယ်စရာ အဖြစ်တည်ဆောက်နေသည့် မြောက်ဘက်ပင်လယ် လမ်းကြောင်း (သို့မဟုတ် တရုတ်ဝေါဟာရအရ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းပိုးလမ်းမ)နှင့် တိုက်ရိုက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင် ရန် အမေရိကန်ကိုလုပ်ဆောင်စေနိုင်သည်။
ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ SCO ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အသေးစိတ်ဆွေးနွေးကြသော် လည်း ဗဟိုအာရှ သံတမန်သတင်းရင်းမြစ်များအရ အဖွဲ့ဝင်များကြားတွင် ထင်ယောင်ထင်မှား ဖြစ်ခြင်း မရှိပါ။ ၎င်းသည် ရုရှား-တရုတ်တို့၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက် နှင့်ကိုက်ညီသည်။ အိုမင်းရင့်ရော်နေပြီ ဖြစ် သည့် အင်ပါယာကြီးသည် ရုရှားကိုဆန့်ကျင်ရန် မဟာဗျူဟာမြောက် ကြားခံနယ်မြေတစ်ခုအဖြစ် ယူက ရိန်းကို အသုံးချခြင်း၊ ယူရေးရှားတွင် အဓိက ခြေကုပ်တစ်ခုကို ထိန်းသိမ်းထားခြင်းနှင့် စက်မှု-စစ်ရေး ရှုပ်ထွေးမှုများ မှ ခိုင်မာသောအကျိုးအမြတ်များ(ယူရိုငွေဖြင့်) ဆက် လက်ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေခြင်း ဖြစ် သည်။
နိုဗိုရော့စစ်ခ် Novorossiysk)မှ ဆီဗတ် စတိုပိုးလ်(Sevastopol)အထိ ရေပိုင်နက်တွင် ဖြစ်ပျက် သမျှကို နေ့စဉ်စောင့်ကြည့်နေသည့် အမေရိကန် ရေတပ်၏ P-8 Poseidon သူလျှိုလေယာဉ်များက ပင်လယ်နက်ပေါ်တွင်ဝဲပျံနေသည်ကိုလည်း ထည့် သွင်းစဉ်းစားရမည်။
အားလုံးသည် စစ်ခုံပေါ်မှ လှုပ်ရှားမှုအသစ်များကို လေ့လာစောင့်ကြည့်နေကြသော်လည်း နောက်ဆုံးတွင် ကွယ်လွန်သူ ဘရက်ဇင်စကီး (Brzezinski) ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည့် Mackinder ၏ “မဟာစစ်ခုံ” သီအိုရီဆီသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိကြသည်။ ထောင်စုနှစ်မကုန်ဆုံးမီကပင် ရုရှား၊ တရုတ် နှင့်(EU ပေါင်းစည်းမှုမတိုင်မီ) ဥရောပတို့ မဟာမိတ်ဖွဲ့ပြီး Mackinder ၏သီအိုရီအရ ယူရေးရှား ကို ထိန်းချုပ်ကာ ကမ္ဘာကြီးကိုပါထိန်းချုပ်မည်ကိုစိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။
ယခုအခါတွင်မူ (၁၉၇၀) ပြည့်နှစ်များ အစောပိုင်းက Deep Purple ၏ “Made in Japan” တေး ဂီတကို နားထောင်နေသည့် Mackinder ၏ ဝိညာဉ်ပုံရိပ်ကို မြင်ယောင်ကြည့်နိုင်သည်။ အာရှဗဟိုပြု ကမ္ဘာသစ်တွင် BRICS/SCO ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တောင်ကမ္ဘာခြမ်း နိုင်ငံများသည် အမေရိကန်၏ GDP ထက် နှစ်ဆကျော်ပိုမိုများပြားသော စီးပွားရေးအင်အားကို ပြသနေပြီး ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်ငွေကြေးဖြင့် ကုန်သွယ်မှုတိုး မြှင့်ခြင်းဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာကို အမှန်တကယ် အစားထိုးနိုင်မည့်လမ်းကို ဖောက် လုပ်နေခြင်းဖြစ်သည်။
Nord Stream ပိုက်လိုင်းများကို ဗုံးခွဲရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည့် ယခင်အမေရိကန်အစိုးရပင်လျှင် ဥရောပ ကို ဈေးကြီးသော အမေရိကန် သဘာဝဓာတ် ငွေ့ပေါ်တွင်သာမှီခိုစေပြီး ရုရှားအပေါ် မှီခိုမှုမဖြစ်စေရန် စစ်ခုံ၏အခြေအနေကို သိသိသာသာပြောင်းလဲ နိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပေ။ ဥရောပသည် ဆက်တိုက်ဆိုသကဲ့သို့ ကိုယ့်သေတွင်းကိုယ်တူးနေခြင်း၊ ကိုယ်ပိုင်စက်မှုလုပ် ငန်းများကိုဖျက်ဆီးနေခြင်းနှင့် လက်တွေ့အားဖြင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးသရုပ်ဆောင်တစ်ဦးအဖြစ် ပါဝင်နေ ခြင်းတို့မှလွဲ၍ ပြောင်းလဲမှုမရှိပေ။ ယခုအခါ အိုမင်း ရင့်ရော်လာပြီဖြစ်သည့် အင်ပါယာကြီးနှင့် BRICS/SCO တို့၏ယှဉ်ပြိုင်မှုသည်သာ အဓိကဖြစ်လာသည်။ မကြာတော့သည့်ကာလတစ်ခုအတွင်း အဖြေ တစ်ခုထွက်လာနိုင်သည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။
Zawgyi Version:
ဒုတိယကမာၻစစ္ အေတြ႕အႀကဳံမ်ားမွသည္ BRICS/SCO ေပါင္းစည္းမႈဆီသို႔
သန္းထိုက္စိုး (NP News)
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ တီယန္က်င္းၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္ ရွန္ဟိုင္းပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရးအဖြဲ႕ (SCO) ထိပ္သီးအစည္းအေဝးတြင္ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံ (၁၀) ႏိုင္ငံ၊ ေလ့လာသူ (၂) ႏိုင္ငံ (အာဖဂန္နစၥတန္၊ မြန္ဂိုလီး ယား) ႏွင့္ ေဆြးေႏြးဖက္ (၁၄) ႏိုင္ငံမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ အေရးအႀကီးဆုံးမွာ သမၼတပူတင္၊ ရွီက်င့္ဖ်င္ႏွင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မိုဒီ (၇ ႏွစ္အတြင္း ပထမဆုံး တ႐ုတ္ခရီး စဥ္)တို႔အျပင္ အီရန္သမၼတ ပီဇက္ရွ္ကီးယန္တို႔သည္လည္း တစ္စားပြဲတည္းတြင္ရွိေနၾကသည္။ ယင္းမွာ BRICS/SCO ၏ အင္အားႀကီးမ်ား စုေပါင္းျပသမႈတစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။ ယခု ထိပ္သီးအစည္းအေဝးသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ ကာဇန္၌က်င္းပခဲ့ေသာ BRICS ထိပ္သီးအစည္းအေဝးကဲ့သို႔ပင္ SCO အတြက္ အ လွည့္အေျပာင္းတစ္ခု ျဖစ္လာႏိုင္သည္။
တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံတြင္ “ ဂ်ပန္ က်ဴးေက်ာ္မႈကို တ႐ုတ္ျပည္သူတို႔၏ ခုခံတြန္းလွန္စစ္ ပြဲႏွင့္ ကမာၻ႔ ဖက္ဆစ္ဆန႔္က်င္ေရးစစ္ပြဲ၏ ႏွစ္ (၈၀) ျပည့္ေအာင္ပြဲ”ကို တရားဝင္က်င္းပသည့္ အထိမ္းအ မွတ္ေန႔ စစ္ေရးျပအခမ္းအနားကို တီယန္မင္ရင္ျပင္၌ က်င္းပခဲ့သည္။ အဆိုပါအခမ္းအနားသို႔ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ (၂၆) ဦးတက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး သမၼတပူတင္ လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ခရီးစဥ္အျဖစ္ (၄)ရက္ၾကာသြား ေရာက္ခဲ့သည္။ တက္ေရာက္လာသည့္ ႏိုင္ငံ့ေခါင္း ေဆာင္မ်ားသည္ ေတာင္ကမာၻျခမ္းမွလာၾကသူမ်ား ျဖစ္ၿပီး ေျမာက္ကမာၻျခမ္းမွတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ်မေတြ႕ရပါ။
႐ုရွား-တ႐ုတ္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ မိတ္ ဖက္ဆက္ဆံေရး၊ ယူေရးရွားေပါင္းစည္းမႈႏွင့္ ေတာင္ ကမာၻျခမ္း၏ စည္းလုံးညီၫြတ္မႈႏွင့္တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ဆက္စပ္ေနေသာ ပထဝီႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပထဝီစီးပြား ေရးဆိုင္ရာအသြင္အျပင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး၏ ဘက္စုံ၊ မွ်တသည့္ စနစ္တစ္ခုဆီသို႔ ဦးတည္ သြားေစရန္ ယူေရးရွားႏိုင္ငံမ်ား၏ ပူးေပါင္းတြန္းအားေပးမႈတို႔ကို အျပည့္အဝေဖာ္ျပေနသည္။
အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏သမိုင္းကို ျပင္ဆင္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈသည္ အုတ္တံတိုင္းႀကီးႏွင့္ ထိပ္တိုက္ ေတြ႕ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံအတြက္ ေအာင္ပြဲခံ ေန႔ စစ္ေရးျပအခမ္းအနား၏အေရးပါပုံကို ခ်ဲ႕ကား ေျပာဆို၍ မရႏိုင္ေပ။ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ေထာင္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာမွ ယခုအထိ “လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ (၈၀)က အေမရိကန္ႏွင့္ဂ်ပန္တို႔ပူးေပါင္း၍ စစ္ပြဲတစ္ ခုကိုအဆုံးသတ္ခဲ့သည္” ဟူသည့္ ဒုတိယကမာၻစစ္ ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အေမရိကန္တို႔၏ သမိုင္းျပင္ဆင္ ေရးဝါဒကို လုံးဝလက္ခံမည္မဟုတ္ေပ။ ထို႔ျပင္ “ဥ ေရာပ၏ ေနာ္မန္ဒီကမ္းတက္အခမ္းအနားမ်ားတြင္လည္း အေရွ႕ဘက္စစ္ေျမျပင္၏သမိုင္းကို ေရးသား ျပင္ဆင္ခဲ့သည္”ဟူသည့္ ဥေရာပ၏ သမိုင္းျပင္ဆင္ေရးဝါဒကိုလည္း ပို၍ပင္လက္မခံႏိုင္ေပ။ အဆိုပါလုပ္ ရပ္မ်ားသည္ စက္တင္ဘာ (၃)ရက္ စစ္ေရးျပအခမ္း အနားတက္ေရာက္သူစာရင္းတြင္ မည္သည့္ႏိုင္ငံ မ်ားသည္ ဖက္ဆစ္ဆန႔္က်င္ေရးရပ္တည္ခ်က္တြင္ ခိုင္မာၿမဲၿမံစြာရွိေနေသးသည္ကိုေဖာ္ထုတ္ရန္အတြက္ စံ သတ္မွတ္ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္လာေၾကာင္းသတိေပးေနသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္၏ ေအာင္ပြဲခံေန႔စစ္ေရးျပအခမ္းအနားတြင္ သမၼတပူတင္ ေပက်င္းသို႔လာ ေရာက္ျခင္းသည္ ႐ုရွား၏ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး စစ္ပြဲႀကီး(Great Patriotic War) ေအာင္ပြဲ ႏွစ္(၈၀) ျပည့္အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ေမလ (၉)ရက္ေန႔က ေမာ္စကိုၿမိဳ႕ ရင္ျပင္နီတြင္ သမၼတ ရွီက်င့္ဖ်င္ တက္ ေရာက္ခဲ့ျခင္းအေပၚ ထင္ဟပ္ခ်က္တစ္ခုဟုလည္းဆိုႏိုင္သည္။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ဒုတိယကမာၻစစ္၏ သမိုင္းဝင္ေအာင္ပြဲကို လိမ္လည္လွည့္ ျဖား၍မရႏိုင္ေၾကာင္း တိက်ျပတ္သားစြာေျပာၾကားျခင္းမွာ အံ့ဩစရာမဟုတ္ေပ။ ထိုမွ်သာမက နာဇီ-ဖက္ဆစ္ဝါဒႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ၎၏ ျပန္လည္ေပၚေပါက္လာမႈကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ဆန႔္က်င္ သည့္ ဤမွ်ေဝခံစားမႈသည္ ကုလသမဂၢ (ကံမေကာင္း စြာျဖင့္ အေရးမပါေတာ့သည့္အဖြဲ႕ အစည္းျဖစ္ လာေနေသာ္လည္း)မွသည္ လႈပ္ရွားအားေကာင္းေသာ BRICS ႏွင့္ SCO အထိ ႐ုရွား-တ႐ုတ္ဘက္စုံ၊ ဗဟို ျပဳမည့္၊ ဘက္စုံခ်ိတ္ဆက္မည့္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားအတြက္ လမ္းၫႊန္အလင္းေရာင္တစ္ခုျဖစ္ သည္။
SCO ထိပ္သီးအစည္းအေဝး၏ ေဘးပန္းေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မိုဒီႏွင့္ သမၼတ ရွီက်င့္ ဖ်င္တို႔ တိုက္႐ိုက္ေဆြးေႏြးၾကရာ BRICS အေပၚ အိုမင္းရင့္ေရာ္ေနၿပီျဖစ္သည့္ အင္ပါယာႀကီး၏ စပ္ၾကား စစ္ပြဲ (Hybrid War)၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္သည့္ အိႏၵိယအေပၚ အခြန္စစ္ပြဲ ကံၾကမၼာဆိုးကိုလည္း ပိုမို ခိုင္မာေစမည္ျဖစ္ၿပီး ကမာၻလုံးဆိုင္ရာလူမ်ားစု၏ ကံၾကမၼာကိုလည္း ဆုံးျဖတ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
Trump 2.0 အသိုင္းအဝိုင္းက ေနာက္ဆုံးထြက္ရွိလာသည့္အယူအဆမွာ အိႏၵိယက ႐ုရွား ေရနံ ဝယ္ယူျခင္းျဖင့္ ေမာ္စကို၏ယူကရိန္းစစ္ပြဲကိုေထာက္ ခံေနၿပီး သမၼတပူတင္ကို ပိုမိုႂကြယ္ဝေစရန္ ကူညီ ေနသည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆုံးရလဒ္မွာ မူလ RIC (႐ုရွား-အိႏၵိယ-တ႐ုတ္) သုံးႏိုင္ငံလုံးသည္ ပိတ္ ဆို႔အေရးယူမႈမ်ားႏွင့္ အခြန္စည္းၾကပ္မႈမ်ားခံေနရေသာ္လည္း ခိုင္ၿမဲေသာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈတြင္ အတူတကြရပ္တည္ေနျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
ယူေရးရွားႏွလုံးသားနယ္ေျမ၏ လႈပ္ရွားမႈ ဗလာဒီေဗာ့စေတာ့ခ္တြင္ အံ့အားသင့္စရာ အခ်ိဳ႕ ရွိေန ႏိုင္ေသာ္လည္း ၎တို႔သည္ အေမရိကန္-႐ုရွား စီးပြားေရးပိုင္းႏွင့္သက္ဆိုင္သည္။ Trump သည္ ႐ုရွား ၏ ႏိုင္ငံျခားပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို ဥေရာပသမဂၢ (EU)က ခိုးယူရန္စီစဥ္ထားသည္ကို ေျပာင္းျပန္လွန္ကာ အေမ ရိကန္ စီးပြားေရးတြင္ ထိုရန္ပုံေငြမ်ားကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ အတင္းအၾကပ္ဖိအားေပးမည္လားဟု ထင္ ေၾကး ေပးမႈမ်ားပ်ံ႕ႏွံ႔ေနသည္။ ထိုသို႔ဆိုပါက Trump ကိုယ္တိုင္က “ငါလိုခ်င္တာမွန္သမွ် လုပ္ႏိုင္ တယ္”ဟုေႂကြးေၾကာ္ထားေသာေၾကာင့္ ဥေရာပ၏ ေခြးပုေလးမ်ားလို EU အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕က ၎ကို တားဆီးရန္ မည္သို႔မွ်လုပ္ႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။
ေ႐ြးခ်ယ္စရာတစ္ခုမွာ အေမရိကန္၏ ေရနံႏွင့္သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ေကာ္ပိုေရးရွင္းတစ္ခုျဖစ္သည့္ ExxonMobil သည္ Sakhalin-1 ဧရာမ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕စီမံကိန္းသို႔ ျပန္လာျခင္းျဖစ္သည္။ Arctic LNG-2 အပါအဝင္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ရည္ စီမံကိန္းမ်ားအတြက္ စက္ပစၥည္းမ်ား ျပန္လည္ေရာင္းခ်ရန္ႏွင့္ အေမရိကန္က ႐ုရွား၏ န်ဴကလီးယား ေရခဲ ခြဲသေဘၤာမ်ားဝယ္ယူရန္အတြက္ အေမရိကန္ ေရနံလုပ္ငန္း က အလြန္စိတ္ဝင္စားေနသည္။
၎သည္ အေၾကာင္းအရာမ်ားစြာျဖင့္ အလြန္အေရးပါေသာကိစၥျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ႐ုရွား က စူးအက္တူးေျမာင္း၏ အျခားေ႐ြးခ်ယ္စရာ အျဖစ္တည္ေဆာက္ေနသည့္ ေျမာက္ဘက္ပင္လယ္ လမ္းေၾကာင္း (သို႔မဟုတ္ တ႐ုတ္ေဝါဟာရအရ ေျမာက္ဝင္႐ိုးစြန္းပိုးလမ္းမ)ႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ ရန္ အေမရိကန္ကိုလုပ္ေဆာင္ေစႏိုင္သည္။
ယူကရိန္းစစ္ပြဲႏွင့္ပတ္သက္၍ SCO ထိပ္သီးအစည္းအေဝးတြင္ အေသးစိတ္ေဆြးေႏြးၾကေသာ္ လည္း ဗဟိုအာရွ သံတမန္သတင္းရင္းျမစ္မ်ားအရ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားၾကားတြင္ ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ျခင္း မရွိပါ။ ၎သည္ ႐ုရွား-တ႐ုတ္တို႔၏ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ ႏွင့္ကိုက္ညီသည္။ အိုမင္းရင့္ေရာ္ေနၿပီ ျဖစ္ သည့္ အင္ပါယာႀကီးသည္ ႐ုရွားကိုဆန႔္က်င္ရန္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ၾကားခံနယ္ေျမတစ္ခုအျဖစ္ ယူက ရိန္းကို အသုံးခ်ျခင္း၊ ယူေရးရွားတြင္ အဓိက ေျခကုပ္တစ္ခုကို ထိန္းသိမ္းထားျခင္းႏွင့္ စက္မႈ-စစ္ေရး ရႈပ္ေထြးမႈမ်ား မွ ခိုင္မာေသာအက်ိဳးအျမတ္မ်ား(ယူ႐ိုေငြျဖင့္) ဆက္ လက္ရရွိရန္ ႀကိဳးပမ္းေနျခင္း ျဖစ္ သည္။
ႏိုဗိုေရာ့စစ္ခ္ Novorossiysk)မွ ဆီဗတ္ စတိုပိုးလ္(Sevastopol)အထိ ေရပိုင္နက္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ သမွ်ကို ေန႔စဥ္ေစာင့္ၾကည့္ေနသည့္ အေမရိကန္ ေရတပ္၏ P-8 Poseidon သူလွ်ိဳေလယာဥ္မ်ားက ပင္လယ္နက္ေပၚတြင္ဝဲပ်ံေနသည္ကိုလည္း ထည့္ သြင္းစဥ္းစားရမည္။
အားလုံးသည္ စစ္ခုံေပၚမွ လႈပ္ရွားမႈအသစ္မ်ားကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနၾကေသာ္လည္း ေနာက္ဆုံးတြင္ ကြယ္လြန္သူ ဘရက္ဇင္စကီး (Brzezinski) ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည့္ Mackinder ၏ “မဟာစစ္ခုံ” သီအိုရီဆီသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိၾကသည္။ ေထာင္စုႏွစ္မကုန္ဆုံးမီကပင္ ႐ုရွား၊ တ႐ုတ္ ႏွင့္(EU ေပါင္းစည္းမႈမတိုင္မီ) ဥေရာပတို႔ မဟာမိတ္ဖြဲ႕ၿပီး Mackinder ၏သီအိုရီအရ ယူေရးရွား ကို ထိန္းခ်ဳပ္ကာ ကမာၻႀကီးကိုပါထိန္းခ်ဳပ္မည္ကိုစိုးရိမ္ခဲ့ၾကသည္။
ယခုအခါတြင္မူ (၁၉၇၀) ျပည့္ႏွစ္မ်ား အေစာပိုင္းက Deep Purple ၏ “Made in Japan” ေတး ဂီတကို နားေထာင္ေနသည့္ Mackinder ၏ ဝိညာဥ္ပုံရိပ္ကို ျမင္ေယာင္ၾကည့္ႏိုင္သည္။ အာရွဗဟိုျပဳ ကမာၻသစ္တြင္ BRICS/SCO ၏ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ ေတာင္ကမာၻျခမ္း ႏိုင္ငံမ်ားသည္ အေမရိကန္၏ GDP ထက္ ႏွစ္ဆေက်ာ္ပိုမိုမ်ားျပားေသာ စီးပြားေရးအင္အားကို ျပသေနၿပီး ၎တို႔၏ကိုယ္ပိုင္ေငြေၾကးျဖင့္ ကုန္သြယ္မႈတိုး ျမႇင့္ျခင္းျဖင့္ အေမရိကန္ေဒၚလာကို အမွန္တကယ္ အစားထိုးႏိုင္မည့္လမ္းကို ေဖာက္ လုပ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
Nord Stream ပိုက္လိုင္းမ်ားကို ဗုံးခြဲရန္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည့္ ယခင္အေမရိကန္အစိုးရပင္လွ်င္ ဥေရာပ ကို ေဈးႀကီးေသာ အေမရိကန္ သဘာဝဓာတ္ ေငြ႕ေပၚတြင္သာမွီခိုေစၿပီး ႐ုရွားအေပၚ မွီခိုမႈမျဖစ္ေစရန္ စစ္ခုံ၏အေျခအေနကို သိသိသာသာေျပာင္းလဲ ႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ ဥေရာပသည္ ဆက္တိုက္ဆိုသကဲ့သို႔ ကိုယ့္ေသတြင္းကိုယ္တူးေနျခင္း၊ ကိုယ္ပိုင္စက္မႈလုပ္ ငန္းမ်ားကိုဖ်က္ဆီးေနျခင္းႏွင့္ လက္ေတြ႕အားျဖင့္ ပထဝီႏိုင္ငံေရးသ႐ုပ္ေဆာင္တစ္ဦးအျဖစ္ ပါဝင္ေန ျခင္းတို႔မွလြဲ၍ ေျပာင္းလဲမႈမရွိေပ။ ယခုအခါ အိုမင္း ရင့္ေရာ္လာၿပီျဖစ္သည့္ အင္ပါယာႀကီးႏွင့္ BRICS/SCO တို႔၏ယွဥ္ၿပိဳင္မႈသည္သာ အဓိကျဖစ္လာသည္။ မၾကာေတာ့သည့္ကာလတစ္ခုအတြင္း အေျဖ တစ္ခုထြက္လာႏိုင္သည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။