အမေရိကန်၏ လျှာနှစ်ခွ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ နှင့် ဂါဇာပြဿနာအပေါ် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ ရပ်တည်မှုကွဲလွဲ (ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး)
493
Htay Oung (NP News) - ဇန်နဝါရီ ၁၉
ဂါဇာကမ်းမြှောင်ဒေသ ပါလက်စတိုင်းများကို လူမျိုးသုန်းပြုမူနေကြောင်း အစ္စရေးအပေါ် ကုလသမဂ္ဂ ထိပ်တန်း တရားရုံးမှာ တရားစွဲဆိုမှုဟာ နိုင်ငံပေါင်း ၅ဝ ကျော်က ထောက်ခံကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့တယ်လို့ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အစ္စရေးနိုင်ငံရဲ့ဂျီနိုဆိုက်ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂကွန်ဗင်းရှင်းကို ချိုးဖောက်ရာ ရောက်ကြောင်း တောင်အာဖရိကရဲ့စွပ်စွဲချက်ကို အမေရိကန် အပါအဝင် နိုင်ငံအတော်များများက အကျောက်အကန် ငြင်းဆိုနေပြီး အခြားနိုင်ငံအချို့ကလည်း နှုတ်ဆိတ်နေကြတယ်လို့ AP က ၂ဝ၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၄ ရက်မှာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်ပတ်ခန့်က နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိတ်ဂ်မြို့ နိုင်ငံတကာတရားရုံး ICJ ဟာ ကမ္ဘာ့သမိုင်းဝင်လို့ ဆိုရမယ့်အမှုကြီးကို ကြားနာခဲ့ပါတယ်။ အစ္စရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်းတို့အကြား သက်တမ်း ၇၅ နှစ်ကြာ ပြဿနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကမ္ဘာကြီးတစ်ခုလုံးရဲ့သဘောထားအမြင်ကွဲလွဲမှုကို ပြသနေပါတယ်။ တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် လာမယ့် တနင်္ဂနွေနေ့ ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက်ဆိုရင် အဲဒီသွေးချောင်းစီးပဋိပက္ခကြီးရဲ့ရက်ပေါင်း ၁ဝဝ ပြည့်မြောက်တဲ့နေ့ဖြစ် နေပါတယ်။
တောင်အာဖရိကရဲ့စွဲဆိုမှုကိုထောက်ခံတဲ့ နိုင်ငံအများစုဟာ အာရပ်ကမ္ဘာနဲ့ အာဖရိကတိုင်းပြည်များမှဖြစ်ပြီး ဥရောပမှာ မွတ်ဆလင်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ တူရကီသာလျှင် ထောက်ခံကြောင်း လူသိရှင်ကြား ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် တောင်အာဖရိကကို ထောက်ခံကြောင်း ဘယ်အနောက်နိုင်ငံမှ သတင်းထုတ်ပြန်ပြန်ခြင်း မရှိပါဘူး။ စွပ်စွဲချက်တွေဟာ အခြေအမြစ် မရှိကြောင်း အစ္စရေးရဲ့အရင်းနှီးဆုံး မဟာမိတ်ဖြစ်သူ အမေရိကန်က ပယ်ချနေပြီး ယူကေနိုင်ငံကတော့ တရားမျှတမှု မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ ဂျာမနီကလည်း ပြတ်ပြတ်သားသားငြင်းပယ်တယ်လို့ ဆိုနေပါတယ်။
ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေဖြစ်ကြတဲ့ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့ဟာ အရေးကြီးဆုံး အမှုတွဲများထဲမှ တစ်ခုအကြောင်း နိုင်ငံတကာတရားရုံးရှေ့မှောက်မှာ အနည်းငယ်သာ ပြောဆိုကြပါတယ်။ ဥရောပသမဂ္ဂကလည်း ဘာထင်မြင်ချက်မှ မပေးပါဘူး။
တောင်အာဖရိကရဲ့စွပ်စွဲချက်တွေဟာ အကြောင်းအကျိုး ဆီလျော်မှုမရှိကြောင်း၊ ပဋိပက္ခနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရေ ရှည်တည်တံ့တဲ့အဖြေကို ရှာဖွေရာမှာ ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့ အာရုံလွဲစေတယ်လို့ တရားရုံးကြားနာမှု မစတင်မီ တစ်ရက် အလို အစ္စရေးနိုင်ငံကို ရောက်ရှိလာတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး၀န်ကြီး အန်တိုနီ_ဘလင်ကင်က ပြောပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဂျွန်ကာဘီကလည်း ဂျီနိုဆိုက်ဆိုတာဟာ ပေါ့ပေါ့တန်တန် ပြောသင့်ပြောထိုက်တဲ့စကားလုံးမဟုတ်သလို ဒီကိစ္စမှာ သက်ဆိုင်တယ်လို့ လုံးဝမယုံကြည်နိုင်ကြောင်း မှတ်ချက် ပေးပါတယ်။ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံရဲ့လုပ်ရပ်တွေကို သဘောမတူဘူးလို့ ယူကေနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေးဗစ် ကင်မရွန်းကလည်း ပြောနေပါတယ်။
လူမျိုးသုန်းပြုရာရောက်ကြောင်း စွပ်စွဲချက်တွေကို အစ္စရေးက ပြင်းပြင်းထန်ထန်ငြင်းဆိုထားပြီး သူ့နိုင်ငံသားတွေ အပေါ် ခုခံကာကွယ်နေခြင်းသာဖြစ်တယ်လို့ ဆင်ခြေပေးပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ထိုးစစ်ဟာ နယ်မြေစိုးမိုးဖို့ လုပ်ဆောင် လာတဲ့ ဟားမတ်စ်စစ်သွေးကြွခေါင်းဆောင်များကို ချေမှုန်းရန် ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက် ဟားမတ်တို့ဟာ အစ္စရေးတောင်ပိုင်းကို အမှတ်မထင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်တဲ့အတွက် လူပေါင်း ၁,၂ဝဝ ခန့် သေဆုံး ခဲ့ပြီး လူ-၂၅ဝ ခန့်ကို ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဟားမတ်နဲ့အခြားအုပ်စုတွေက ဂျူးများကို အစုအပုံလိုက်သတ်ဖြတ်ပြီး အမြစ်ဖြတ်ချေမှုန်းမယ်လို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဆက်လက်ပြောဆိုနေချိန်မှာ အစ္စရေးက ဂျီနိုဆိုက်ကျူးလွန်ကြောင်း စွပ်စွဲနေခြင်းဟာ အတော်ရှက်စရာကောင်းပါ တယ်လို့ (ကိုယ်တိုင်ဂျူးလူမျိုးဖြစ်သူ) အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ အီးယူ နဲ့ အခြား(အနောက်အုပ်စု) နိုင်ငံများဟာ ဟားမတ်စ်ကို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။
အစ္စရေးရဲ့စစ်ရေးတုံ့ပြန်မှုကြောင့် ဂါဇာနေပါလက်စတိုင်း ၂၃,ဝဝဝ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့ ဂါဇာကျန်းမာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောပါတယ်။ အဲဒီအရေအတွက်ဟာ တိုက်ပွဲဝင်သူများနဲ့ အရပ်သားများအကြားမှာ ခွဲခြားပြောဆိုဖို့ ခက်ခဲနေပြီး သေဆုံးသူများရဲ့သုံးပုံနှစ်ပုံကျော်ဟာ အမျိုးသမီးများနဲ့ ကလေးငယ်များဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါတယ်။ အစ္စရေးရဲ့လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုနဲ့ တင့်ကားများမှ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် ဂါဇာမြောက်ပိုင်းနေရာအများစုဟာ အသက်ရှင်သူ ကင်းမဲ့တဲ့ သုဿန်တစပြင်အဖြစ် ပြောင်းသွားခဲ့ပါတယ်။
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံဟာ ဟားမတ်စ်တို့ရဲ့အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က တိုက်ခိုက်မှုကို ရှုတ်ချပေမယ့် အစ္စရေးရဲ့ တုံ့ပြန်မှုကိုလည်း တရားမျှတခြင်းမရှိကြောင်း စောဒကတက်ခဲ့ပါတယ်။
အစ္စရေးကို ထောက်ခံကြောင်း သောကြာနေ့ ကြားနာပွဲပြီးဆုံးချိန် ဂျာမနီရဲ့ကြေညာချက်ဟာ နာဇီတို့ရဲ့ ဥရောပ တစ်ခွင် ဂျူးပေါင်း ၆ သန်းကို အစုအပုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ သမိုင်းတကွေ့ဖြစ်ရပ်မှန်ကို သတိရစေပါတယ်။ နာဇီဂျာမနီရဲ့ ရက်စက်ယုတ်မာမှုကြောင့်လည်း ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး ဂျူးများအတွက် ခိုလှုံရာအဖြစ် အစ္စရေး နိုင်ငံကို ထူထောင်ရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
“အစ္စရေးဟာ သူ့ကိုယ်သူ ခုခံကာကွယ်နေပါတယ်” လို့ ဂျာမန်အစိုးရပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီး ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂပေါ်ပေါက်လာတဲ့အခါ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို လေးစားလိုက်နာပြီး လူမျိုးသုန်းပြူမှုဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုများကို တားဆီးရန်၊ ၁၉၄၈ ခုနှစ် နိုင်ငံတကာဂျီနိုဆိုက်ကွန် ဗင်းရှင်းမှာ အစုအပုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်းရဲ့အနက်အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုခဲ့ရခြင်းများကိုလည်း ရည်ညွှန်းသွားပါတယ်။ အတိတ်သမိုင်းကြောင်းအရ ကွန်ဗင်းရှင်းကို အထူးလေးစားလိုက်နာလျက်ရှိတဲ့ ဂျာမန်ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံအနေနဲ့ အစ္စရေးအပေါ်စွပ်စွဲချက်တွေဟာ လုံးဝအခြေအမြစ်မရှိတဲ့အဆိုအဖြစ် ဆန့်ကျင်ကြောင်း၊ ယခုကိစ္စမှာ အစ္စှရေးရဲ့ ကိုယ်စား ရပ်တည်ဖို့အထိ ရည်ရွယ်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
အဖွဲ့ဝင် ၂၇ နိုင်ငံပါ ဥရောပသမဂ္ဂရုံးအနေနဲ့ ယခုအမှုကို ICJ ထံ တင်ပြခွင့်ရှိတယ်လို့သာပြောပေမယ့် ဘယ်လို ရပ်တည်တယ်ဆိုတာ တစ်နိုင်ငံချင်းအလိုက် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မပြုကြပါဘူး။ အီးယူအဖွဲ့ဝင် မွတ်စလင် အများစု တူရကီတစ်နိုင်ငံကတည်းကသာ အသံထွက်ဖော်ရပြီး အစ္စရေးအပေါ် ရှုတ်ချကြောင်း၊ စွပ်စွဲရတဲ့ ယခုကိစ္စ အတွက် အသုံးပြုဆဲစာရွက်စာတမ်းများကို ပေးအပ်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လ တောင်အာဖရိကမှ တင်သွင်းခဲ့တဲ့အမှုကို လူသိရှင်ကြားထောက်ခံရာမှာ OIC (ခေါ်) အစ္စလာမ်မစ်ပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ဟာ ပထမဆုံးသော အဖွဲ့များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ OIC မှာ အီရန်၊ အီရတ်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ ကာတာနဲ့ အီဂျစ်တို့ အပါအဝင် အဖွဲ့ဝင် ၅၇ နိုင်ငံနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပြီး ဆော်ဒီအာရေဗျမှာ ဌာနချုပ်တည်ရှိပါတယ်။ OIC ရဲ့အစိတ်အပိုင်းအားလုံးနီးပါးမှာ အင်အားအကောင်းဆုံးဖြစ်တဲ့ အဖွဲ့ဝင် ၂၂ နိုင်ငံရှိ ကိုင်ရိုအခြေစိုက် အာရပ် အဖွဲ့ချုပ်ကလည်း တောင်အာဖရိကရဲ့အရေးယူဆောင်ရွက်မှုကိစ္စရပ်ကို ထောက်ခံပါတယ်။ တောင်အာဖရိကဟာ အာရပ်ကမ္ဘာပြင်ပမှ ထောက်ခံမှုအချို့ကို ရယူခဲ့ရာမှာ နမီးဘီးယား၊ ပါကစ္စတန်၊ မလေးရှားနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားတို့က လည်း ထောက်ခံကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
ICJ တရားရုံး အစ္စရေးအပေါ် လူမျိုးသုန်းပြုကြောင်း စွပ်စွဲမှုမှာ တရုတ်၊ ရုရှား သာမက အိန္ဒိယလို အရှိန်အဝါ ထွန်းသစ်စနိုင်ငံကြီးကလည်း ငြိမ်သက်နေတဲ့အတွက် အားရစရာ သိပ်မရှိလှပါဘူး။ အနောက်အုပ်စုမဟုတ်တဲ့ နိုင်ငံကြီးတွေအနေနဲ့ တောင်အာဖရိကရဲ့ကြိုးပမ်းမှုမှာ အာရပ်နဲ့ အစ္စရေးအကြား သူတို့ရဲ့ရပ်တည်မှုကို ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခြင်းအားဖြင့် ဒေသအတွင်း သူတို့ရဲ့ဆက်ဆံရေးနောက်ပြန်ဆုတ်သွားမှာကို သတိထားနေပုံရပါတယ်။ အိန္ဒိယရဲ့နိုင်ငံခြားရေး ပေါ်လစီအရ ပါလက်စတိုင်းအရေးကို သမိုင်းကြောင်းအရ ထောက်ခံခဲ့ပေမယ့် ဟားမတ်စ်တို့ တိုက်ခိုက်ခြင်းကို အကြမ်းဖက်မှုလို့ ဝန်ကြီးချုပ်နာရင်ဒြာမိုဒီက သတ်မှတ်ပြီး အစ္စရေးဘက်က ရပ်တည်ကြောင်း လူသိရှင်ကြားပြောဆိုခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပါတယ်။
တောင်အမေရိကတိုက်မှာ စီးပွားရေးအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဘရာဇီးကတော့ တောင်အာဖရိကရဲ့စွပ်စွဲချက်ကို ထောက်ခံပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာ့တရားရုံးမကလို့ ဘယ်သူကပဲဖြစ်စေ အစ္စရေးရဲ့ဟားမတ်စ်စစ်ပွဲကို ရပ်တန့် နိုင်မှာ မဟုတ်ဖူးလို့ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင်နေတန်ယာဟု ပြောပါတယ်။ သူပြောသလိုပဲ ယူကရိန်း ကျူးကျော်မှုကို ရပ်တန့်ဖို့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်နီးပါးခန့်က ကမ္ဘာ့တရားရုံးရဲ့အမိန့်ကို ရုရှားနိုင်ငံက နာခံခြင်း မရှိခဲ့ပါ ဘူး။
၂၉ ရက် ဒီဇင်ဘာ ၂ဝ၂၃ ရက်စွဲနဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး ICJ က လက်ခံခဲ့တဲ့အမှုမှာ ဂါဇာကမ်းမြှောင်တွင် ပါလက်စတိုင်းတို့အပေါ် အစ္စရေး၏ ပြုမူပုံမှာ ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်းရှင်းပါ သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖောက်ရာရောက်ကြောင်း တောင်အာဖရိကနိုင်ငံက တရားစွဲဆိုခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
အလားတူ ၂ဝ၁၉ ခုနှစ် ICJ မှာ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အာဖရိကဂမ်ဘီယာနိုင်ငံက တရားစွဲဆိုခဲ့ ဖူးကြောင်း အမှတ်ရကြမယ် ထင်ပါတယ်။ ကွာခြားချက်ကတော့ တောင်အာဖရိရော အစ္စရေးပါ ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်း ရှင်းပါ အချက်အားလုံးကို ခြွင်းချက်မရှိ လိုက်နာပါ့မယ်လို့ သဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့နိုင်ငံများ ဖြစ်ပါ တယ်။
၂ဝ၁၆ ခုနှစ် ရခိုင်ပြည်နယ် ရိုဟင်ဂျာဆိုသူများအပေါ် ပြုမူပုံမှာ ဂျီနိုဆိုက်ကွန်ဗင်းရှင်းကို ဖောက်ဖျက်ရာရောက် ကြောင်း မြန်မာအပေါ် OIC နိုင်ငံများကိုယ်စား အာဖရိကနိုင်ငံက တရားစွဲဆိုခဲ့ပြီး ကနေဒါ၊ ဒိန်းမတ်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ ဗြိတိန်နဲ့ နယ်သာလန်တို့က OIC ရဲ့ စွပ်စွဲချက်ကို ထောက်ခံခဲ့ကြပါတယ်။
လူမျိုးသုဉ်းပြုကြောင်း မြန်မာအပေါ် အလွန်ကြီးလေးတဲ့စွပ်စွဲချက်ကို ဒေါ်နယ်ထရမ့်လက်ထက် ရီပတ်ဘလစ်ကင် အစိုးရက အထူးတလည် စိတ်လှုပ်ရှားပုံ ပြသခြင်း မရှိခဲ့ပါ။ ဒါပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဂျီနိုဆိုက်မှု ကျူးလွန်ကြောင်း အတိအလင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြသူက ဂျိုးဘိုင်ဒင်လက်ထက် ဒီမိုကရက်တစ်အစိုးရ ယခုအစ္စရေးဘက်မှ အသည်း အသန်ခုခံကာကွယ်နေသူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျူးလူမျိုး အန်သိုနီဘလင်ကင်ဖြစ်နေပါတယ်။
ဝါရှင်တန်ဟာ ဘားမားအက်ဥပဒေ ၂ဝ၂၁ ခုနှစ် ပြင်ဆင်ချက်ကို ၂ဝ၂၃ ခုနှစ် အမေရိကန်အမျိုးသားကာကွယ်ရေး လုပ်ပိုင်ခွင့်များ အပ်နှင်းခြင်းဆိုင်ရာအက်ဥပဒေမှာ ထည့်သွင်းပြီး မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးအုပ်စုများ ကို ငွေကြေးထောက်ပံ့ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။
၂ဝ၂၂ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အကြမ်းဖက်မှုပေါင်း ၃၉၁ မှုဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လူပေါင်း ၂၁၃ဝ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း၊ ၅ဝ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို PDF (ခေါ်) စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေးခုခံကာကွယ်သူ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ် (ခေါ်) PDFs တို့က အဓိက ကျူးလွန်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ချင်းကာကွယ်ရေးတပ် CDF နဲ့ ကရင်နီအမျိုးသားများ ကာကွယ်ရေးတပ်တို့က ၇ ရာခိုင်နှုန်းစီ ကျူးလွန်ခဲ့ကြကြောင်း၊ KNLA ဟာ ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ရဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်ပြီး PDF တို့ဟာ ကရင်နီ (ကယား) KNDF နဲ့ ချင်းပြည်နယ် CDF ဒေသခံ လက်နက် ကိုင်တို့နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ (NUG) ရဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ဖြတ်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ၂ဝ၂၁ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက မြန်မာစစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နေသူများဖြစ် ကြောင်း နို၀င်ဘာ ၂ဝ၂၃ ရက်က ဗာဂျီးနီးယားအခြေစိုက် DSG (ခေါ်) Development Services Group Inc ရဲ့ အစီရင်ခံစာ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် ဘာဆက်လုပ်ရမှန်း မသိသူမှာလည်း အမေရိကန်ဖြစ်ပါတယ်။ ။ သတင်းဘာသာပြန်သူ)
#ပါလက်စတိုင်းဂျီနိုဆိုက် #နိုင်ငံတကာတရားရုံး #တောင်အာဖရိက #အစ္စရေး #အန်သိုနီဘလင်ကင်
(AP., 14 Jabuary 2024., “Genocide case against Israel: Where does the rest of the world stand on the momentous allegations?” #HtayOung, #OungMarine ဆီလျော်အောင်ကောက်နှုတ်ဘာ သာပြန်ဆိုသည်။)
Zawgyi Version;
အေမရိကန္၏ လွ်ာႏွစ္ခြ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ ႏွင့္ ဂါဇာျပႆနာအေပၚ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ား ရပ္တည္မႈကြဲလြဲ (ဘာသာျပန္ေဆာင္းပါး)
Htay Oung (NP News) - ဇန္နဝါရီ ၁၉
ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္ေဒသ ပါလက္စတိုင္းမ်ားကို လူမ်ိဳးသုန္းျပဳမူေနေၾကာင္း အစၥေရးအေပၚ ကုလသမဂၢ ထိပ္တန္း တရား႐ုံးမွာ တရားစြဲဆိုမႈဟာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅ဝ ေက်ာ္က ေထာက္ခံေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့တယ္လို႔ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစၥေရးႏိုင္ငံရဲ႕ဂ်ီႏိုဆိုက္ဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢကြန္ဗင္းရွင္းကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာ ေရာက္ေၾကာင္း ေတာင္အာဖရိကရဲ႕စြပ္စြဲခ်က္ကို အေမရိကန္ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားက အေက်ာက္အကန္ ျငင္းဆိုေနၿပီး အျခားႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ကလည္း ႏႈတ္ဆိတ္ေနၾကတယ္လို႔ AP က ၂ဝ၂၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁၄ ရက္မွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ပတ္ခန႔္က နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ သည္ဟိတ္ဂ္ၿမိဳ႕ ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံး ICJ ဟာ ကမာၻ႔သမိုင္းဝင္လို႔ ဆိုရမယ့္အမႈႀကီးကို ၾကားနာခဲ့ပါတယ္။ အစၥေရးနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းတို႔အၾကား သက္တမ္း ၇၅ ႏွစ္ၾကာ ျပႆနာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကမာၻႀကီးတစ္ခုလုံးရဲ႕သေဘာထားအျမင္ကြဲလြဲမႈကို ျပသေနပါတယ္။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ လာမယ့္ တနဂၤေႏြေန႔ ဇန္နဝါရီလ ၂၁ ရက္ဆိုရင္ အဲဒီေသြးေခ်ာင္းစီးပဋိပကၡႀကီးရဲ႕ရက္ေပါင္း ၁ဝဝ ျပည့္ေျမာက္တဲ့ေန႔ျဖစ္ ေနပါတယ္။
ေတာင္အာဖရိကရဲ႕စြဲဆိုမႈကိုေထာက္ခံတဲ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုဟာ အာရပ္ကမာၻနဲ႔ အာဖရိကတိုင္းျပည္မ်ားမွျဖစ္ၿပီး ဥေရာပမွာ မြတ္ဆလင္ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ တူရကီသာလွ်င္ ေထာက္ခံေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကား ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေတာင္အာဖရိကကို ေထာက္ခံေၾကာင္း ဘယ္အေနာက္ႏိုင္ငံမွ သတင္းထုတ္ျပန္ျပန္ျခင္း မရွိပါဘူး။ စြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ အေျခအျမစ္ မရွိေၾကာင္း အစၥေရးရဲ႕အရင္းႏွီးဆုံး မဟာမိတ္ျဖစ္သူ အေမရိကန္က ပယ္ခ်ေနၿပီး ယူေကႏိုင္ငံကေတာ့ တရားမွ်တမႈ မရွိဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဂ်ာမနီကလည္း ျပတ္ျပတ္သားသားျငင္းပယ္တယ္လို႔ ဆိုေနပါတယ္။
ကမာၻ႔အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြျဖစ္ၾကတဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ ႐ုရွားတို႔ဟာ အေရးႀကီးဆုံး အမႈတြဲမ်ားထဲမွ တစ္ခုအေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံးေရွ႕ေမွာက္မွာ အနည္းငယ္သာ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢကလည္း ဘာထင္ျမင္ခ်က္မွ မေပးပါဘူး။
ေတာင္အာဖရိကရဲ႕စြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဆီေလ်ာ္မႈမရွိေၾကာင္း၊ ပဋိပကၡနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေရ ရွည္တည္တံ့တဲ့အေျဖကို ရွာေဖြရာမွာ ကမာၻႀကီးအေနနဲ႔ အာ႐ုံလြဲေစတယ္လို႔ တရား႐ုံးၾကားနာမႈ မစတင္မီ တစ္ရက္ အလို အစၥေရးႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိလာတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး အန္တိုနီ_ဘလင္ကင္က ေျပာပါတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဂြၽန္ကာဘီကလည္း ဂ်ီႏိုဆိုက္ဆိုတာဟာ ေပါ့ေပါ့တန္တန္ ေျပာသင့္ေျပာထိုက္တဲ့စကားလုံးမဟုတ္သလို ဒီကိစၥမွာ သက္ဆိုင္တယ္လို႔ လုံးဝမယုံၾကည္ႏိုင္ေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ ေပးပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြကို သေဘာမတူဘူးလို႔ ယူေကႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေဒးဗစ္ ကင္မ႐ြန္းကလည္း ေျပာေနပါတယ္။
လူမ်ိဳးသုန္းျပဳရာေရာက္ေၾကာင္း စြပ္စြဲခ်က္ေတြကို အစၥေရးက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျငင္းဆိုထားၿပီး သူ႔ႏိုင္ငံသားေတြ အေပၚ ခုခံကာကြယ္ေနျခင္းသာျဖစ္တယ္လို႔ ဆင္ေျခေပးပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ထိုးစစ္ဟာ နယ္ေျမစိုးမိုးဖို႔ လုပ္ေဆာင္ လာတဲ့ ဟားမတ္စ္စစ္ေသြးႂကြေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေခ်မႈန္းရန္ ရည္႐ြယ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေအာက္တိုဘာ ၇ ရက္ ဟားမတ္တို႔ဟာ အစၥေရးေတာင္ပိုင္းကို အမွတ္မထင္ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္တဲ့အတြက္ လူေပါင္း ၁,၂ဝဝ ခန႔္ ေသဆုံး ခဲ့ၿပီး လူ-၂၅ဝ ခန႔္ကို ဓားစာခံအျဖစ္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ဟားမတ္နဲ႔အျခားအုပ္စုေတြက ဂ်ဴးမ်ားကို အစုအပုံလိုက္သတ္ျဖတ္ၿပီး အျမစ္ျဖတ္ေခ်မႈန္းမယ္လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဆက္လက္ေျပာဆိုေနခ်ိန္မွာ အစၥေရးက ဂ်ီႏိုဆိုက္က်ဴးလြန္ေၾကာင္း စြပ္စြဲေနျခင္းဟာ အေတာ္ရွက္စရာေကာင္းပါ တယ္လို႔ (ကိုယ္တိုင္ဂ်ဴးလူမ်ိဳးျဖစ္သူ) အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ဆိုပါတယ္။ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ အီးယူ နဲ႔ အျခား(အေနာက္အုပ္စု) ႏိုင္ငံမ်ားဟာ ဟားမတ္စ္ကို အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕အစည္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
အစၥေရးရဲ႕စစ္ေရးတုံ႔ျပန္မႈေၾကာင့္ ဂါဇာေနပါလက္စတိုင္း ၂၃,ဝဝဝ ေက်ာ္ ေသဆုံးခဲ့ရတယ္လို႔ ဂါဇာက်န္းမာေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီအေရအတြက္ဟာ တိုက္ပြဲဝင္သူမ်ားနဲ႔ အရပ္သားမ်ားအၾကားမွာ ခြဲျခားေျပာဆိုဖို႔ ခက္ခဲေနၿပီး ေသဆုံးသူမ်ားရဲ႕သုံးပုံႏွစ္ပုံေက်ာ္ဟာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားနဲ႔ ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရပါတယ္။ အစၥေရးရဲ႕ေလေၾကာင္းတိုက္ခိုက္မႈနဲ႔ တင့္ကားမ်ားမွ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ဂါဇာေျမာက္ပိုင္းေနရာအမ်ားစုဟာ အသက္ရွင္သူ ကင္းမဲ့တဲ့ သုႆန္တစျပင္အျဖစ္ ေျပာင္းသြားခဲ့ပါတယ္။
ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံဟာ ဟားမတ္စ္တို႔ရဲ႕ေအာက္တိုဘာ ၇ ရက္က တိုက္ခိုက္မႈကို ရႈတ္ခ်ေပမယ့္ အစၥေရးရဲ႕ တုံ႔ျပန္မႈကိုလည္း တရားမွ်တျခင္းမရွိေၾကာင္း ေစာဒကတက္ခဲ့ပါတယ္။
အစၥေရးကို ေထာက္ခံေၾကာင္း ေသာၾကာေန႔ ၾကားနာပြဲၿပီးဆုံးခ်ိန္ ဂ်ာမနီရဲ႕ေၾကညာခ်က္ဟာ နာဇီတို႔ရဲ႕ ဥေရာပ တစ္ခြင္ ဂ်ဴးေပါင္း ၆ သန္းကို အစုအပုံလိုက္သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ သမိုင္းတေကြ႕ျဖစ္ရပ္မွန္ကို သတိရေစပါတယ္။ နာဇီဂ်ာမနီရဲ႕ ရက္စက္ယုတ္မာမႈေၾကာင့္လည္း ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ဂ်ဴးမ်ားအတြက္ ခိုလႈံရာအျဖစ္ အစၥေရး ႏိုင္ငံကို ထူေထာင္ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
“အစၥေရးဟာ သူ႔ကိုယ္သူ ခုခံကာကြယ္ေနပါတယ္” လို႔ ဂ်ာမန္အစိုးရေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး ကမာၻ႔ကုလသမဂၢေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာၿပီး လူမ်ိဳးသုန္းျပဴမႈဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို တားဆီးရန္၊ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံတကာဂ်ီႏိုဆိုက္ကြန္ ဗင္းရွင္းမွာ အစုအပုံလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္းရဲ႕အနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့ရျခင္းမ်ားကိုလည္း ရည္ၫႊန္းသြားပါတယ္။ အတိတ္သမိုင္းေၾကာင္းအရ ကြန္ဗင္းရွင္းကို အထူးေလးစားလိုက္နာလ်က္ရွိတဲ့ ဂ်ာမန္ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အစၥေရးအေပၚစြပ္စြဲခ်က္ေတြဟာ လုံးဝအေျခအျမစ္မရွိတဲ့အဆိုအျဖစ္ ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း၊ ယခုကိစၥမွာ အစၥွေရးရဲ႕ ကိုယ္စား ရပ္တည္ဖို႔အထိ ရည္႐ြယ္ထားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
အဖြဲ႕ဝင္ ၂၇ ႏိုင္ငံပါ ဥေရာပသမဂၢ႐ုံးအေနနဲ႔ ယခုအမႈကို ICJ ထံ တင္ျပခြင့္ရွိတယ္လို႔သာေျပာေပမယ့္ ဘယ္လို ရပ္တည္တယ္ဆိုတာ တစ္ႏိုင္ငံခ်င္းအလိုက္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုျခင္း မျပဳၾကပါဘူး။ အီးယူအဖြဲ႕ဝင္ မြတ္စလင္ အမ်ားစု တူရကီတစ္ႏိုင္ငံကတည္းကသာ အသံထြက္ေဖာ္ရၿပီး အစၥေရးအေပၚ ရႈတ္ခ်ေၾကာင္း၊ စြပ္စြဲရတဲ့ ယခုကိစၥ အတြက္ အသုံးျပဳဆဲစာ႐ြက္စာတမ္းမ်ားကို ေပးအပ္မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့လ ေတာင္အာဖရိကမွ တင္သြင္းခဲ့တဲ့အမႈကို လူသိရွင္ၾကားေထာက္ခံရာမွာ OIC (ေခၚ) အစၥလာမ္မစ္ေပါင္း ေဆာင္႐ြက္ေရးအဖြဲ႕ဟာ ပထမဆုံးေသာ အဖြဲ႕မ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ OIC မွာ အီရန္၊ အီရတ္၊ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၊ ကာတာနဲ႔ အီဂ်စ္တို႔ အပါအဝင္ အဖြဲ႕ဝင္ ၅၇ ႏိုင္ငံနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး ေဆာ္ဒီအာေရဗ်မွာ ဌာနခ်ဳပ္တည္ရွိပါတယ္။ OIC ရဲ႕အစိတ္အပိုင္းအားလုံးနီးပါးမွာ အင္အားအေကာင္းဆုံးျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႕ဝင္ ၂၂ ႏိုင္ငံရွိ ကိုင္႐ိုအေျခစိုက္ အာရပ္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကလည္း ေတာင္အာဖရိကရဲ႕အေရးယူေဆာင္႐ြက္မႈကိစၥရပ္ကို ေထာက္ခံပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိကဟာ အာရပ္ကမာၻျပင္ပမွ ေထာက္ခံမႈအခ်ိဳ႕ကို ရယူခဲ့ရာမွာ နမီးဘီးယား၊ ပါကစၥတန္၊ မေလးရွားနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားတို႔က လည္း ေထာက္ခံေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။
ICJ တရား႐ုံး အစၥေရးအေပၚ လူမ်ိဳးသုန္းျပဳေၾကာင္း စြပ္စြဲမႈမွာ တ႐ုတ္၊ ႐ုရွား သာမက အိႏၵိယလို အရွိန္အဝါ ထြန္းသစ္စႏိုင္ငံႀကီးကလည္း ၿငိမ္သက္ေနတဲ့အတြက္ အားရစရာ သိပ္မရွိလွပါဘူး။ အေနာက္အုပ္စုမဟုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးေတြအေနနဲ႔ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ႀကိဳးပမ္းမႈမွာ အာရပ္နဲ႔ အစၥေရးအၾကား သူတို႔ရဲ႕ရပ္တည္မႈကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုျခင္းအားျဖင့္ ေဒသအတြင္း သူတို႔ရဲ႕ဆက္ဆံေရးေနာက္ျပန္ဆုတ္သြားမွာကို သတိထားေနပုံရပါတယ္။ အိႏၵိယရဲ႕ႏိုင္ငံျခားေရး ေပၚလစီအရ ပါလက္စတိုင္းအေရးကို သမိုင္းေၾကာင္းအရ ေထာက္ခံခဲ့ေပမယ့္ ဟားမတ္စ္တို႔ တိုက္ခိုက္ျခင္းကို အၾကမ္းဖက္မႈလို႔ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္နာရင္ျဒာမိုဒီက သတ္မွတ္ၿပီး အစၥေရးဘက္က ရပ္တည္ေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကားေျပာဆိုခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးကမာၻ႔ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ပါတယ္။
ေတာင္အေမရိကတိုက္မွာ စီးပြားေရးအႀကီးဆုံးႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ဘရာဇီးကေတာ့ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕စြပ္စြဲခ်က္ကို ေထာက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမာၻ႔တရား႐ုံးမကလို႔ ဘယ္သူကပဲျဖစ္ေစ အစၥေရးရဲ႕ဟားမတ္စ္စစ္ပြဲကို ရပ္တန႔္ ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဖူးလို႔ အစၥေရးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘင္ဂ်မင္ေနတန္ယာဟု ေျပာပါတယ္။ သူေျပာသလိုပဲ ယူကရိန္း က်ဴးေက်ာ္မႈကို ရပ္တန႔္ဖို႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္နီးပါးခန္႔က ကမာၻ႔တရား႐ုံးရဲ႕အမိန႔္ကို ႐ုရွားႏိုင္ငံက နာခံျခင္း မရွိခဲ့ပါ ဘူး။
၂၉ ရက္ ဒီဇင္ဘာ ၂ဝ၂၃ ရက္စြဲနဲ႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရား႐ုံး ICJ က လက္ခံခဲ့တဲ့အမႈမွာ ဂါဇာကမ္းေျမႇာင္တြင္ ပါလက္စတိုင္းတို႔အေပၚ အစၥေရး၏ ျပဳမူပုံမွာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဂ်ီႏိုဆိုက္ကြန္ဗင္းရွင္းပါ သေဘာတူညီခ်က္ကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာေရာက္ေၾကာင္း ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံက တရားစြဲဆိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
အလားတူ ၂ဝ၁၉ ခုႏွစ္ ICJ မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အာဖရိကဂမ္ဘီယာႏိုင္ငံက တရားစြဲဆိုခဲ့ ဖူးေၾကာင္း အမွတ္ရၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ ကြာျခားခ်က္ကေတာ့ ေတာင္အာဖရိေရာ အစၥေရးပါ ဂ်ီႏိုဆိုက္ကြန္ဗင္း ရွင္းပါ အခ်က္အားလုံးကို ႁခြင္းခ်က္မရွိ လိုက္နာပါ့မယ္လို႔ သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ပါ တယ္။
၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုသူမ်ားအေပၚ ျပဳမူပုံမွာ ဂ်ီႏိုဆိုက္ကြန္ဗင္းရွင္းကို ေဖာက္ဖ်က္ရာေရာက္ ေၾကာင္း ျမန္မာအေပၚ OIC ႏိုင္ငံမ်ားကိုယ္စား အာဖရိကႏိုင္ငံက တရားစြဲဆိုခဲ့ၿပီး ကေနဒါ၊ ဒိန္းမတ္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမနီ၊ ၿဗိတိန္နဲ႔ နယ္သာလန္တို႔က OIC ရဲ႕ စြပ္စြဲခ်က္ကို ေထာက္ခံခဲ့ၾကပါတယ္။
လူမ်ိဳးသုဥ္းျပဳေၾကာင္း ျမန္မာအေပၚ အလြန္ႀကီးေလးတဲ့စြပ္စြဲခ်က္ကို ေဒၚနယ္ထရမ့္လက္ထက္ ရီပတ္ဘလစ္ကင္ အစိုးရက အထူးတလည္ စိတ္လႈပ္ရွားပုံ ျပသျခင္း မရွိခဲ့ပါ။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဂ်ီႏိုဆိုက္မႈ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း အတိအလင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကသူက ဂ်ိဳးဘိုင္ဒင္လက္ထက္ ဒီမိုကရက္တစ္အစိုးရ ယခုအစၥေရးဘက္မွ အသည္း အသန္ခုခံကာကြယ္ေနသူ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဂ်ဴးလူမ်ိဳး အန္သိုနီဘလင္ကင္ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဝါရွင္တန္ဟာ ဘားမားအက္ဥပေဒ ၂ဝ၂၁ ခုႏွစ္ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို ၂ဝ၂၃ ခုႏွစ္ အေမရိကန္အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား အပ္ႏွင္းျခင္းဆိုင္ရာအက္ဥပေဒမွာ ထည့္သြင္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံစစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးအုပ္စုမ်ား ကို ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။
၂ဝ၂၂ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေပါင္း ၃၉၁ မႈျဖစ္ပြားခဲ့ရာ လူေပါင္း ၂၁၃ဝ ဦး ေသဆုံးခဲ့ေၾကာင္း၊ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ကို PDF (ေခၚ) စစ္အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးခုခံကာကြယ္သူ ျပည္သူ႔ကာကြယ္ေရးတပ္ (ေခၚ) PDFs တို႔က အဓိက က်ဴးလြန္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ခ်င္းကာကြယ္ေရးတပ္ CDF နဲ႔ ကရင္နီအမ်ိဳးသားမ်ား ကာကြယ္ေရးတပ္တို႔က ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းစီ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ KNLA ဟာ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ုံး (KNU) ရဲ႕ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး PDF တို႔ဟာ ကရင္နီ (ကယား) KNDF နဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ CDF ေဒသခံ လက္နက္ ကိုင္တို႔နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ (NUG) ရဲ႕ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို အျမစ္ျဖတ္ဖို႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္နဲ႔ ၂ဝ၂၁ ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္းၿပီးကတည္းက ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ဆန႔္က်င္တိုက္ခိုက္ေနသူမ်ားျဖစ္ ေၾကာင္း ႏို၀င္ဘာ ၂ဝ၂၃ ရက္က ဗာဂ်ီးနီးယားအေျခစိုက္ DSG (ေခၚ) Development Services Group Inc ရဲ႕ အစီရင္ခံစာ ထြက္ေပၚလာၿပီးေနာက္ ဘာဆက္လုပ္ရမွန္း မသိသူမွာလည္း အေမရိကန္ျဖစ္ပါတယ္။ ။ သတင္းဘာသာျပန္သူ)
#ပါလက္စတိုင္းဂ်ီႏိုဆိုက္ #ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံး #ေတာင္အာဖရိက #အစၥေရး #အန္သိုနီဘလင္ကင္
(AP., 14 Jabuary 2024., “Genocide case against Israel: Where does the rest of the world stand on the momentous allegations?” #HtayOung, #OungMarine ဆီေလ်ာ္ေအာင္ေကာက္ႏႈတ္ဘာ သာျပန္ဆိုသည္။)